Klimaatneutraal Europa enkel haalbaar mits coherent investeringsplan voor de bouw

Ongeveer 40% van de CO2-uitstoot is te wijten aan gebouwen. Om tegen 2050 alle uitstootgassen te bannen, zoals de Europese commissie nu voorstelt, is volgens de Vlaamse Confederatie Bouw (VCB) prioritair een coherent investeringsplan voor gebouwen vereist. De VCB pleit in dit verband vooral voor een grootschalig plan om het bestaande gebouwenpatrimonium versneld te renoveren tegen een renovatieritme van 2,5% per jaar. Op dit ogenblik wordt amper 0,6% van het bestaande patrimonium per jaar grondig gerenoveerd.

In plaats van een forse inhaalbeweging merkt de VCB de laatste jaren op basis van het aantal vergunningen, aangevraagde premies en kredieten voor woningrenovaties eerder een daling van de renovatieactiviteit. Als de aankoop van een bestaande woning binnen een relatief korte termijn wordt gevolgd door de vereiste (energetische) renovaties, zal tegen 2050 90% van de bestaande woningen energiezuinig zijn tegenover amper 23% bij een business-as-usual scenario.

Die oplossing zit trouwens al vervat in het Vlaams energieplan van 20 juli. Dit plan huldigt het principe dat bij een notariële overdracht in volle eigendom van een residentiële woning uiterlijk na vijf jaar drie van de volgende zes maatregelen moeten zijn uitgevoerd: dakisolatie, muurisolatie, beter isolerende vensterprofielen en beglazing, vloerisolatie, de installatie van een condensatieketel of van een warmtepomp en van een hernieuwbare warmtepomp- of zonneboiler.

De Europese Commissie hechtte ook veel belang aan betaalbaarheid. Opdat een grondige energetische renovatie voor eigenaars en huurders financieel haalbaar zou zijn, zijn extra steunmaatregelen nodig. Er is nood aan een betrouwbaar EPC + dat de vereiste renovatiekosten aangeeft in de plaats van het huidige te weinig betrouwbaar EPC (energieprestatiecertificaat). Bij een renovatie moeten de registratierechten 4% lager liggen dan het standaardtarief in plaats van 1% lager nu. Ook bij de schenkingsrechten moet de korting aanzienlijk hoger worden in geval van een grondige renovatie.

Terwijl de woonbonus nu ook van toepassing is voor de aankoop van energieverspillende woningen zonder dat hier een renovatieverplichting wordt aan gekoppeld, pleit de VCB voor een energiebonus. De toepassing van de bonus wordt volgens de VCB best beperkt tot nieuwbouw en tot grondige energetische renovaties.

Voor nieuwbouw pleit de VCB ervoor om tijdens de volgende legislatuur hoogstens te evolueren naar BEN (bijna energieneutraal) en de eisen (E30 voor woningen en E40 voor niet-woongebouwen) niet verder te verstrengen. Het punt is intussen bereikt dat de extra CO2-uitstoot omwille van de productie van bijvoorbeeld dikkere isolatielagen niet meer door de mogelijke CO2-besparing in gebouwen kan worden gerecupereerd.

Door de toename van de hernieuwbare energie krijgen we te maken met grotere schommelingen in de energieproductie. Net-actieve gebouwen die hernieuwbare energie produceren en consumeren, kunnen dankzij slimme technieken de geproduceerde energie sturen naargelang de vraag op het net. Zij kunnen meer energie verbruiken bij een hogere energieproductie en tegelijk energie bufferen om op een later tijdstip bij een lagere energieproductie het net te bevoorraden. Zo kunnen te grote schommelingen worden uitgevlakt. De uitrol van slimme meters vanaf 2019 is daarbij cruciaal. De VCB pleit er dan ook voor dat de Vlaamse overheid de oprichting van dergelijke slimme gebouwen extra ondersteunt.