De bouwbarometer blijft in het rood. In september scoort hij met 97,2 indexpunten opnieuw onder de gezonde grens van 100,0 waar optimisten en pessimisten elkaar in evenwicht houden. De bedrijfsleiders van de kleine en middelgrote bouwondernemingen zijn en blijven dus somber gestemd.
Opvallend is dat ze ten opzichte van het tweede kwartaal betere verwachtingen hebben over het werkvolume. Hun winstgevendheid scoort nog altijd ondermaats en er is nog geen bereidheid tot aanwerven. Ondertussen staat de concurrentie op scherp en kampen de bouwbedrijven met een hoog aantal slechte betalers. Het lage aantal opdrachten gecombineerd met de vaak oneerlijke concurrentie van goedkopere buitenlanders en inlandse bedrijven die met buitenlandse onderaannemers werken, versterkt de crisis bij de Vlaamse bouwbedrijven die met eigen personeel werken.
34% van de Vlaamse bouwkmo’s heeft nu iets meer werk dan in de eerste helft van het jaar (toen Bouwunie een absoluut laagterecord optekende). 24% heeft nu minder om handen. Dit is een – weliswaar lichte – verbetering. 27% verwacht een stijging van het werkvolume in de eerstvolgende maanden. 23% ziet zich minder opdrachten uitvoeren. De orderboekjes op iets langere termijn zijn evenwel nog niet echt veel beter gevuld. 17% heeft nog voor minstens een half jaar werk terwijl 42% maar tot 3 maanden ver goed zit. Ter informatie: in de pre-crisisjaren had minder dan 30% tot 3 maanden werk in portefeuille en meer dan 30% van de bouwbedrijven een orderboekje dat minstens een half jaar ver liep. Van een normalisatie of herstel kunnen we dus bijlange nog niet spreken.
De prijzen die de aannemers voor hun werk kunnen aanrekenen, evolueren niet in positieve zin. Integendeel. Deze zijn volgens 35% van de bouwbedrijven gedaald. 40% verwacht bovendien een verdere verslechtering van de prijzen in de komende maanden. De oorzaken zijn niet ver te zoeken: de crisis sleept al uitzonderlijk lang aan en de bouwkmo’s zien zich geconfronteerd met erg scherpe concurrentie, omwille van de crisis (minder opdrachten) maar ook door een toename van de oneerlijke concurrentie. Zo geeft 45% van de bouwbedrijven aan dat deze nog vergroot is.
Slechts 45% van de bedrijven geeft aan dat de huidige prijzen winstgevend zijn (ter vergelijking: anderhalf jaar geleden was dat nog 53%; vóór de crisis, in 2008, 58%). 4% werkt zelfs verlieslatend, wat al helemaal niet vol te houden valt.
Ondertussen kampt de bouw nog altijd met een hoog aantal slechte betalers (37% spreekt van een toename) waardoor de winstgevendheid van de bouwbedrijven nog meer onder druk staat. Een op vier zegt dat deze duidelijk verslechterd is in de jongste maanden en dat ze hierin op korte termijn geen verandering ten goede verwachten.
De werkgelegenheid in de bouwsector lijdt daar ook onder. 13% van de Vlaamse bouwbedrijven heeft in de voorbije maanden aangeworven en 12% heeft werknemers ontslagen. 15% plant aanwervingen. 13% zegt in de volgende maanden met minder personeelsleden te werken. Velen verklaren simpelweg niet te kunnen opboksen tegen de goedkopere concurrentie.
De tevredenheid van de bouwbedrijven met de economie in het algemeen blijft beneden alle peil. Tot voor midden 2011 hielden ontevreden en tevreden bouwondernemers elkaar in evenwicht maar nu halen de pessimisten nog steeds de bovenhand. Slechts 14% zegt tevreden te zijn. Ook het vertrouwen in het eigen bedrijf heeft zich nog niet hersteld. 47% van de bouwondernemers uit zijn tevredenheid terwijl dit percentage in niet-crisisjaren boven de 90% uitstijgt.
