Naast het dalend aantal vergunningen voor huizen vond in 2015 wel een lichte toename met 3% van het aantal vergunde flats plaats. Volgens de VCB zal het aantal vergunde flats in Vlaanderen in 2015 ongeveer 600 hoger liggen dan gemiddeld tijdens de voorbije jaren. Dat is echter onvoldoende om het dalend aantal vergunningen voor nieuwe huizen te compenseren. De VCB verwacht dat in 2015 uiteindelijk circa 1.100 minder woongelegenheden zullen worden vergund dan tijdens de periode van 2008 tot 2015.
In Wallonië is de evolutie zelfs nog ongunstiger. Het aantal vergunde appartementen bleef er stabiel maar het aantal vergunde huizen daalde er met 19%. Dit zal voor 2015 neerkomen op ongeveer 1.300 minder vergunde woongelegenheden. Het dalend aantal vergunningen voor nieuwe woningen is dus niet uitsluitend een Vlaams probleem.
De daling van het aantal nieuwbouwvergunningen kan deels worden verklaard door een verschuiving van nieuwbouw naar de aankoop van bestaande woningen. Voor gans België daalde het aandeel van nieuwbouw in de hypothecaire kredietverlening van 20% in 2008 naar 16% in 2015.
Tussenkomst in eigen inbreng
Een belangrijk knelpunt zijn de eigen middelen die nodig is om een hypothecair krediet te verkrijgen. Zonder steun van familie is het voor veel gezinnen moeilijk om een nieuwe woning te verwerven. Vooral jonge gezinnen krijgen het almaar moeilijker. De leeftijd waarop gezinnen een hypothecaire lening kunnen aangaan, is de laatste tijd met een 7-tal jaar toegenomen.Het succes van de Vlaamse sociale leningen is voornamelijk te wijten aan het feit dat zij tot 100% kunnen tussenkomen en dan geen eigen inbreng vereisen. Om dit succes in te dijken heeft minister Homans besloten om die leningen niet meer toe te kennen voor de bouw van een nieuwe woningen.
Al langer pleit de VCB voor een gedeeltelijke tussenkomst van de Vlaamse overheid in de eigen inbreng die nodig is om een nieuwe eigen woning te kunnen financieren. Die tussenkomst kan de vorm aannemen van een waarborg of van een verzekering. De vraag is nu meer dan ooit actueel.
Als de nieuwbouw afneemt, zal het totale aanbod aan woningen niet mee groeien met de bevolkingstoename. Dit zal leiden tot een toenemende prijsdruk, vooral dan in het lagere en middensegment van de woningmarkt. Daardoor gaan veel gezinnen een relatief dure en slecht geïsoleerde woning kopen maar onvoldoende middelen over hebben om die te renoveren.
