Vanaf 2026 wordt de elektrische warmtepomp in nieuwbouwwoningen verplicht als verwarmingssysteem. Maar vandaag al is een warmtepomp de beste investering. Hoe dat komt en welke warmtepomp je best kiest, ontdek je hier.
Met een warmtepomp BEN je mee
Het rendement van een warmtepomp wordt uitgedrukt door het kengetal COP: Coefficient Of Performance. Wanneer een warmtepomp bijvoorbeeld een COP van 4 haalt, levert ze 4 keer meer warmte-energie dan de hoeveelheid elektrische energie die ze verbruikt. Met andere woorden: voor elke kWh elektriciteit die je warmtepomp verbruikt, krijg jij 4 kWh nuttige warmte. Drie kwart van de geproduceerde warmte is dus gratis.Het seizoensrendement of de SPF, Seasonal Performance Factor, is het gemiddeld rendement van de warmtepomp over een volledig stookseizoen met een bepaald afgiftesysteem. De seizoensprestatiefactor ligt lager dan de COP-waarde, omdat ze ook rekening houdt met mechanische, elektrische en thermische verliezen.
In een BEN-woning moet de warmtepomp die dient als hoofdverwarming en minstens 85% van de verwarmingsbehoefte dekt, een seizoenprestatiefactor van minstens 4 hebben.
Dat betekent dat ze minstens 4 maal zoveel warmte-energie moet opwekken als de hoeveelheid stroom die ze verbruikt.
Een investering die rendeert
Het rendement van een warmtepomp hangt af van het type warmtepomp dat je kiest.Lucht/water-warmtepompen verwarmen ongeveer met twee derde gratis energie uit de omgeving en een derde elektrische energie. Bodem/water-warmtepompen halen wel 80% van de nodige energie uit de omgeving. Je warmtepomp rendeert het meest met een verwarmingssysteem op lage temperatuur, zoals vloerverwarming, én als ze werkt op je zelf opgewekte zonnestroom.
Wanneer een afgiftesysteem via radiatoren of vloerverwarming niet aanwezig is kunnen warmtepompen van het type lucht/lucht een uitkomst bieden. Omdat ze zo snel op temperatuurwijzigingen reageren en tot 80 % minder stroom verbruiken dan elektrische verwarming en mobiele airco’s zijn lucht/lucht-warmtepompen ook prima geschikt als bijverwarming, en voor ruimtes die maar af en toe moeten worden verwarmd.
Lucht/water of bodem/water?
Lucht/water-warmtepompen halen warmte uit de lucht met een buitenunit. Ze kunnen ook ‘actief koelen’ door eenvoudigweg hun werking om te keren. Bodem/water-warmtepompen of ‘geothermische’ waterpompen halen warmte of koelte uit de aardbodem.Diep in de aarde blijft de temperatuur doorheen de seizoenen relatief constant. Daardoor hebben bodem/water-warmtepompen de hoogste rendementen. In de winter halen ze immers meer warmte uit hun bron dan lucht/water-warmtepompen uit de lucht. In de zomer kunnen ze ook passieve of ‘free’ koeling bieden, door de circulatiepomp omgekeerd te laten draaien. Actieve koeling met een lucht/water-warmtepomp verbruikt meer energie dan passieve koeling en wordt daarom in de EPB-berekening bestraft.
De installatie van een geothermische warmtepomp vereist wel ingrijpende grondwerken, voor een horizontaal captatienet of verticale boringen tot 100 meter diep. Voor boringen dieper dan 50 meter moet je een milieuvergunning aanvragen.
Kies voor een efficiënte en fluisterstille lucht/water-warmtepomp
Alle lucht/water-warmtepompen hebben een buitenunit om warmte te onttrekken aan de gratis omgevingslucht. Er zijn twee types lucht/water-warmtepompen: monobloc en split.Bij monobloc-warmtepompen zitten alle technische componenten in de buitenunit. Er is geen koeltechnische aansluiting nodig, alleen de hydraulische verwarmingskring moet aangesloten worden.
Bij split-warmtepompen zitten alle koeltechnische componenten behalve de condensor in de buitenunit. In de binnenunit zitten de warmtewisselaar of condensor, de circulatiepomp en de regeling. De buitenunit en binnenunit worden met koeltechnische leidingen verbonden.
Kwalitatieve lucht/water-warmtepompen halen hoge rendementen, met COP’s van meer dan 4,5. Een stille werking en een nachtmodus zijn ook kenmerkend voor de betere toestellen op de markt. Zeker als je in een dicht bebouwde omgeving woont, is dat van groot belang. Bepaalde fabrikanten bieden plaatsbesparende types aan, waarbij de binnenunit samen met de warmwaterboiler samen in één compact toestel ondergebracht zijn. Je kan ze ook combineren met een condensatieketel in een hybride installatie of met thermische zonnecollectoren voor verwarmingsondersteuning.
Een geothermische warmtepomp onttrekt constante warmte aan de aarde
De aarde is een enorme en haast onuitputtelijke bron van warmte. Vanaf een bepaalde diepte heeft de bodem een basistemperatuur van ongeveer 10 graden Celsius. In vergelijking met de omgevingslucht is deze temperatuur constant.Bodem/water-warmtepompen met moderne invertertechnologie zijn de meest efficiënte oplossing voor je nieuwbouwproject. Ze passen hun vermogen continu aan naargelang de warmtebehoefte in je woning, waardoor hun verbruik minimaal is en ze lang meegaan. Kwalitatieve geothermische warmtepompen halen bijzonder hoge COP’s van meer dan 5,5.
Dit type warmtepomp heeft geen buitenunit. Bij bepaalde merken vind je compacte toestellen met een bodem/water-warmtepomp en boilervat samen in één behuizing. Je kan ze in een hybride systeem koppelen met een condensatieketel of met thermische zonnecollectoren.
Lucht/lucht-warmtepompen voor verwarming én koeling
Lucht/lucht-warmtepompen, ook bekend als airconditioningstoestellen, zijn volwaardige warmtepompen bestaande uit een buitenunit en één of meerdere binnenunits. Met een monosplit-systeem, waarbij één buitenunit wordt gekoppeld aan één binnenunit, kan je één specifieke ruimte verwarmen en koelen. Wil je meerdere ruimtes verwarmen met één buitenunit, kan je kiezen voor een multisplit-systeem, waarbij meerdere binnenunits aan één buitenunit worden aangesloten.Net als lucht/water-warmtepompen onttrekken lucht/lucht-warmtepompen warmte aan de omgevingslucht, zelfs bij temperaturen onder het vriespunt. Deze warmte wordt via een koelvloeistof overgebracht naar de binnenunit, die het als warme lucht in de woning verspreidt. Daarnaast zijn lucht/lucht-warmtepompen ook even effectief in het koelen van ruimtes tijdens de zomer.
Dubbel genieten van gratis zonne-energie
Als je met een elektrische warmtepomp verwarmt, ligt het voor de hand dat je ook fotovoltaïsche zonnepanelen (een PV-installatie) plaatst. Dan kan ze deels werken op je eigen groene stroom om je energiefactuur nog meer te drukken.Voor het optimaliseren van het eigenverbruik van zelf-opgewekte zonnestroom biedt een thuisbatterij een uitstekende oplossing. Met een thuisbatterij voorkom je dat je overdag stroom teruglevert aan het net in ruil voor een minimale vergoeding, om vervolgens 's avonds diezelfde stroom weer tegen de hoogste tarieven te moeten afnemen.
Je kan zonne-energie ook benutten om je water te verwarmen met thermische zonnecollectoren en een zonneboiler. Zo dek je wel tot 60% van je warmwaterbehoefte met gratis warmte van de zon. Bij piekbehoefte aan warm water of als de zon te weinig schijnt, kan je warmtepomp of stookketel het water in de zonneboiler bijverwarmen in een hybride totaaloplossing.
