Twee derde van nieuwe woningen & flats nemen geen bijkomende ruimte in

Onlangs heeft de Vlaamse overheid een tweede rapport 'Landgebruik en Ruimtebeslag in Vlaanderen' uitgebracht. Naar aanleiding daarvan hebben verschillende nieuwswebsites en kranten bericht over de evolutie in ruimtebeslag tussen 2013 en 2016. Uit VCB-analyse van dit rapport blijkt dat 68 % van de bijkomende ruimte-inname door wonen gerealiseerd werd op bestaande sites – en bijgevolg onder hergebruik van harde bestemmingen valt. Daarvoor werd dus geen open ruimte ingenomen. Dit hoeft niet te verbazen aangezien ruimte voor wonen al decennia strikt begrensd is en ook zonder BRV-maatregelen richting 0ha/dag zal evolueren tegen 2050 zoals Europa aanbeveelt. Woningbouw is dus niet de grote boosdoener bij het verdwijnen van open ruimte. Compact bouwen zit bovendien dermate in de lift dat flats over drie jaar het dominante woningtype zijn in Vlaanderen.

Volgens het recente ruimterapport heeft wonen tussen 2013 en 2016 16.615 ha bijkomend ingenomen. Dat is inclusief tuinen. 68 % van die ruimte (of 11.235 ha) voor nieuwe flats en woningen is te situeren binnen bestaand hard ruimtegebruik. Dat betekent dat het gaat om hergebruik van oude sites die tevoren werden benut door industrie, commerciële doeleinden, diensten enz. Historisch kon in Vlaanderen woonzone immers vaak multifunctioneel ingevuld worden met scholen, kmo’s, dienstverlening enz. Hetgeen momenteel als verweving naar voren wordt geschoven. Maar vandaag worden die oude sites vaak vervangen door nieuwe woongelegenheden.

Bijgevolg is er 5380 ha die wonen in die periode heeft ingenomen op voorziene percelen. Want de ruimte voor wonen is al een kwarteeuw juridisch strikt begrensd. Volgens het beleidsplan ruimte Vlaanderen is er vandaag nog 42.000 ha voorhanden voor wonen. Maar er zijn heel wat slechtgelegen woonuitbreidingsgebieden, signaalgebieden (van belang in de strijd tegen wateroverlast), achterliggende tuinen enz. Daaruit leert VCB dat vandaag minder dan 27.000 ha kan ingezet worden van de juridische voorraad voor wonen. Recente stellingen van opiniemakers zoals de Bond Beter Leefmilieu (artikel van 15 maart jl. op vrtnws.be) dat zonder BRV tegen 2040 bijkomend 150.000 ha zal worden ingenomen, doen uiteraard de wenkbrauwen fronsen. Want dit is juridisch eenvoudigweg onmogelijk en niet conform de huidige ruimtelijke plannen.

Daarnaast blijkt uit het recente rapport dat 2250 ha aan percelen die voorzien zijn voor wonen een groene invulling hebben gekregen. Meer bepaald 568 ha voor landbouw; 312ha voor recreatie; 811 ha voor onbebouwde terreinen; 329ha grasland enz.

We kunnen dus besluiten dat onder impuls van de markt de bouwsector op zijn elan verder gaat en er overwegend (grote) woonprojecten worden gerealiseerd binnen het bestaande ruimtegebruik. De Vlaamse Confederatie Bouw verwacht dat het aandeel van compacte woonprojecten binnen hergebruik van harde bestemmingen enkel zal toenemen.