Medio 2019 heeft de VCB haar leden over de toepassing van nieuwe (voornamelijk digitale) technologieën bevraagd. Uit deze bevraging is gebleken dat maar liefst twee derde van de bedrijven mee is op het vlak van e-facturatie. Van de Vlaamse bouwbedrijven beschikt 54% over een digitaal kostprijsberekeningspakket, 49% over een pakket om kosten, opbrengsten en cash flow per bouwplaats op te volgen, 36% over een centraal documentatiesysteem en 35% over een Enterprise Resource Planning (ERP). De bouwbedrijven behaalden dus al relatief hoge scores voor de digitalisering van hun bedrijfsprocessen.
In de enquête van de VCB attesteerden ook 20% van de aannemers het gebruik van BIM (Building Information Modelling). BIM maakt het mogelijk een gebouw of infrastructuur eerst virtueel te simuleren (modelleren) vooraleer het reëel wordt gebouwd. Intussen is het gebruik van BIM dus niet langer beperkt tot een beperkt aantal voorlopers.
Instrumenten van industrie 4.0
In haar enquête peilde de VCB ook naar het gebruik van diverse innovatieve technologieën uit de industrie 4.0 zoals de inschakeling van robots, het gebruik van 3D-printing, de inzet van nieuwe visualisatiemethoden zoals 3D-scanning, Virtual, Augmented en Mixed Reality, het gebruik van drones en van sensoren. Wereldwijd kennen deze technieken een exponentiële groei. De toekomstperspectieven zijn beloftevol. De infrastructuursector blijkt voor drones zelfs een potentieel van 43% van de markt te bieden.Voor elk van deze nieuwe technologieën vonden we nu ook al een aantal concrete toepassingen in de Vlaamse bouw. Een nog relatief beperkt aantal voorlopers in de bouw is hier alvast intensief meer bezig. Deze voorlopers zijn wel toonaangevend en willen zich uitdrukkelijk met deze instrumenten op een positieve manier profileren naar de jongeren.
Steeds meer hernieuwbare energie
Tegelijk merkt de VCB in gebouwen een forse toename van het aantal geconnecteerde objecten, het zogenaamde Internet of Things. Op het vlak van energie zien we met de sterke groei van hernieuwbare energie een gelijkaardige tendens naar interconnectie. Enerzijds zien we steeds vaker gecombineerde toepassingen van PV-panelen en warmtepompen. Anderzijds ontstaan ruimere buffermogelijkheden, zowel in huisbatterijen als in buffervaten. Op die manier ontstaan steeds slimmere gebouwen die meer energie kunnen verbruiken als op het net meer energie voorhanden is, en voldoende kunnen bufferen bij een lage energieproductie op het net.Grotere bouwbedrijven willen op dit vlak een duidelijke meerwaarde betekenen voor hun klanten binnen het overkoepelende concept van ‘building as a service’. Het komt er dan op neer gebouwen op te richten die aan bewoners en gebruikers meer comfort bieden, betere diensten opleveren (een beter afgestemde verlichting of ventilatie) en tegelijk minder energie verbruiken.
Cruciale bijdrage tot slimme steden
Op basis van de toenemend lokaal geproduceerde hernieuwbare energie ontstaan ook nieuwe businessmodellen voor de uitbouw van slimme wijken. Aannemers en ontwikkelaars denken dan niet uitsluitend aan de optimalisatie van gebouwen maar meer en meer aan de optimalisatie tussen gebouwen en werpen zich daarbij op als regisseurs van het beheer van lokale energiestromen. Uiteindelijk heeft bijna de helft van de slimme toepassingen in de zogenaamde ‘smart cities’ met de bouw te maken.In het nieuw Vlaams regeerakkoord heeft de VCB tal van aanknopingspunten gevonden. Daaruit blijkt de ambitie om van Vlaanderen een voortrekker in digitaal ondernemerschap te maken, de proeftuin bij uitstek voor digitale toepassingen en een Europese koploper op het vlak van slimme regio’s. Het energiesysteem moet worden gedigitaliseerd. De capaciteit voor energieopslag moet kostenefficiënt worden uitgebouwd. We moeten evolueren naar een flexibel en decentraal energiesysteem waar de verbruiker centraal staat. Lokale energiegemeenschappen krijgen een regelgevend kader. Ook de infrastructuur moet slimmer worden. Allemaal bekommernissen die ook aan bod komen in het visierapport van de VCB.
Blijvende nood aan talenten
Maar zelfs met de toenemende digitalisering heeft de bouw mensen nodig. In het kader van haar visierapport heeft de VCB reportages laten maken over tal van nieuwe functies: de metselrobotoperator, de bedenker van energieneutrale wijken, de ontwikkelaar van BIM-tools, de VR- en AR-marketeer, de innovatiecoördinator, de 3D-betonprintverantwoordelijke en de coördinator van prefabbouwprojecten. Het gaat om getuigenissen van 3 vrouwen en 4 mannen. Deze voorbeelden tonen aan dat de digitalisering de beroepen in de bouw grondig zal beïnvloeden maar tegelijk tal van nieuwe opportuniteiten en carrièremogelijkheden biedt.Op basis van een korte bevraging heeft de VCB kunnen vaststellen dat een aantal universiteiten en hogescholen in belangrijke mate mee zijn met de innovatieve tools die in de bouw beginnen door te breken, vooral bij de toepassing van BIM. Vanuit de hogescholen en universiteiten bestaat ook meer belangstelling om met de bouwbedrijven samen te werken en informatie te delen, meer in het bijzonder via bedrijfsstages. De definitieve invoering van het duaal leren in het secundair onderwijs en de opstart van het duaal leren in het hoger onderwijs zoals die door de nieuwe regering is beslist, zal deze kruisbestuiving nog versterken.
