Die vragen vormden het vertrekpunt van de recente studienamiddag georganiseerd te Hasselt door Sylvain De Bleeckere en Danny Windmolders, allebei verbonden aan de opleiding architectuur van de PHL/Associatie UHasselt. Zo’n 150 deelnemers kwamen meedenken over de gestelde vragen. Ze luisterden eerst naar de inleidende lezing van Windmolders. Hij presenteerde de visie van de bacheloropleiding architectuur op het fenomeen wonen. Daarbij hield hij een vurig pleidooi om in onze wooncultuur de ‘software’ van het wonen niet uit het oog te verliezen. Ze citeerden hierbij Bob Dylan die in één van zijn songs zingt: “It’s not a house…it’s a home.” Wonen is meer dan ‘de hardware’ (‘house’), een dak boven je hoofd hebben. Het gaat ook over de kwaliteit van het wonen (‘home’).
De architect speelt daarbij een belangrijke rol. Dat toont zich in de ontwikkeling van nieuwe woonconcepten. Sylvain De Bleeckere en Dimitri Minten stelden het nieuwe concept van de 3G-Woning voor dat ze ontwikkelen in het kader van de derde bachelorstudio. Drie generaties die samen de levenscyclus vormen, bouwen samen een originele woning waarin privacy en gemeenschappelijkheid perfect samengaan. Dit model dat de sociale cohesie en de solidariteit tussen de generaties ondersteunt, is slechts een voorbeeld van de evolutie naar ‘wonen in meervoud’.
Op dit ogenblik bevindt Vlaanderen zich op dat vlak praktisch nog op ‘de nulstand’, aldus de Vlaamse bouwmeester Swinnen. Op de studiedag kwam één van de pioniers van het wonen in meervoud aan het woord: Peter Leroy van het Antwerpse architectenbureau Stramien. Hij gaf commentaar bij enkele realisaties van kleine groepen bouwheren, tevens bewoners, die samen bewust kiezen om een gemeenschappelijk woonproject te realiseren. Opvallend daarbij is dat zij aandacht besteden aan gemeenschappelijke voorzieningen. Vooral herbestemmingspanden of –kavels zijn daarvoor geschikt. Het voorbeeld bij uitstek hiervan is het project van de Haringrokerij te Antwerpen.
Tijdens de pauze konden de 150 deelnemers de tijdelijke tentoonstelling bezoeken. Daarna volgde een panelgesprek gemodereerd door Jo Berben, ook als docent verbonden aan de architectuuropleiding. Het panel was zorgvuldig samengesteld met de diverse maatschappelijke geledingen die over het wonen een zeg hebben. Mario Deputter vertegenwoordigde het Team van de Vlaamse Bouwmeester , burgermeester Wim Dries van Genk sprak in naam van de politieke beleidsmakers, Myriam Indekleef liet als directeur Nieuw Dak CVBA de stem van sociale huisvestingsmaatschappijen weerklinken, Michael Ryckewaert sprak over het wetenschappelijke onderzoek rond wonen, de Vlaamse overheidsdienst was aanwezig in de persoon van Annita Stevens, de administrateur-generaal Ruimte en Onroerend Erfgoed, terwijl Danny Windmolders als voorzitter van de architectenvereniging NAV in naam van de groep van architecten sprak.
Het panel leverde heel wat standpunten op inzake de evolutie naar een nieuwe wooncultuur in Vlaanderen. Departementshoofd Rob Cuyvers vatte de grote lijn ervan samen. Iedereen onderstreepte de noodzaak om de woonmarkt niet te laten bepalen door bouwpromotoren die enkel de winst en niet de woonkwaliteit voor ogen houden. Rob Cuyvers merkte ook terecht op dat er een duidelijke roep weerklonk naar sensibilisering van de bevolking over het wonen. Er dient zich immers een mentaliteitsverandering aan.
Daartoe moeten vele actoren hun eigen rol spelen: van de publieke overheden die voor het nodige wettelijke kader kunnen zorgen over de creativiteit van de architect die nieuwe woonconcepten kan bedenken tot en met van de huisvestingsmaatschappijen die hun sociale verantwoordelijkheid opnemen. Alle panelleden zien de evolutie naar wonen in meervoud op de agenda staan van het toekomstig wonen in Vlaanderen.
