Vlaamse bouwbedrijven blijven veel werk hebben

De overgrote meerderheid van de Vlaamse bouwbedrijven heeft nu en in de nabije toekomst voldoende werk. Opvallende trend is de stijgende vraag naar energiebesparende investeringen (isolatie, hoogrendementsbeglazing en –ketels). De werkgelegenheid blijft op peil want niemand wil personeel kwijt. Integendeel, het wordt alsmaar moeilijker om goede arbeidskrachten te vinden. De prijzen die de aannemers voor hun werk kunnen aanrekenen, zouden wel beter moeten. De bouwkosten nemen toe, vaak op een onvoorspelbare manier, waardoor de aannemers deze stijgingen niet tijdig kunnen verwerken in hun offertes. Hierdoor moeten ze zelf opdraaien voor de meerkosten. Dit alles blijkt uit de trimestriële bouwbarometerenquête van Bouwunie, de bij Unizo aangesloten Unie van het KMO-bouwbedrijf, bij 200 bouwbedrijven. De bouwbarometer stijgt tot 104,1 punten (t.o.v. 103,8 in december 2006). Waarden boven index honderd wijzen op een positieve evolutie, waarden onder index honderd op een slecht evoluerende conjunctuur. De bedrijfsleiders van de kleine en middelgrote bouwondernemingen zijn dus nog altijd optimistisch.

De orderboekjes van de Vlaamse bouwbedrijven blijven goed gevuld. 28% van de ondervraagde bouwkmo’s heeft nu meer opdrachten dan in het vorige kwartaal en 34% verwacht nog meer werk in de volgende maanden. Slechts 3% van de bedrijven verwacht een daling in het werkvolume. De voorspelde afkoeling van de bouwconjunctuur lijkt nog niet voor morgen.

Deze evolutie blijkt ook uit het aantal afgeleverde stedenbouwkundige vergunningen. Er werden in Vlaanderen in de eerste 11 maanden van 2006 4,53% meer stedenbouwbouwkundige vergunningen uitgereikt voor nieuwe woningen dan in dezelfde periode van 2005: -6,82% voor eengezinswoningen en +14,18% voor appartementen. Ook het aantal uitgereikte stedenbouwkundige vergunningen voor niet-woongebouwen (kantoren, winkels) nam toe (+8,38% in de eerste 11 maanden van 2006 t.o.v. dezelfde periode 2005). Voor renovatiewerken steeg het aantal uitgereikte stedenbouwkundige vergunningen met 2,63% voor woningen en met 2,22% voor niet-woongebouwen (cijfers: Federale Overheidsdienst Economie, Afdeling Statistiek). Hierbij moeten we wel opmerken dat enkel voor doorgedreven renovatiewerken (bv. stuk bijbouwen) een stedenbouwkundige vergunning nodig is. Wie zijn badkamer of keuken compleet laat renoveren en moderniseren, heeft geen vergunning nodig. Renovatiewerken leveren 41% van de omzet in de bouw.

Daarnaast zitten energiebesparende investeringen duidelijk in de lift. Het gaat bij de ruwbouw- en algemene aannemers om het plaatsen van dak-, vloer- en muurisolatie. Schrijnwerkers krijgen steeds meer vragen naar het plaatsen van (super)isolerende beglazing of hoogrendementsbeglazing en ook naar dakisolatie. De installateurs merken een opmerkelijk stijging in de vraag naar energiebesparende verwarmingsketels (condensatieketel, hoogrendementsketel), thermostaatkranen, zonneboilers en fotovoltaïsche zonnepanelen. 77% van de ondervraagde Vlaamse bouwbedrijven krijgen vragen van hun klanten naar informatie over premies en belastingverminderingen voor deze energiebesparende maatregelen. De aannemer treedt in deze steeds meer als adviseur voor de klant op.

De grote activiteit in de bouwsector zorgt ervoor dat de tewerkstelling verzekerd blijft. 12% van de bouwondernemers heeft in de voorbije weken zelfs één of meer personeelsleden aangeworven. 25% denkt eraan dit in de komende maanden te doen. Letterlijk niemand is van plan om personeelsleden te ontslaan. Goede bouwvakkers zijn schaars. Ontslag valt alleen als de persoon in kwestie niet voldoet of als er echt minder werk is.

De prijzen die de aannemers voor hun werk kunnen aanrekenen, zijn volgens 34% van de ondervraagden gestegen. Niet zozeer omdat de aannemers meer winst willen maken, maar omdat de prijzen voor materialen en grondstoffen toegenomen zijn. De rest zegt dat ze hun prijzen – noodgedwongen - onveranderd hebben gelaten. 25% denkt dat ze in het volgende kwartaal hogere prijzen zullen kunnen en/of moeten aanrekenen. De rentabiliteit van de bouwondernemingen is niet echt schitterend te noemen. 20% spreekt van een verbetering, 8% van een vermindering. Op de vraag of de huidige prijzen winstgevend zijn, antwoordt 76% ja terwijl 23% gewoon break-even draait. 1% werkt dus met verlieslatende prijzen. Er is op dit vlak een verbetering noodzakelijk. Enkel winstgevende prijzen zorgen voor een rendabel bedrijf met toekomst. De markt heeft er blijkbaar moeite mee om voor bouwwerkzaamheden de juiste prijs te betalen. Bouwen en renoveren is inderdaad niet goedkoop. De kloof tussen het netto-uurloon van de klant en de kost van een arbeidsuur in de bouw is en blijft erg groot. Bovendien zijn de hogere materiaalkosten niet altijd onmiddellijk doorrekenbaar, zeker niet als er veel tijd zit tussen het opmaken van de offerte en de werkelijke uitvoering van de werken. 90% van de Vlaamse bouwbedrijven rekent de gestegen materiaalkost niet door aan de klant. Met de kostenstijging houden ze pas rekening bij nieuwe offertes. De prijzen staan voorts onder druk omdat de concurrentie scherp blijft. Volgens 19% van de Vlaamse aannemers is die de laatste tijd nog toegenomen. Daar komt nog bij dat bij 22% van de aannemers het aantal slechte betalers (klanten of opdrachtgevers die hun factuur te laat, slechts gedeeltelijk of niet betalen) is gestegen. Dit zet druk op hun liquiditeit.

De meerderheid van de Vlaamse bouwondernemers is al bij al tevreden met de gang van zaken in de eigen onderneming (95%). Met de evolutie in de economie en de toekomst is slechts 63% tevreden. De problemen zijn gekend: tekort aan arbeidskrachten, onvoldoende winstgevende prijzen (die niet voldoende de prijsstijgingen van materiaal-, arbeids- en andere kosten volgen) en dus een lage rentabiliteit in de sector.