Ruimtelijk beleid in functie van biodiversiteit, ecosysteemdiensten en waterdoorlaatbaarheid
Vandaag wordt ruimtebeslag in Vlaanderen gedefinieerd als alle ruimte die wordt ingenomen door menselijke activiteit. Concreet bevat ruimtebeslag huizen, industriegebouwen en infrastructuur. Maar evenzeer gaat ruimtebeslag over om en bij de 150.000 hectare met een groene invulling zoals tuinen, parken, recreatiegebieden. Daarbovenop komen bovendien nog eens de weides van particulieren. Daarom vraagt Embuild Vlaanderen al geruime tijd om de invulling van de definitie aan te passen.Want we moeten streven naar een ruimtelijk beleid dat zowel binnen als buiten de open ruimte inzet op een gezonde leefomgeving met aandacht voor biodiversiteit, ecosysteemdiensten en waterdoorlaatbaarheid. Daarbij is rechtszekerheid de hefboom bij uitstek. Terwijl de klassieke definitie van ruimtebeslag te vaak kijkt naar de eigenaar van de gronden – bijv. wordt een grond gebruikt voor professionele landbouw of niet - dienen veeleer de eigenschappen van de gronden onder de loep te worden genomen. Want de waterdoorlaatbaarheid en de bodemkwaliteit van een weide van een particulier of van een professionele landbouwer is dezelfde. De biodiversiteit van zorgvuldig aangelegde tuinen doet vaak beter dan velden onderhevig aan monoculturele akkerbouw.
“De nieuwe Europese definitie van ruimtebeslag zet burgers aan mee te werken aan een klimaatbestendige woonomgeving en bijgevolg aan de vermindering van ruimtebeslag in plaats van eigenaars van een tuin in landelijk gebied te stigmatiseren”, zegt Marc Dillen van Embuild Vlaanderen.
Ruimtebeslag volgens de nieuwe definitie
Private tuinen nemen ongeveer 9% in van de totale oppervlakte en recreatie en sportgebieden nemen 2,4% in. Volgens de nieuwe definitie van de Europese Commissie bedraagt het ruimtebeslag dan 21,9% (om en bij de 297.000 ha) in plaats van 33.3% (om en bij de 450.000 ha). In het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen stelt de Vlaamse Overheid als doelstelling om het bijkomend ruimtebeslag te reduceren naar 3 ha/dag tegen 2025 en 0 ha/dag tegen 2040. In 2021 bedroeg de verhardingsgraad in Vlaanderen 15,3% van de oppervlakte en deze is de afgelopen jaren constant gebleven.“De nieuwe definitie van ruimtebeslag lijkt de rechtszekerheid van eigenaars van percelen ten goede te komen. Dat is cruciaal aangezien particulieren en ondernemers met duurzame investeringen juist meerwaarde willen creëren. Als zij op korte op korte en lange termijn nog een vergunning kunnen krijgen, zullen zij blijven werk maken van meer biodiversiteit, groenblauwe dooradering en een betere waterhuishouding, omdat die ingrepen ook de economische meerwaarde zullen ten goede komen”, aldus Marc Dillen.
