Totale aantal hypotheekaanvragen stijgt in Nederland voor het eerst sinds twee jaar

Voor het eerst in twee jaar is er een toename waargenomen in het aantal hypotheekaanvragen, met een stijging van 5 procent in het vierde kwartaal van 2023 vergeleken met dezelfde periode vorig jaar. Deze stijging is voornamelijk toe te schrijven aan een opvallende groei van 14 procent in hypotheekaanvragen voor de aankoop van huizen. Aan de andere kant, aanvragen voor andere doeleinden, zoals verbouwingen of het verduurzamen van bestaande woningen, hebben een afname van 6 procent laten zien. Deze daling is echter minder sterk dan in voorgaande kwartalen. Over het algemeen lijkt de huizenmarkt tekenen van herstel te vertonen. Dit wordt mede ondersteund door de aanzienlijke daling van de hypotheekrente sinds het einde van 2023, wat een stimulerend effect heeft op de aanvragen voor huisaankopen. Daarentegen is het aantal aanvragen voor het herfinancieren van bestaande hypotheken drastisch gedaald met 27 procent ten opzichte van hetzelfde kwartaal in 2022, zoals gerapporteerd in de meest recente Hypotheek Index van De Hypotheker.

De stijging van het totale aantal hypotheekaanvragen in het vierde kwartaal ten opzichte van dezelfde periode een jaar eerder laat zien dat de woningmarkt weer op gang komt. Wat hierbij opvalt, is dat bijna de helft (49 procent) van alle hypotheekaanvragen voor de aankoop van een woning op het conto komt van jonge huizenkopers tot 35 jaar. Dit is een significante stijging ten opzichte van dezelfde periode een jaar geleden; toen lag dit aandeel op 44 procent. Nu de woningmarkt weer herstelt, beginnen echter ook de huizenprijzen weer te stijgen. In het laatste kwartaal van 2023 lagen de prijzen van bestaande woningen 5,3 procent hoger dan een jaar eerder, zo blijkt uit cijfers van NVM. Daarnaast hebben starters - in tegenstelling tot vorig jaar - weer vaker te maken met concurrentie. Zo wordt bij de helft van het aantal aangeboden woningen weer overboden. Het gemiddelde hypotheekbedrag voor de aankoop van een woning is het laatste kwartaal met maar liefst 8 procent gestegen en ligt met 321.250 euro op hetzelfde niveau als anderhalf jaar geleden. Deze ontwikkeling is ook zichtbaar in verschillende provincies en is volgens De Hypotheker een sterk signaal dat de woningmarkt herstelt. De grootste stijging van de huizenprijzen deed zich voor in Friesland (+18 procent) en Overijssel (+14 procent). Ook alle andere provincies laten een stijging zien, behalve in Limburg en Zeeland (beiden -2 procent).

Vooral jonge huizenkopers grijpen kans op woningmarkt
2023 gaat vooral de boeken in als het jaar waarin jonge huizenkopers weer een voet tussen de deur kregen op de huizenmarkt. "Bijna 50 procent van het totale aantal hypotheekaanvragen voor de aankoop van een woning kwam voor rekening van jonge huizenkopers tot 35 jaar. Mede als gevolg van loonstijgingen en de daling van de hypotheekrente - die nu bij een 10-jaars rente met NHG zelfs minder dan 4 procent bedraagt - kunnen zij weer meer lenen en zijn starters aan een opmars begonnen. Tegelijkertijd zien we dat de concurrentie op de huizenmarkt, evenals het aantal overbiedingen, weer toeneemt", zegt Mark de Rijke, commercieel directeur van De Hypotheker. "Desondanks pakt een aantal maatregelen ook dit jaar positief uit voor starters. Zo is de NHG-grens omhoog gegaan en is de drempel voor de overdrachtsbelasting verhoogd naar 510.000 euro. Niettemin blijft het tekort aan betaalbare woningen groot en is de krapte op de huizenmarkt in het laatste kwartaal van 2023 weer toegenomen. Ook zien we dat het gemiddelde hypotheekbedrag weer aanzienlijk is gestegen. Zo is de verwachting dat het gemiddelde hypotheekbedrag als gevolg van de stijgende huizenprijzen in het komende jaar weer flink omhoog gaat."

Door de ontwikkelingen van het aantal aanvragen in het laatste kwartaal van 2023 laat de verdeling van het aandeel van de verschillende hypotheekaanvragen een licht gewijzigd beeld zien ten opzichte van dezelfde periode een jaar eerder. Bijna zeven op de tien hypotheekaanvragen (69 procent) waren bedoeld voor de aankoop van een woning, terwijl dit in dezelfde periode in 2022 nog 64 procent bedroeg. Hoewel nog steeds sprake is van krapte op de huizenmarkt, wijst dit er volgens De Hypotheker op dat steeds meer huizenkopers een woning weten te bemachtigen. Net als vorig jaar is de oversluitmarkt vrijwel opgedroogd. Dit is vooral het gevolg van de eerdere rentestijgingen. Zo bedroeg het aandeel aanvragen bestemd voor het oversluiten van een bestaande hypotheek ten opzichte van het totale aantal aanvragen in het vierde kwartaal slechts 6 procent. Hoewel in het laatste kwartaal van 2023 ruim één op de vijf aanvragen bestemd was voor onder meer woningverbetering, zijn deze ten opzichte van vorig jaar wel gedaald; in het vierde kwartaal van 2022 bedroeg dit bijna een kwart van alle hypotheekaanvragen. Dit komt waarschijnlijk doordat het door de gestegen hypotheekrente tot voor kort veel duurder was om de woning te verbouwen of verduurzamen. Nu de hypotheekrente in de afgelopen maanden een flinke daling laat zien - maar liefst 0,7 procent sinds begin november - lijkt ook hierin geleidelijk verandering te komen.