Renovatieprojecten steeds complexer

In de aanloop naar de jaarlijkse Vlaamse Renovatiedag onderzocht organisator NAV, de Vlaamse architectenorganisatie, de tendensen op de renovatiemarkt. Bijna de helft van de bevraagde architecten geeft aan dat renovaties langer duren dan pakweg vijf jaar terug. “Bouwheren leggen de lat steeds hoger”, aldus NAV-voorzitter Kati Lamens. “Ze willen hetzelfde comfort als in nieuwbouwwoningen en dat is vandaag de dag zeker mogelijk. Bovendien zijn er sinds kort ook wettelijke verplichtingen op het vlak van energie. De renovaties worden dan ook almaar diepgaander en verlopen nog meer dan vroeger in verschillende fases. Een voorafgaand masterplan zal bijgevolg een absolute voorwaarde worden om aan al die verwachtingen en eisen te kunnen voldoen.” Daarnaast geeft het merendeel van de op de renovatiemarkt aanwezige architecten aan dat zijn opdrachtenportefeuille in renovaties in 2014 is gestegen. Voor 2015 gaan de meesten uit van een status quo of een verdere stijging.

Op zondag 17 mei 2015 vergapen duizenden kijklustigen in alle Vlaamse provincies zich weer aan de gerealiseerde projecten van de Vlaamse Renovatiedag. Zo’n 107 inspirerende renovaties zwaaien gratis en exclusief de deuren open voor het brede publiek. En ook dit jaar peilde organisator NAV voor aanvang van de openhuizendag bij architecten hoe ze de renovatiemarkt van vandaag ervaren. Zo’n 250 architecten namen deel aan de enquête.

Renovatiemarkt blijft groeien

Hoewel de nieuwbouwmarkt ieder jaar krimpt, kan de renovatiemarkt steeds betere cijfers voorleggen. Zo zag 40% van de ontwerpers het aantal renovaties in 2014 toenemen ten opzichte van het jaar ervoor. Die trend werd reeds eerder ingezet. Al sinds 2010 wijzen ondervraagde architecten op een continue groei van de renovatieopdrachten. Aan deze evolutie lijkt voorlopig geen einde te komen. 42% van de architecten geeft aan dat in 2015 het aantal renovatieopdrachten gaat stijgen. Slechts een kleine minderheid (7%) verwacht dat de renovatiemarkt in 2015 zal krimpen.

Voor de terugval van de nieuwbouwopdrachten wordt vooral gewezen naar het gebrek aan betaalbare bouwgronden. Voor veel bouwlustigen is het vandaag immers uitgesloten om naast de aankoop van de bouwgrond onmiddellijk de financiële middelen op te hoesten voor de bakstenen. Bij de aankoop van een bestaande woning ligt dat anders. Dik de helft (54%) van alle bouwheren bewonen het pand minstens enkele jaren alvorens met de verbouwingen te starten. Op deze manier heeft de nieuwe eigenaar de gelegenheid om opnieuw financiële middelen op te bouwen voor de eigenlijke renovatie.

Geïntegreerde aanpak van gefaseerd verbouwen

De trend is dat bouwheren hun renovatie ook vaker gaan faseren. Opnieuw is het gebrek aan financiële middelen hier de aanwijsbare reden. “Met fasering is helemaal niets verkeerd”, verzekert Kati Lamens. “Maar een doorsnee renovatieproject is vandaag heel wat ambitieuzer dan pakweg tien jaar geleden. De technische mogelijkheden zijn enorm verruimd. Ook de wettelijke eisen nemen verder toe. Zo zijn er sinds begin dit jaar strengere energie-eisen van toepassing. Het opstellen van een masterplan bij het begin van het traject wordt daarom onmisbaar. In zo’n masterplan moet het einddoel vooropgezet worden en de timing goed doordacht zijn. Tevens moeten de verschillende fases technisch op elkaar afgestemd worden. Dat zorgt ervoor dat de verbouwing veel meer wordt dan de optelsom van wat onsamenhangende ingrepen. Een renovatie moet immers gebeuren op zo’n energetisch, kwalitatieve en kostenefficiënt mogelijke manier. Niemand zit graag voor zijn plezier jaren aanhoudend in het stof.”

Steeds meer renovatieprojecten van woningen uit jaren ’60 & ’70

Vandaag de dag worden trouwens niet enkel meer de rijwoningen in en rond de centrumsteden opgeknapt. Stilaan komen ook de recentere, meer in de stadsrand gelegen woningen uit de jaren ’60 en ’70 aan de beurt. In dit segment zijn er binnen Vlaanderen nog heel wat woningen onder handen te nemen alvorens deze voldoen aan de hedendaagse energie- en comforteisen.