Een bouwbarometerscore van 100,8 is zeker niet dramatisch maar betekent wel een serieuze verslechtering ten opzichte van de voorbije zeven kwartalen toen Bouwunie telkens scores van 104 of meer indexpunten optekende (zie bijgevoegd excel-bestand). Sinds het eerste kwartaal van 1996 peilt Bouwunie vier maal per jaar naar het sociaal-economische klimaat bij de Vlaamse bouwbedrijven, zowel uit de ruwbouw als uit de afwerking (schrijnwerkers, schilders, stukadoors, ...), de installatiesector en de infrastructuurwerken (wegenbouwers, kabel- en leidingleggers). Het is geleden van december 2004 dat de bouwondernemers nog zo pessimistisch waren. Waarden boven index honderd wijzen op een positieve evolutie, waarden onder index honderd op een slecht evoluerende conjunctuur.
Het werkvolume zit evenwel nog altijd goed. 29% van de ondervaagde bouwondernemingen heeft nu zelfs meer werk dan in het begin van het jaar. 13% heeft minder om handen. De verwachtingen voor het werkvolume van de volgende maanden zijn minder positief. Een op vijf verwacht dat het minder goed zal gaan en voorziet een daling van het werkvolume. Het zijn vooral de ruwbouw- en algemene aannemers die daaronder te lijden hebben (37% van hen denkt minder werk te hebben versus 23% met meer werk op komst). De ondernemers uit de andere subsectoren die meer werk in het vooruitzicht hebben, zijn telkens talrijker dan diegenen die minder opdrachten verwachten. Daardoor komt het dat 20% van alle ondervraagde bouwondernemingen toch nog meer werk verwacht in de volgende maanden. Wanneer we deze cijfers opsplitsen naar marktsegment geeft dit het volgende beeld:
Vooruitzichten van het eigen bedrijf voor de rest van het jaar (aantal opdrachten/werkvolume)
(enkel indien van toepassing: het kan gaan om ruwbouw, schrijn-, schilder- of stukadoorwerken, installaties, ... )
De sterkste groei is te vinden op de renovatiemarkt (met name in de renovatie van eengezinswoningen en niet-residentiële gebouwen). 91% van de aannemers die actief zijn in dit segment zegt dat een aantal renovatiewerken duidelijk in de lift zit. Het gaat dan met name om alles wat te maken heeft met energiebesparing (bv. isolatie, beglazing, hoogrendementsketel, zonneboiler, ...) (87%) en met milieu (bv. regenwaterrecuperatie, milieuvriendelijke materialen, ...) (63%).
De woningbouw staat er minder goed voor. Vandaar het relatief grote aantal ruwbouw- en algemene aannemers dat een daling van het werkvolume verwacht.
Deze evolutie zien we ook weerspiegeld in het kleinere aantal afgeleverde stedenbouwkundige vergunningen van vorig jaar ten opzichte van 2006, hoewel we sinds enige tijd een opflakkering zien. In 2007 werden in Vlaanderen maar liefst bjna 14% minder vergunningen voor nieuwe woningen afgeleverd dan in 2006 (-10,2% voor eengezinswoningen en -16,6% voor appartementen). In de eerste twee maanden van 2008 werden dan weer bijna 9% meer vergunningen afgeleverd dan in dezelfde periode van 2007 (zie ook tabel onderaan). Er is dan wel sprake van een trager groeiritme, maar zeker niet van een recessie.
Minder werk betekent evenwel nog niet dat deze bouwondernemingen té weinig werk zouden hebben. Van diegenen die een daling van de activiteit voorzien, denkt 91% dat dit nog voldoende is en eigenlijk geen noemenswaardige problemen oplevert voor het bedrijf, bv. naar tewerkstelling toe. 14% van de bouwondernemingen heeft in het voorbije kwartaal extra werkkrachten aangeworven. Maar liefst 25% denkt in de toekomst een groter personeelsbestand te hebben. Bij de bedrijven die nu al met personeel werken, loopt dit percentage op tot 30%. Zij zijn alvast niet pessimistisch over de toekomst.
De tevredenheid met de eigen onderneming is bijgevolg nog altijd groot (slechts 9% is ontevreden). De algemene economische situatie staat er volgens de ondervraagde bouwbedrijven wel beduidend minder rooskleurig voor. In die mate zelfs dat de daarop betrekking hebbende parameters de algehele bouwbarometer fors naar beneden trekken. 39% van de ondervraagden is uitgesproken ontevreden over de economie. Daarnaast zegt 24% (beduidend meer dan in de voorgaande kwartalen) nu meer slechte betalers te hebben dan enkele maanden geleden. Het algemene koopkrachtprobleem is daar wellicht niet vreemd aan. Slechte betalers zijn klanten die hun factuur niet, slechts gedeeltelijk of te laat betalen. Ook de concurrentiedruk neemt toe (26% spreekt van een verhoging). Dit heeft waarschijnlijk te maken met het grotere aantal aannemers dat minder opdrachten in het verschiet heeft, met de negatieve berichtgeving over inflatie, koopkrachtdaling, stakingen en betogingen, ... en met de verhoogde bouwkosten die doorgerekend moeten kunnen worden. Zo geeft slechts 57% aan dat de huidige prijzen winstgevend zijn. Dit alles duidt toch op een minder gunstige conjunctuur.
Aantal afgeleverde stedenbouwkundige vergunningen in het Vlaamse Gewest
Bron: FOD Economie, afdeling statistiek d.d. 29 mei 2008
(*) Belangrijke opmerking: enkel voor doorgedreven renovaties is een stedenbouwkundige vergunning nodig
Bouwunie peilt met de bouwbarometer vier maal per jaar (sinds 1996) naar het sociaal-economische klimaat bij de Vlaamse bouw-kmo's, uit de ruwbouw, de afwerking en de burgerlijke bouwkunde. De laatste peiling gebeurde in mei bij een representatief staal van 202 Vlaamse bouw-kmo's en –zelfstandigen. Hiervan werkt 24% zonder personeel, 35% met maximaal 4 werknemers, 17% met 5 tot 9 werknemers en 24% met 10 of meer medewerkers. De bouwbarometer geeft een beeld van de huidige en de verwachte economische ontwikkeling. De Bouwunie-bouwbarometer wijkt soms wat af van het “bouw”-gedeelte uit de conjunctuurbarometer van de Nationale Bank van België. Dit komt omdat in de conjunctuurbarometer van de Nationale Bank enkel de ruwbouw van gebouwen en de burgerlijke bouwkunde opgenomen zijn. Bouwunie bevraagt ook de bedrijven actief in de afwerking van gebouwen zoals schrijnwerkers, installateurs cv en sanitair, schilders-woninginrichters en stukadoors.
