Eerlijke uurvergoeding voor stagiair-architecten: een gedeelde verantwoordelijkheid
3 oktober 2023 Bron: Orde van Architecten 
Een misverstand dat de Orde de wereld wil uithelpen gaat over haar aanbeveling omtrent de minimum uurvergoedingen voor stagiairs die werken onder het statuut van zelfstandige. “Het is een wijdverspreid misverstand dat deze uurvergoedingen automatisch dienen gehanteerd te worden,” zegt Jan Melis, voorzitter van de Vlaamse Raad van de Orde van Architecten. “Het gaat hier weldegelijk over een minimum – zonder dit minimum zouden vergoedingen soms zelfs nóg lager liggen. Stagemeesters en stagiairs zijn volledig vrij om hogere uurvergoedingen overeen te komen. We constateren dat er heel wat stagemeester zijn die hun stagiairs een uurloon aanbieden dat beduidend hoger ligt dan onze minima”.
Durf te onderhandelen voor een correct ereloon
Maar jammer genoeg worden de provinciale raden tegelijk nog regelmatig geconfronteerd met stagemeesters die stageovereenkomsten voorleggen waarin minder dan de voorgehouden minimumverloning is voorzien. Belangrijkste argumenten die hierbij worden aangehaald zijn de grote investeringen die moeten worden gedaan en de onvoldoende kennis en kunde van de afgestudeerden. Tegelijk worden die ondermaatse vergoedingen ook aanvaard door stagiair-architecten. Het gaat hier dus om een gedeelde verantwoordelijkheid: Orde – stagemeester – stagiair-architect.“Jaarlijks organiseren we samen met Netwerk Architecten Vlaanderen een evenement voor laatstejaarsstudenten architectuur en eerstejaarsstagiairs waar we telkens de nadruk leggen: zorg er bij het opmaken van het stagecontract voor dat je correct wordt vergoed. Durf te onderhandelen,” zegt Jan Melis. “We willen tegelijk ook een oproep doen aan alle stagemeesters: zorgt ervoor dat uw stagiairs correct worden vergoed. Want stap je op een verkeerde manier in het beroep, dan heeft dit gevolgen voor je verdere carrière.”
Zelfstandige of bediende: een bewuste keuze
De vooropgestelde minima zijn inderdaad enkel van toepassing voor zelfstandigen, omdat er voor stagiairs in bediendenstatuut reeds een wettelijk minimaal loon via paritair comité 336 geldt. Maar dat betekent geenszins dat de Orde een lans breekt voor zelfstandigheid. Meer nog: het bediendenstatuur wordt zelfs aangemoedigd. Het biedt een betere bescherming en zorgt voor een duurzamer personeelsbeleid “Maar ook hier merken we dat heel wat stagiair-architecten een voorkeur hebben voor het statuut van zelfstandige. Omwille van de vrijheid, de mogelijkheid om te combineren met eigen werk,” zegt Jan Melis.Samen problemen aanpakken
De Orde van Architecten erkent het probleem van te lage erelonen en schijnzelfstandigheid. Het pleit dan ook voor structureel overleg met vertegenwoordigers uit diverse beroepssectoren, overheden en het onderwijs. Tegelijk moet de wedstrijdcultuur worden aangepakt, in samenwerking met de beroepsverenigingen. Tot slot moet ook meer en beter worden ingezet op ondernemerschap, te starten in het onderwijs, over de stage en verdergezet via permanente vorming doorheen de uitoefening van het beroep.In een reactie op bovenstaand bericht van de Orde van Architecten, ontving de redactie van Bouw & Wonen de volgende mail, welke is verzonden aan de Orde van Architecten.
Beste Orde van Architecten,
Mijn collega-architecten en ikzelf ontvingen vandaag jullie persbericht als antwoord op het opiniestuk van Enver Peeters in De Standaard.
Zoals Enver reeds aanhaalde in zijn opiniestuk, is het minimumloon in de realiteit het maximumloon voor bijna alle stagiairs werkende bij een Belgisch architectenbureau. Dit valt niet te negeren, veel stagemeesters proberen nu eenmaal hetonderste uit de kan te halen. Dit is vaak begrijpelijk, sommigen architectenbureaus kunnen ondanks hun goede wil hun werknemers niet correct betalen door de algemene ‘race to the bottom’ in onze sector. Echter door in het persbericht tewijzen op de gedeelde verantwoordelijkheid van de stagiair-architect, vallen jullie de zwakste in dit ondermaatse systeem aan. Als startende architect is elke dag een gevecht om bij te leren en stevig in je schoenen te staan op de werkvloer, opde werf of bij de klant. Een grondige en systematische verbetering van het loon zal nooit voortkomen vanuit deze zwakke positie. Wat kan er wel helpen? Een verhoging van het minimumloon door de Orde van Architecten en een regelmatigecontrole voering bij de architectenbureaus. Vanuit onze ervaring kunnen wij meegeven dat dit tot op vandaag amper gebeurt.
Daarnaast negeert het persbericht de financiële klif voor freelance-architecten na de stage. Stagiairs bedragen slechts 10% van de 15.800 leden, wat met de rest? Uit een open brief door dear architects, die zich baseert op onderzoek vanArchitects Council of Europe, blijkt dat het gemiddelde netto persoonlijk inkomen van een freelance-architect blijft steken op zo’n 1.799 EUR per maand, terwijl het gemiddelde netto persoonlijk inkomen voor hooggeschoolden in Vlaanderen2.424 EUR bedraagt. Er zijn amper architectenbureaus die een degelijk loon aanbieden. Het simpelweg veranderen van werkgever biedt dus geen oplossing. Daardoor kiezen veel freelance-architecten, na enkele jaren hun passie te volgen,om ‘uit te faseren’ naar een job binnen een andere sector. Het beroep van architect en derhalve de Orde van Architecten, verliest zo veel talent, kennis en creativiteit.
Freelance-architect, daar begint al het probleem. Na een bevraging op sociale media door dear architects, blijkt dat 90 % van de bevraagden werken als freelance-architect. Slecht 31% kiest hier bewust voor. De stelling van Jan Melis uit hetpersbericht - ‘dat heel wat stagiair-architecten een voorkeur hebben voor het statuut van zelfstandige omwille van de vrijheid, de mogelijkheid om te combineren met eigen werk’ – is ongefundeerd. Vanuit onze ervaring kunnen wij meegevendat wij noch tijdens, noch na onze stage graag als freelance-architect werken. Wij hebben echter geen keuze zolang wij onze passie volgen en werken voor een architectenbureau. Daarnaast is ons nooit, niet voor, tijdens of na de stage, doorde Orde van Architecten het bediendestatuut aangemoedigd of de voordelen hiervan duidelijk gemaakt. Hoe kunnen wij vechten voor het bediendestatuut bij onze werkgever? Wij hopen dat de Orde van Architecten hier meer concrete steun inwil verschaffen en mee met ons op zoek gaat naar positieve verandering. Wij staan steeds open voor een constructief dialoog.
Als laatste willen wij meegeven dat een verplichte bijdrage van 495€ per jaar een grote hap is uit het magere loon van een (schijn)zelfstandige architect. Wij hopen dan ook in de toekomst beter geïnformeerd te worden over de concretestappen die de Orde van Architecten zet om ‘de eer en waardigheid van het beroep te verdedigen’ in plaats van een slag in ons gezicht te ontvangen in de vorm van dit persbericht.
Met vriendelijke groeten,
Cedric
Beste Orde van Architecten,
Mijn collega-architecten en ikzelf ontvingen vandaag jullie persbericht als antwoord op het opiniestuk van Enver Peeters in De Standaard.
Zoals Enver reeds aanhaalde in zijn opiniestuk, is het minimumloon in de realiteit het maximumloon voor bijna alle stagiairs werkende bij een Belgisch architectenbureau. Dit valt niet te negeren, veel stagemeesters proberen nu eenmaal hetonderste uit de kan te halen. Dit is vaak begrijpelijk, sommigen architectenbureaus kunnen ondanks hun goede wil hun werknemers niet correct betalen door de algemene ‘race to the bottom’ in onze sector. Echter door in het persbericht tewijzen op de gedeelde verantwoordelijkheid van de stagiair-architect, vallen jullie de zwakste in dit ondermaatse systeem aan. Als startende architect is elke dag een gevecht om bij te leren en stevig in je schoenen te staan op de werkvloer, opde werf of bij de klant. Een grondige en systematische verbetering van het loon zal nooit voortkomen vanuit deze zwakke positie. Wat kan er wel helpen? Een verhoging van het minimumloon door de Orde van Architecten en een regelmatigecontrole voering bij de architectenbureaus. Vanuit onze ervaring kunnen wij meegeven dat dit tot op vandaag amper gebeurt.
Daarnaast negeert het persbericht de financiële klif voor freelance-architecten na de stage. Stagiairs bedragen slechts 10% van de 15.800 leden, wat met de rest? Uit een open brief door dear architects, die zich baseert op onderzoek vanArchitects Council of Europe, blijkt dat het gemiddelde netto persoonlijk inkomen van een freelance-architect blijft steken op zo’n 1.799 EUR per maand, terwijl het gemiddelde netto persoonlijk inkomen voor hooggeschoolden in Vlaanderen2.424 EUR bedraagt. Er zijn amper architectenbureaus die een degelijk loon aanbieden. Het simpelweg veranderen van werkgever biedt dus geen oplossing. Daardoor kiezen veel freelance-architecten, na enkele jaren hun passie te volgen,om ‘uit te faseren’ naar een job binnen een andere sector. Het beroep van architect en derhalve de Orde van Architecten, verliest zo veel talent, kennis en creativiteit.
Freelance-architect, daar begint al het probleem. Na een bevraging op sociale media door dear architects, blijkt dat 90 % van de bevraagden werken als freelance-architect. Slecht 31% kiest hier bewust voor. De stelling van Jan Melis uit hetpersbericht - ‘dat heel wat stagiair-architecten een voorkeur hebben voor het statuut van zelfstandige omwille van de vrijheid, de mogelijkheid om te combineren met eigen werk’ – is ongefundeerd. Vanuit onze ervaring kunnen wij meegevendat wij noch tijdens, noch na onze stage graag als freelance-architect werken. Wij hebben echter geen keuze zolang wij onze passie volgen en werken voor een architectenbureau. Daarnaast is ons nooit, niet voor, tijdens of na de stage, doorde Orde van Architecten het bediendestatuut aangemoedigd of de voordelen hiervan duidelijk gemaakt. Hoe kunnen wij vechten voor het bediendestatuut bij onze werkgever? Wij hopen dat de Orde van Architecten hier meer concrete steun inwil verschaffen en mee met ons op zoek gaat naar positieve verandering. Wij staan steeds open voor een constructief dialoog.
Als laatste willen wij meegeven dat een verplichte bijdrage van 495€ per jaar een grote hap is uit het magere loon van een (schijn)zelfstandige architect. Wij hopen dan ook in de toekomst beter geïnformeerd te worden over de concretestappen die de Orde van Architecten zet om ‘de eer en waardigheid van het beroep te verdedigen’ in plaats van een slag in ons gezicht te ontvangen in de vorm van dit persbericht.
Met vriendelijke groeten,
Cedric
Lees ook:
- Btw-tarief van 12% op sloop en heropbouw kan achteruitgang in de bouw tegengaan
- Lage vergoeding stagiaires-architecten besmet de hele sector
- Succesvcolle eerste editie van Start to Architect
- Op naar 80 procent tewerkstelling dankzij de bouw?
- Bouw & Wonen Partners:
