Zwarts & Jansma Architecten hebben een sluiscomplex in de leie bij Harelbeke in Vlaanderen ontworpen. Een consortium bouwt in opdracht van Waterwegen & Zeekanaal NV het stuwsluiscomplex. Zwarts & Jansma Architecten hebben de opdracht gekregen de architectonische vormgeving van het project te verzorgen. Bureau Bas Smets is verantwoordelijk voor het stedenbouwkundig masterplan en de landschappelijke uitwerking van het project.
Het project voor de nieuwe stuwsluis van Harelbeke maakt deel uit van het grensoverschrijdende project Seine-Schelde. Dit project verbindt het bekken van de Seine met dat van de Schelde door middel van een concurrerende route voor de scheepvaart. Voor de Leie komt dit neer op een aanpassing van het tonnage van de vaarweg. Dit genoodzaakt de verdieping van de vaargeul, het verbreden van een aantal bochten en het voorzien van passeerstroken. Door de verdieping van de Leie moet in Harelbeke de bestaande stuwsluis herbouwd worden.
Het project voor de stuwsluis, alsook de vernieuwing van twee bruggen in Harelbeke – de Hogebrug en de Banmolensbrug - werd door W&Z in de markt gezet als een Design and Build aanbestedingsprocedure.
In deze procedure werden de uitkomsten van een door Palmbout Urban Landscapes uitgevoerde studie naar de vernieuwing van het centrum van Harelbeke en de inpassingsmogelijkheden voor de twee bruggen, ingebracht.
Het project
Naast de bouw van de nieuwe sluis en de constructie van nieuwe bruggen is ook voorzien in het ontwerp van het Moleneiland, de komst van een toeristische jachthaven en de her-aanleg van kades langs de Leie.
Hiermee biedt deze opdracht de opportuniteit om het contact van de stad met haar rivier grondig te herdenken en te hertekenen. Het masterplan voor de stad Harelbeke en het ontwerphandboek ruimtelijke kwaliteit vormen hierbij de leidraad. Het Seine-Schelde project voorziet voor de Leie bovendien een programma voor “rivierherstel”, bestaande uit ecologische, landschappelijke en recreatieve maatregelen. Het geheel van deze ingrepen maken van dit project een uitgelezen kans om de ruimtelijke kwaliteit van Harelbeke in het geheel te verbeteren.
Stedenbouwkundig masterplan
Het Moleneiland wordt gekenmerkt door een tweetal molens. Het behoud van deze structuren te samen met de komst van de jachthaven en een vistrap biedt de mogelijkheid een specifieke identiteit voor het Moleneiland te ontwerpen waarbij tevens een geleidelijke stedenbouwkundige ontwikkeling van het eiland wordt nagestreefd. De Leiekades bestaan uit drie verschillende deelgebieden, te weten Eiland, Sluis en Markt. Afhankelijk van het deelgebied wordt een profiel voorgesteld variërend van eenvoudig en in overeenstemming met de verschillende randvoorwaarden die langs het tracé gelden, tot een hoogst kwalitatieve en volwaardige integratie van de Leie in het stadsweefsel.
Inpassing en architecturale vormgeving
Zwarts & Jansma Architecten verzorgt de inpassing en architecturale vormgeving van een vijftal kunstwerken.
Het ensemble van kunstwerken van Harelbeke - bruggen en sluizencomplex – is ontworpen vanuit het utilitaire beginsel van overbruggen en in standhouden van (hoogteverschillen in) waterwegen. Hierbij is zorgvuldig rekening gehouden met de inpassing in het stedelijk weefsel en het comfort van de gebruikers. De Hogebrug dient ter vergroting van de doorvaarthoogte. Het sluizencomplex bestaat uit een sluis voor de scheepvaart, een nieuwe stuw, pompgebouw met vijzels, techniekruimtes en een eventueel tijdelijk bedieningsgebouw. De Banmolensbrug vormt de toegang tot het Moleneiland en voert over de Oude Leiearm, die ter plaatse in ere wordt hersteld. Tot slotte wordt een visie gegeven op een mogelijke toekomstige inpassing van twee beweegbare bruggen als een recreatieve voetgangers- en fietsverbinding tussen de rechteroever van de Leie, via het Moleneiland, naar de linkeroever.
Naar verwachting zullen de werkzaamheden in het voorjaar van 2014 starten.
Meer over Architectuur
- Bouw & Wonen Partners:
