Pesticiden komen bovendien in onze waterbronnen terecht, zoals het grondwater en oppervlaktewater. Drinkwaterbedrijven zuiveren en testen dit water, waarna het bij ons uit de kraan komt. Er blijft echter altijd een klein restant pesticiden in ons kraanwater achter. Gelukkig bestaan er bepaalde oplossingen.
Volgens de overheid vormt het drinken van ons kraanwater geen gevaar voor de gezondheid. Het water wordt voldoende gezuiverd. Drinkwaterbedrijven hebben echter steeds meer moeite het water goed te zuiveren. Wilt u het zekere voor het onzekere nemen, dan biedt een waterkoeler uitkomst.
Pesticiden in water: zorgelijk?
Pesticiden en andere chemische bestrijdingsmiddelen worden wereldwijd gebruikt om grootschalige landbouw te faciliteren en tegemoet te komen aan de almaar groeiende wereldwijde consumptie van voedsel. Pesticiden beschermen gewassen tegen ziektes, onkruiden, schimmels of insecten.In 2016 werd er in totaal 6.843 ton pesticiden in België op de markt gebracht. Dat is lang niet zo veel als in een aantal andere Europese lidstaten, zoals Spanje en Frankrijk. Maar verkijk u niet op dat aantal, want België is natuurlijk maar een klein land. Als we kijken naar andere statistieken, dan doet België het helemaal niet zo goed.
België is namelijk een van de koplopers qua verbruik per hectare. Dat blijkt uit cijfers van Eurostat. In 2013 was België de derde grootste verbruiker, met gemiddeld net geen vijf kilo pesticiden per hectare. Dit aantal steeg in 2014 naar 5.3 kilo per hectare.
Naast de landbouw worden pesticiden ook thuis gebruikt. Zo gebruikt iets minder dan de helft van de Vlamingen pesticiden om de tuin en oprit onkruidvrij te houden.
Pesticiden bestaan uit chemicaliën, waarvan sommige giftig en schadelijk zijn. Zowel voor natuur, dier en mens. Het is al lang bekend dat land- en tuinbouwers een verhoogd risico lopen op bepaalde vormen van kanker. Ook andere studies wijzen uit dat er een link is tussen pesticiden en bepaalde ziekten, zoals kanker, voortplantingsproblemen, neurologische aandoeningen en aandoeningen van de luchtwegen.
Maar wat is de impact van pesticiden op mensen die er niet direct aan blootgesteld worden? De gewone consument loopt beduidend minder risico, omdat de concentratie pesticiden die het lichaam opneemt bij de consumptie van fruit en groente ver onder de toxische grens blijft.
Sommige experts betwisten dit, omdat de bevolking ook bloot staat aan milieuverontreiniging, vervuiling van de voedselketen en het drinkwater. Lopen we gezondheidsrisico’s als we kraanwater drinken?
Bevat het Vlaamse kraanwater pesticiden?
Ja. En dat is geen geheim, want de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) onderzoekt dit en rapporteert erover.Het meeste drinkwater in België wordt gewonnen uit het oppervlaktewater en het grondwater. Dat water wordt voortdurend gecontroleerd.
Zo onderzocht het VMM 86 pesticiden op effluenten van rioolwaterzuiveringsinstallaties. Daarvan worden 20 aangetroffen pesticiden op meer dan 50% van de meetplaatsen in het oppervlaktewater teruggevonden.
Tijdens de toetsing is gemeten dat 9 pesticiden minstens 1 keer de MAC-waarde (maximaal toegestane concentratie) overschreden. Daarnaast zijn er 7 pesticiden die minstens 1 keer de maximum MKN (milieukwaliteitsnorm) overschreden in effluent.
Meetresultaten tonen aan dat pesticiden het oppervlaktewater in Vlaanderen significant belasten. De rioolwaterzuiveringsinstallaties hebben hier mogelijk een belangrijk aandeel in.
In het oppervlaktewater zorgen sommige pesticiden voor behoorlijke overschrijdingen van de MKN, PNEC of MAC. Ook bij drinkwaterinnamepunten worden de concentraties veelvuldig overschreden. Zo was in 2016 voor 18 pesticiden de maximaal gemeten concentratie op één of meerdere locaties zelfs 10 keer groter dan de drinkwaternorm.
Meer weten? Download hier het volledige rapport.
Niet verassend ook, aangezien België een hoop pesticiden gebruikt. Ook al worden ze in de landbouw of thuis gebruikt, uiteindelijk komen ze in contact met de bodem en het bodemwater. Hevige regen kan ervoor zorgen dat pesticiden in het oppervlaktewater terechtkomen. Bovendien kost het steeds meer moeite om ons oppervlaktewater te zuiveren.
Moeten we ons zorgen maken?
Naast het oppervlaktewater, dat vaak is verontreinigd met pesticiden, voldoet ook veel van het grondwater in België niet aan de kwaliteitseisen. In 2015 is in 71% van de onderzochte meetfilters een overschrijding van de kwaliteitsnorm vastgesteld voor één of meer pesticiden.Deze normoverschrijdingen doen zich bijna overal in Vlaanderen voor. De stoffen die aangetroffen worden, verschillen van plaats tot plaats. Dat heeft te maken met het landgebruik en de kenmerken van de ondergrond.
Ondanks al deze alarmerende berichten voldoet de kwaliteit van het drinkwater volgens de VMM “in zeer grote mate aan de opgelegde kwaliteitseisen”. De watermaatschappijen zuiveren het water voldoende. Maar uit het rapport “kwaliteit van het drinkwater 2016” blijkt dat er toch een aantal normoverschrijdingen in het drinkwater voorkomen.
Het VMM stelt echter dat de teruggevonden concentraties geen gevaar voor de gezondheid vormen.
Maar is dat ook echt zo? Het Laatste Nieuws rapporteerde in 2016 over de kwaliteit van het sperma van de westerse man. Die zou namelijk hard achteruitgaan. Over de oorzaak schrijft het HLN het volgende:
“In ons kraanwater zitten allerlei pesticiden, die drinkwaterbedrijven er niet uitgefilterd krijgen. Deze stofjes stapelen zich op in het vetweefsel van de vrouw en komen via de placenta bij de foetus terecht. Het gevolg is dat de zaadbal minder goed ontwikkelt.”
Ook leidt dit tot meer gevallen van zaadbalkanker. Als pesticiden een dergelijke invloed hebben en er ook uit de eerder behandelde onderzoeken blijkt dat pesticiden een gevaar voor de gezondheid kunnen vormen, hoe serieus moeten we de uitspraken van het VMM dan nemen?
Bovendien krijgen we ook via het eten kleine concentraties pesticiden binnen, denk maar eens aan bespoten fruit en groente. Dit kan op de lange termijn leiden tot chronische blootstelling aan pesticiden en symptomen zoals maagpijn, wazig zien en verlies van reflexen veroorzaken.
Wat kunnen we eraan doen?
Het gebrek aan duidelijke informatie is een reden tot bezorgdheid. Ook al wordt de kwaliteit van het drinkwater in België en Vlaanderen sterk bewaakt, als consumenten mogen we de veiligheid van ons drinkwater zeker ter discussie stellen. Gelukkig zijn er een aantal dingen die we kunnen doen.Zo zijn de drinkwaterbedrijven in Vlaanderen verplicht om statistieken over verontreinigingen bij te houden. U kunt via de website van uw waterbedrijf de kwaliteit van het water en de hoeveelheid pesticiden bekijken, zodat u precies weet wat er in uw kraanwater zit. Mocht u hierover geen gegevens vinden, dan kunt u contact met het desbetreffende drinkwaterbedrijf opnemen.
Bovendien kunt u enkele voorzorgsmaatregelen nemen om uw dagelijkse blootstelling aan pesticiden te verminderen. Want ook al geeft de overheid aan dat ons kraanwater op dit moment geen gezondheidsrisico’s met zich meebrengt, voorkomen is nog altijd beter dan genezen.
Helaas is het onmogelijk om de residuen van bestrijdingsmiddelen te verwijderen door simpelweg uw water te koken. Het gebruik van een waterfilter of een filtreerkan is de enige manier waarop u er zeker van kunt zijn dat uw water geen residuen van bestrijdingsmiddelen bevat. Zorg ervoor dat u uw filters regelmatig vervangt om hun efficiëntie te garanderen.
Als u zich zorgen maakt over uw gezondheid vanwege uw drinkwater, overleg dan met uw arts.
