Nood aan meer
Bijna de helft van de private huurders behoort tot de theoretische doelgroep voor een sociale woning. Zij hebben behoefte aan een sociale woning op basis van een betaalbaarheidsrisico of kwaliteitsproblemen (Heylen, K. (2019). Doelgroepen sociale huur en specifieke segmenten op de woningmarkt. Leuven: Steunpunt Wonen).Deze realiteit zal zich in de toekomst alleen maar scherper stellen. Klimaatdoelstellingen bepalen dat alle woningen energiezuinig moeten worden. Dat vraagt enorme investeringen van verhuurders. Private huurwoningen dreigen voor de helft van de huidige huurders gewoonweg onbetaalbaar worden en dus niet rendabel. De enige oplossing is voldoende sociale woningen realiseren, en dan is meer dan een verdubbeling van het patrimonium noodzakelijk.
Het antwoord om armoede te bestrijden
Een verdubbeling van het patrimonium zorgt ervoor dat iedereen die het nodig heeft een betaalbare woning kan huren. Meer nog, het zorgt dat meer huurders die dat kunnen daar op termijn ook zelf aan bijdragen. De maatschappelijke kost kan daardoor laag gehouden worden.De gemiddelde wachttijd voor een sociale woning bedraagt een 4-tal jaar. Huishoudens die 10 jaar op de wachtlijst staan bij een sociale huisvestingsmaatschappij zijn echter geen uitzondering. Er komen jaarlijks meer aanvragen bij dan er woningen aangeboden worden. Wachttijden worden daardoor steeds langer. Elke nieuwe woning betekent een toewijzing, dus groei is de snelste weg naar een kortere wachtlijst. Een verdubbeling van het patrimonium verkort de wachttijd duurzaam tot minder dan een jaar. Pas dan zal elke kandidaat-huurder geholpen kunnen worden op het moment dat die hulp nodig heeft.
Naast een verkorting van de wachttijd en een verlaging van de maatschappelijke kost brengt een verdubbeling van het patrimonium ook andere voordelen mee. Een betere mix van woningtypes kan toelaten om te verhuizen in dezelfde wijk als er kinderen bijkomen of als de kinderen het ouderlijk huis verlaten. Grootouders kunnen hun te grote woning ook nog even behouden om bij te springen in de opvang van kleinkinderen zonder dat andere gezinnen daardoor te lang op een woning moeten wachten. Bijkomende extra woningen kunnen oudere en energieverslindende woningen vervangen. Sociale verhuurders kunnen bijdragen aan vergroening van de woningvoorraad en de betaalbaarheid van die woningen bewaken. Fikse groei is dus noodzakelijk en zou voor het beleid de ultieme doelstelling moeten zijn.
Gemiddeld betaalt een sociale huurder ongeveer €350 huur. Zo is er, ook bij een laag inkomen, nog gezinsbudget om menswaardig te kunnen leven. De huurprijs stijgt naarmate gezinnen een hoger inkomen hebben. Woonzekerheid en betaalzekerheid bieden kansen om te groeien en zichzelf te overstijgen. Heel wat huurders betalen op die manier hun eigen sociale korting terug. Sociale kortingen zijn een investering in mensen. Jaarlijks slagen behoorlijk wat sociale huurders erin de sociale huur te verlaten omdat ze een woning konden kopen of omdat ze een passende private huurwoning vonden. Sociale huurders betalen in principe nooit meer dan 30% van hun inkomen.
Een warme thuis
De sociale huisvestingsmaatschappijen, bouwen extra woningen en renoveren hun oudere woningen om zo kwaliteitsvolle en energievriendelijk woningen te kunnen aanbieden aan mensen op de wachtlijst. Sociale verhuurkantoren huren extra woningen op de private markt en verhuren deze aan mensen met hoge woonnood en een laag inkomen. Kwetsbare groepen worden door sociale diensten en huurbegeleiders extra ondersteund om hun woning te kunnen behoudenSVK’s en SHM’s geven 175.000 gezinnen een thuis en bieden woon- en betaalzekerheid. Bovendien wordt er sterk ingezet op hernieuwbare energie voor zijn/haar huurders. ASTER cv legt 395.000 zonnepanelen op daken van sociale woningen, waardoor de factuur van de huurders zal dalen. Komend jaar vormen sociale verhuurkantoren en sociale huisvestingsmaatschappijen zich om tot woonmaatschappijen. De volgende jaren staan die woonmaatschappijen verder in voor 52 warmste weken voor mensen in armoede.
