Even belangrijk is een goede luchtdichtheid. Luchtdicht bouwen gaat hand in hand met een hoogwaardige bouwschil. Het beperkt ongecontroleerde ventilatie door luchtlekken, die leiden tot warmte- en energieverliezen, slechte akoestiek, condensatie en vochtproblemen.
Naast een goede luchtdichtheid is in een BEN-woning een goede ventilatie wettelijk verplicht. En dat is logisch. Want hoe beter een huis geïsoleerd en luchtdicht is, hoe minder vocht en ongezonde deeltjes uit de lucht naar buiten kunnen.
Een goede luchtdichtheid en ventilatie zijn beide van groot belang voor een optimaal, comfortabel en gezond binnenklimaat.
Luchtdichtheid: een kleine investering met maximale impact
Wind, temperatuurverschillen en mechanische ventilatie veroorzaken verschillen in luchtdruk tussen binnen en buiten, waardoor veel warmte via kieren en spleten buiten kan ontsnappen. Enkel in een goed geïsoleerde én luchtdichte constructie worden ongecontroleerde luchtstromen – zeg maar tocht – vermeden. Dat is belangrijk voor je comfortgevoel én voor het S-peil.Het S-peil of schilpeil staat voor de energieprestaties van de gebouwschil. Hoe lager het S-peil, hoe minder energie je zal verbruiken om de comforttemperatuur in je woning te behouden. Een goede isolatie en luchtdichtheid zijn de meest kostenefficiënte investering om je S-peil te doen dalen, maar het peil hangt ook af van andere factoren zoals de vorm van je woning en zonnewering.
In Vlaanderen mag het S-peil bij nieuwbouw niet hoger liggen dan S28.
Door aandacht te besteden aan luchtdichtheid bij het ontwerp en de bouw van je woning, kan je E-peil dalen met 5 tot 15 punten.Luchtdichtheid is niet alleen van belang voor je S- en E-peil, ze biedt nog belangrijke voordelen. Gebrekkige luchtdichtheid leidt tot warmteverlies, waardoor je meer moet verwarmen om dezelfde binnentemperatuur te behouden. En de verwarming 1 °C hoger zetten, betekent een stijging van je energiekosten met 6%. Een goede luchtdichtheid is dus positief voor je energiefactuur. Bovendien houdt ze bouwschade door geaccumuleerde condensatie in de muurconstructie tegen, voorkomt ze schimmelvorming en beschermt ze tegen geluidsoverlast en de indringing van geuren en vervuilende stoffen.
Het basisprincipe van luchtdicht bouwen, is dat het beschermde volume omhuld wordt door één ononderbroken doorlopende luchtdichte laag. De laag bevindt zich bij voorkeur aan de warme zijde van de isolatielaag.
Luchtdicht bouwen gebeurt op drie niveaus:
- De buitenmuren
Buitenmuren moeten aan de binnenzijde voldoende dik, minimum 6 mm, bepleisterd zijn, eventueel in combinatie met buitenbepleistering. Doorboringen van deze luchtdichte laag leiden tot luchtlekken. Leidingen en stopcontacten moeten daarom zoveel mogelijk in de binnenwanden geplaatst worden. - Het dak
In het dak moet een luchtscherm aangebracht zijn dat luchtdicht aansluit op de zijmuren, vloerplaat, dakdoorgangen. - De aansluitingen en de voegen
Aansluitingen van deuren, vensters en het dak aan de buitenmuren, en voegen tussen de ramen en ruwbouw moeten duurzaam luchtdicht zijn.
Er zijn gespecialiseerde firma’s die alle aansluitingen in je woning luchtdicht kunnen maken. Maar je kan ook zelf aan de slag gaan om alle kieren, spleten en aansluitingen in je dak en gevel perfect luchtdicht af te dichten. Met vloeibare membranen bijvoorbeeld is dat zelfs kinderspel.
Alleen bij een uitstekende luchtdichtheid zal je ventilatiesysteem optimaal functioneren, omdat het zorgt voor een gecontroleerde en efficiënte ventilatie. Het debiet, de plaats, het moment en de richting van de luchtuitwisselingen worden namelijk bepaald door verschillen in luchtdruk tussen binnen en buiten. Een goede isolatie, ventilatie en luchtdichtheid gaan dus hand in hand.
Ventilatie
Ventileren is sinds de EPB-regelgeving niet alleen wettelijk verplicht. Voor onze gezondheid is het een absolute noodzaak. We brengen immers meer dan twee derde van onze tijd binnenshuis door. Door met een ventilatiesysteem vocht en vervuilde lucht te verdrijven en frisse binnenlucht aan te zuigen, verbetert het binnenklimaat en dus ook onze levenskwaliteit.Mechanische ventilatiesystemen zorgen voor de aanvoer van verse lucht in de ‘droge’ ruimtes, zoals de woonkamer, slaapkamer en studeerkamer. De vervuilde lucht wordt afgevoerd vanuit de 'natte ruimtes’: toilet, keuken, wasplaats, badkamer … De doorstroming van de lucht gebeurt door de gangen en hallen, via roosters in de deuren of spleten onder of boven de deur. De openingen voor de toevoer en afvoer moet je in 5 standen kunnen regelen, handmatig of automatisch.
Er zijn 4 soorten:
- Systeem A: natuurlijke toevoer en natuurlijke afvoer
- Systeem B: mechanische toevoer en natuurlijke afvoer
- Systeem C: natuurlijke toevoer en mechanische afvoer
- Systeem D: mechanische toevoer en mechanische afvoer
Natuurlijke toevoer gebeurt via roosters in het raam of in de muur. Natuurlijke afvoer gebeurt via verticale ventilatiekokers. Mechanische toevoer of afvoer werkt met een elektrische ventilator.
De Belgische norm NBN D50-001 laat je de keuze tussen systeem A, B, C en D.
In de praktijk wordt bijna altijd een C- of D-systeem geplaatst. Bij het systeem C komt verse lucht op ‘natuurlijke’ manier binnen via roosters bovenin de ramen, terwijl de vervuilde lucht mechanisch afgevoerd wordt door een ventilator. Bij het systeem D, ook balansventilatie genoemd, gebeuren zowel de aanvoer van verse buitenlucht als de afvoer van gebruikte binnenlucht volledig mechanisch. Van beide systemen, C en D bestaat er een energiezuinigere vraaggestuurde variant: C+ en D+.Ventilatieroosters: discrete natuurlijke gecontroleerde luchttoevoer
Natuurlijke gecontroleerde toevoer van verse lucht, zonder tochtgevoel of energieverlies, kan in de eerste plaats discreet gebeuren via zelfregelende ventilatieroosters, nagenoeg onzichtbaar bovenop het raamprofiel geplaatst.Een zelfregelende klep in het toevoerrooster reageert op drukverschillen, waardoor ook bij hoge winddruk het luchtdebiet constant blijft en tocht vermeden wordt. De vorm van de binnenklep zorgt ervoor dat de verse lucht naar boven geleid wordt, zodat de lucht zich optimaal in de ruimte verspreidt. Je kan de binnenklep ook manueel verstellen. Zo regel je het gewenste debiet zelf, bijvoorbeeld in functie van het aantal aanwezigen in een kamer.
C+: vraaggestuurde gecontroleerde ventilatie
Wie gecontroleerd en dus energiezuinig wil ventileren, komt automatisch uit bij het ventilatiesysteem C+. Bij dit systeem stroomt de verse lucht op een natuurlijk manier naar binnen via zelfregelende ventilatieroosters in de droge leefruimtes, terwijl een mechanische unit zorgt dat de vervuilde lucht wordt afgevoerd met afvoermonden in de natte ruimtes. Dynamische sensoren, verbonden aan de centrale afvoermotor, screenen 24 uur per dag de afvoerlucht uit de vochtige lokalen op vocht, CO2 en vluchtige organische stoffen. Op basis van de metingen wordt het ventilatiedebiet volautomatisch aangepast. Bij een verhoogde productie van vocht, CO2 en VOS verhoogt het debiet, tot de luchtkwaliteit weer in orde is. Bij afwezigheid of wanneer er geen luchtvervuiling is, wordt er minder geventileerd. Zo ventileer je niet te veel en niet te weinig, en dat levert een grote energiebesparing op. Bovendien kan je de ventilatie in elke ruimte in huis op maat regelen.
D+: vraaggestuurde balansventilatie met warmteterugwinning
Ventilatiesystemen D of balansventilatiesystemen werken met warmterecuperatie. De warmte uit de afgezogen binnenlucht wordt via een warmtewisselaar in de centrale ventilatie-unit afgegeven aan koudere lucht die van buitenaf wordt aangezogen. Zo gaat er geen kostbare warmte-energie verloren en komt er geen koude lucht in huis via het ventilatiesysteem.Ook deze systemen kunnen aangestuurd worden op basis van continue metingen van vocht, CO2 en vluchtige organische componenten. Als de luchtvochtigheid, het CO2-gehalte of de aanwezigheid van VOC boven een bepaald niveau stijgt, wordt het ventilatiedebiet automatisch verhoogd. Van zodra de binnenluchtkwaliteit weer normaal is, verlaagt het weer. D-systemen met vraagsturing noemen we ook ‘D+ ventilatie’. Zo geniet je altijd van de gezondst mogelijke binnenlucht en maximaal comfort tegen het laagst mogelijke energieverbruik.
Bepaalde ventilatiesystemen D+ kan je bedienen met een app. Je kan dan bijvoorbeeld bij een feestje het ventilatiedebiet zelf verhogen via de app. Zo’n apps geven je ook een melding als de ventilatiefilters aan vervanging toe zijn.
