Ondanks het feit dat het kankerverwerkende en ziekmakende goedje sinds 1998 niet meer mag worden verwerkt in producten, is België nog steeds een echt ‘asbestland’. Volgens ruwe schattingen is er momenteel nog 3,7 miljoen ton asbest ‘in omloop’. Het grootste deel daarvan zit verwerkt in asbestcement waaruit golfplaten, dakleien en allerhande buizen zijn vervaardigd. Bij huizen en gebouwen ouder dan 30 jaar kun je er donder op zeggen dat ze asbest bevatten. Tijdens de jaren 60’ en ’70 van vorige eeuw – de gloriejaren voor het brandwerende en isolerende goedje – was België immers koploper in de wereld qua asbestverbruik.
Gerenoveerd ≠ asbestvrij
Maar het gebruik van asbest in het Belgische huizenbestand gaat minder ver terug dan we vaak denken. Zelfs bij huizen die eind jaren tachtig, begin jaren negentig werden gebouwd bestaat er een goede kans dat er asbest in zit. Inderdaad: een goede kans, want dat asbest werd vaak heel goed weggestopt tijdens verbouwingswerken. Zelfs een recente renovatie geeft met andere woorden geen garantie dat een huis ook daadwerkelijk asbestvrij is.Ondanks het feit dat ons land met een historische asbestvervuiling kampt, horen we er in België zelden een haan naar kraaien. De ongemakkelijke waarheid is echter dat iemand het goedje ooit wel moet gaan opruimen. Daken, gevels, dakgoten en pijleidingen uit asbestcement blijven immers niet eeuwig intact. Integendeel zelfs, de snelheid waarmee bijvoorbeeld dakbedekking verweert neemt toe met de ouderdom. Door jarenlange blootstelling aan de natuurelementen vermindert immers het hechtgebonden karakter van asbestcement. Asbestvezels komen los te zitten aan de beide (!) zijden van de oppervlakte van een lei of een golfplaat, waardoor ze via het regenwater in de grond dringen en de bodem rondom het huis verontreinigen, of – erger nog – de luchtkwaliteit in huis negatief beïnvloeden.
De factuur komt, maar wanneer?
Het probleem van het alomtegenwoordige asbest in het sowieso al sterk verouderde Belgische woningenbestand wordt aangepakt op een typisch Belgische manier: het wordt doorgeschoven naar de volgende generaties. En niemand weet wanneer de factuur in de bus zal vallen. De Vlaamse Afvalmaatschappij (OVAM) ziet 2040 momenteel als deadline om Vlaanderen ‘vrij’ te maken van asbestdaken. In Nederland moeten alle asbestdaken echter al vervangen zijn tegen 2024 – daar is de deadline trouwens ook in een wet verankerd. Met andere woorden: een jong koppel dat vandaag een oudere woning koopt met de bedoeling die op te knappen loopt dus het risico straks met een serieuze meerkost te zitten. De kosten van het veilig laten verwijderen van asbest in woningen (zowel hechtgebonden als los) door een erkende firma kunnen, afhankelijk van waarin goedje het verwerkt zit, oplopen van enkele duizenden euro’s tot liefst 30.000 à 40.000 euro. In retrospect vertaalt zich dat natuurlijk in een serieuze minwaarde op de woning toen die werd aangekocht.Verborgen gebrek
En alsof dat allemaal nog niet genoeg is tasten kopers van vastgoed in België heel vaak ook nog eens in het ongewisse wat de aanwezigheid van asbest betreft. De verkoper is immers niet verplicht een zogenaamde asbestinventaris bij de akte te voegen – iets wat in Frankrijk bijvoorbeeld wél het geval is. Meestal komt de aanwezigheid van asbest dan ook pas aan het licht tijdens renovatiewerken. Gevolg: de koper zit met een ernstig verborgen gebrek.Kopers die de minwaarde ten gevolge van het aanwezige asbest willen verhalen op de verkoper, kunnen dit proberen via de juridische weg. Helaas bevatten nagenoeg alle verkoopsaktes tegenwoordig een clausule die bepaalt dat de verkoper niet kan worden aangesproken voor verborgen gebreken. Deze clausule geldt niet als de verkoper op de hoogte was van het verborgen gebrek, maar omdat een asbestinventaris niet verplicht is en zo goed als nooit bij de akte wordt gevoegd, is ‘kwade trouw’ natuurlijk moeilijk te bewijzen.
