Richting werkzaamheidsgraad van 80% levert de bouw een vijfde van de jobs

Onlangs heeft de Vlaamse regering bekend gemaakt een werkzaamheidsgraad van 80 % te beogen tegen 2030. Dat betekent dat de VDAB de komende jaren bijkomend 90.000 mensen dient te activeren. Als jobmotor en groeisector kan de bouw potentieel 20.000 nieuwe jobs of ruim een vijfde van de opdracht invullen. Maar dat vergt de nodige hefbomen. Zo dienen de inspanningen en de activering door de VDAB nog veel meer gericht ingezet te worden op werkplekleren en ingroeibanen om mensen aan te trekken naar knelpuntberoepen uit de bouw. Zo kan de VDAB bouwbedrijven extra ondersteunen die zelf opleidingen voorzien aan nieuwe medewerkers om hen sneller te integreren in de arbeidsmarkt. Aangezien de sector permanent beschikt over bijna 6700 oningevulde vacatures, heeft de bouw momenteel nood aan gedetacheerde arbeidskrachten van binnen en buiten de EU.

Tegen de globale trend in blijft bouw jobmotor

Terwijl het totaal aantal ontvangen VDAB-vacatures in Vlaanderen de laatste elf maanden gestaag vermindert, blijft de bouwsector maand na maand een aanzienlijk aantal vacatures lanceren. Van augustus 2022 tot en met juli 2023 ging het om 22.238 ontvangen bouwvacatures in Vlaanderen. Daarvan staan er 6.680 langdurig open: dat is één op drie.[1] Het hoeft dan ook niet te verbazen dat je drie op de tien knelpuntberoepen in de bouwsector vindt. Ook in de toekomst zal de vraag naar bouwpersoneel hoge pieken bereiken. Naast de vergrijzing die leidt tot een aanzienlijke vervangingsvraag, leiden de energierenovaties, de uitdagingen om future-ready te bouwen en het duurzaam gaan (her-) gebruiken van grondstoffen tot een steeds grotere vraag naar bouwpersoneel.

Minstens 20.000 extra bouwjobs tegen 2030

Het Vlaams Energie- en Klimaatagentschap (VEKA) becijferde in het BE-REEL rapport dat er vanwege de energietransitie tegen 2030 17.200 à 20.800 bijkomende arbeidsplaatsen in de bouw nodig zijn. Tegen 2045 zal dit benodigde aantal oplopen tot 28.800 à 38.000 werknemers. Naast de extra arbeidskrachten die nodig zijn voor de energietransitie en de verwachte toename aan renovaties, is er de vervangingsvraag als gevolg van de vergrijzing van het bestaande personeelsbestand. Die toekomstige vervangingsvraag komt maar liefst op 15.000 à 23.000 jobs per jaar. “Los van de enorme vervangingsvraag in de bouw, zal de sector tegen 2030 minstens 20.000 gloednieuwe jobs tellen als gevolg van de energietransitie- en renovaties, de uitdagingen om future-ready te bouwen en het duurzaam gaan (her-) gebruiken van grondstoffen”, aldus Marc Dillen van Embuild Vlaanderen.

90.000 extra werkenden nodig voor werkzaamheidsgraad van 80%

Het Steunpunt Werk becijferde dat er 90.000 extra werkenden nodig zijn om tegen 2030 een werkzaamheidsgraad van 80% te halen. Die 90.000 extra werkenden zullen over een periode van 8 jaar door de VDAB en zijn partners geactiveerd worden. Dit komt neer op een 11.250 extra werkenden per jaar. “Vandaag alleen al heeft de bouwsector bijna 6700 jobs langdurig openstaan. Mits de nodige hefbomen worden voorzien, kan de bouwsector tegen 2030 potentieel ruim een vijfde van de nieuwe jobs leveren die nodig zijn voor de beoogde activeringsgraad tot 80%. In totaal gaat het dan minstens om bijkomend 20.000 nieuwe bouwjobs voor de in totaal 90.000 extra werkenden die nodig zijn om de doelstelling tegen 2030 te halen. Daarbovenop komt nog eens de grote vervangingsvraag door uitstromende ouderen in de bouwsector.”, zegt Marc Dillen.

Maar dan dient de ambitie van de VDAB erop gericht te zijn om de 11.250 extra werkenden per jaar zoveel mogelijk te leiden naar de knelpuntberoepen uit de bouw. Concreet betekent dat VDAB nog veel meer moet inzetten op de beroepsopleidingen en ingroeibanen om mensen aan te trekken naar jobs in de bouwsector en hun kennis en vaardigheden op te krikken.

Als gevolg van de het groot aantal knelpuntberoepen blijft de bouwsector momenteel voor een deel afhankelijk van gedetacheerde arbeidskrachten: 31% van bouwarbeiders is gedetacheerd en vaak afkomstig van buiten de EU. Om aan te kunnen werven voor knelpuntberoepen dient de toelating tot arbeid van niet-EU arbeidskrachten sneller en eenvoudiger te verlopen. “Globaal hebben de bouwbedrijven nood aan ondersteuning en soepele procedures om potentiële medewerkers aan te trekken uit Brussel en Wallonië, binnen en buiten de Europese Unie”, aldus Marc Dillen.