Transparant Retailpaviljoen bovenop treinsporen naast Utrecht CS

Onlangs is op Utrecht Centraal Station een nieuw retail- en horecapaviljoen opgeleverd. Het nieuwe gebouw, beter bekend als ‘het paviljoen’, is gesitueerd aan het nieuwe Stationsplein-Oost en is gebouwd bóvenop spoor 1, 2 en 3 van het Centraal Station. Diverse winkels en horeca-concepten die gericht zijn op de ov-reiziger hebben er inmiddels hun intrek genomen. Het gebouw biedt een van de fraaiste uitzichten over de sporen en heeft ook een dakterras met een unieke ervaring. MoederscheimMoonen Architects maakte het ontwerp in opdracht van Klépierre vastgoed.

Transparant Retailpaviljoen bovenop treinsporen naast Utrecht CS

Rust en helderheid

Het paviljoen is gebouwd in een totaal nieuwe stationsomgeving; Stationsplein-Oost. Waar vroeger Centraal Station en Hoog Catharijne in elkaar overliepen is een geheel nieuw plein ontstaan, enkele meters boven maaiveld. Onder het plein ligt de grootste fietsenstalling van de wereld en diverse tracés van het OV; het plein zelf wordt gesierd door een reusachtige overkapping met transparante bolvormige kussens.

De plek van het gebouw staat bol van de dynamiek, beweging ( 88 miljoen bezoekers per jaar) en veel expressieve gebouwvormen. Het gebouwontwerp onderscheidt zich binnen deze omgeving en hectiek echter door een heldere en puristische ontwerpbenadering. ‘Binnen dit bonte ensemble hebben we een gebouwconcept ontwikkeld waarin rust en helderheid als een commercieel aantrekkelijk vertrekpunt is genomen’, aldus architect Erik Moederscheim. ‘We hebben het gebouw als een alzijdig object benadert en op die manier is er een transparant paviljoen ontwikkeld dat niet alleen relatie legt met het plein maar ook met de spoorzijde. De horeca kan zo claimen een echte ‘stationsrestauratie’ te zijn; een plek om iets te eten waar altijd wat te zien is.’

De gevel van het gebouw is rondom geheel van glas. Het heeft de nodige verschaling en verfijning verkregen doordat het in speklagen is verdeelt. Het ritme van de toegepast verticale stijlen geeft het geheel verder de nodige articulatie. Strak vormgegeven kaders vormen de entrees van de verschillende winkels. Het sluitstuk is een dakterras op een van de bijzonderste plekken van de stad. ‘Vanaf daar kunt het bollendak bijna aanraken en je kijkt op het plein en de sporen.’

Transparant Retailpaviljoen bovenop treinsporen naast Utrecht CS

Onder de motorkap

De bijzonder complexe bouwlocatie heeft dit project mede vormgegeven. Er zijn bijzondere keuzes qua constructie en bouwmethodiek gemaakt die nu echter niet meer zichtbaar zijn. ’Die zitten onder de motorkap’. Zo is de hele stalen draagconstructie met veel ‘overstekken’ en complexe verbindingen op locatie in elkaar gezet omdat er slechts beperkte afdrachtmogelijkheden beschikbaar waren op het onderliggende perron. Het gebouw staat verder onder druk van elektromagnetische straling door de nabijheid van alle bovenleidingen, maar om de bezoekers in staat te stellen om binnen twee meter van een bovenleiding iets te eten, is er een kooi van Faraday gemaakt om te beschermen tegen de straling. De spoorgevel is, in nauwe samenwerking met de aannemer, zo ontwikkeld dat het gebouwd kon worden in minimale tijd; zonder het treinverkeer op het drukste station van Nederland te verstoren.

Het gebouw is inmiddels al een tijdje gereed maar het nieuwe stationsplein, en de omliggende gebouwen, zijn nog volop in aanbouw. Binnenkort zullen ook andere loopstromen op het plein geactiveerd worden en opereert het geheel in zijn volle potentie.

Transparant Retailpaviljoen bovenop treinsporen naast Utrecht CS