Net als een cv-ketel zorgt een warmtepomp voor een warm huis en sanitair warm water, maar dan duurzamer. Een warmtepomp onttrekt warmte uit de buitenlucht of uit de grond, waarna deze warmte met behulp van een elektrische compressor wordt opgevoerd en afgegeven aan het cv-water dat door je verwarmingstoestellen loopt. Uit de elektrische energie die een warmtepomp gebruikt, haalt ze gemiddeld 300 à 350 procent warmte. Bij een gascondensatieketel is dat slechts 90 à 95 procent. Een warmtepomp is dus een stuk rendabeler. Hoeveel je met een warmtepomp qua verbruikskosten bespaart in vergelijking met een gascondensatieketel, hangt af van de verhouding tussen de prijs van elektriciteit en aardgas. In het verleden lag deze verhouding tussen de 4,5 à 5. Actueel (09/2023) schommelt deze tussen de 3 à 3,5.
Doe de 50-gradentest
Om uit een warmtepomp maximaal financieel voordeel te halen, is het belangrijk dat het dak, de muren en de vloer van je woning goed zijn geïsoleerd, dat er in je ramen drievoudig of hoogrendementsglas zit, en dat alle kieren, gaten en koudebruggen zo goed je kan zijn weggewerkt. Maar dat geldt voor alle verwarmingstoestellen: hoe meer je de warmte binnenshuis houdt, hoe minder warmte je moet ‘bijmaken’. Hoe lager de warmtevraag van een woning, hoe minder uren de warmtepomp zal moeten draaien, en hoe lager de temperatuur waarop het cv-water kan worden aangemaakt. Het hoogste rendement haal je met een warmteafgiftesysteem dat werkt op zeer lage temperatuur, zoals vloerverwarming. Het water heeft dan voldoende aan een temperatuur van 35 °C. In een klassieke verwarming met radiatoren moet het water in de leidingen worden opgewarmd tot 60 à 75 °C.Vraag je je af of je je woning wel comfortabel warm te krijgen is met een warmtepomp? Doe dan de 50-gradentest. Zet tijdens een langdurige winterprik de verwarmingsketel op 50 graden Celsius in plaats van op 60 of 70 graden. Krijg je je huis nog steeds verwarmd, dan heb je geen enkele technische reden om nog langer te twijfelen. Is het een dubbeltje op zijn kant? Dan kan een relatief goedkope ingreep zoals het vervangen van enkele radiatoren soelaas bieden. Moderne radiatoren geven aan een ruimte dezelfde warmte af bij een aanzienlijk lagere aanvoertemperatuur. De warmtepompmarkt is overigens aan het veranderen, en richt zich steeds meer op toepassingen die beter in bestaande woningen passen. Zo bestaan er hogetemperatuur-warmtepompen die temperaturen tot 65 graden Celsius halen.
Er is een type warmtepomp voor iedereen
Moet je wachten om je verwarmingstoestel te vervangen door een warmtepomp tot je je woning volledig energetisch hebt gerenoveerd? Beslist niet! Is je bestaande ketel nog vrij recent en in goede staat, ga dan voor een hybride waterpomp. Dat is een combinatie van een hoogrendementsketel met een warmtepomp die warmte onttrekt aan de buitenlucht. Je kan het toestel combineren met je bestaande cv-ketel, maar er bestaat ook een oplossing waarbij de warmtepomp en de ketel zijn geïntegreerd in één toestel. Afhankelijk van de buitentemperatuur en je persoonlijke instellingen zet het warmtepompsysteem ofwel de warmtepomp ofwel de ketel in werking. Nadeel is wel dat je dan over twee systemen beschikt, die elk hun onderhoud vragen. Daarom kies je bij een grondige renovatie beter onmiddellijk voor een volledig elektrische warmtepomp. Die bestaat in verschillende types, elk met zijn voor- en nadelen. Er niet zoiets als één beste keuze.Bodem-watersystemen zijn het efficiëntst, maar ook het duurst. Ze hebben een Seasonal Coefficient Of Performance (SCOP) van gemiddeld 4,5 à 5,5. Voor lucht-luchtsystemen en lucht-watersystemen is dat 3,2 à 4,5. Een SCOP geeft aan hoeveel elektriciteit er nodig is om een bepaalde hoeveelheid warmte te produceren. Een SCOP van 3 betekent dat je met één eenheid elektriciteit drie eenheden warmte produceert.
Indien vloerverwarming niet mogelijk is, of als je decentraal verwarmt met gas- of elektrische accumulatiekachels, zijn warmtepompen van het type lucht-lucht de gemakkelijkst te installeren oplossing. Het volstaat om een buiten- en een binnenunit doorheen een buitenmuur met elkaar te verbinden. Met een lucht-luchtwarmtepomp kan je zowel verwarmen als koelen. Daarom wordt dit type ook aircoheater genoemd.
Wanneer je al goed hebt geïsoleerd, of wanneer de radiatoren al zijn overgedimensioneerd, kan op je bestaande afgiftesysteem vlot een watergekoppelde warmtepomp worden aangesloten. Met dit type warmtepomp kan je eveneens warm tapwater aanmaken, en in de zomer kan je er je huis mee koelen, ofwel via ventiloconvectoren, ofwel via stralingskoeling van de vloer.
Wil je een warmtepomp enkel voor de opwarming van sanitair water? Twijfel dan geen seconde aan een warmtepompboiler. Dit is de eenvoudigste eerste stap om bij een renovatie een toestel op basis van hernieuwbare energie in huis te halen.
Betaalbaarder dankzij de premies
De prijzen van warmtepompen variëren sterk. In een recente rendementsanalyse gaan onderzoekers van VITO en EnergyVille bij niet al te complexe installatiewerken uit van gemiddelde investeringskosten van respectievelijk 5.500, 12.000 en 17.000 euro voor een lucht-lucht-, lucht-water- en bodemwatersysteem.Daar staat tegenover dat je voor de installatie van warmtepomp premies kan krijgen. Die vind je terug op www.InfoWarmtePomp.be. De premies gaan van 300 tot 6.400 euro in Vlaanderen, van 1.400 tot 6.500 euro in Brussel en van 500 tot 9.000 euro in Wallonië, afhankelijk van het factuurbedrag, het type warmtepomp en je inkomen.
Alles weten over warmtepompen?
Welke soorten warmtepompen bestaan er? Wat is hun rendement? Hoeveel kosten ze? Een warmtepomp installeren in een ouder huis: kan dat? Wat als ik nog geen budget heb voor een full electric warmtepomp? Wanneer wordt een warmtepomp rendabel? Hoe werkt een hybride systeem? Welke premies kan ik krijgen als ik mijn verwarmingsinstallatie door een warmtepomp of warmtepompboiler vervang? Wie zijn de fabrikanten? En wie kan een warmtepomp komen installeren?Op www.InfoWarmtePomp.be, het niet-commerciële infoplatform van ATTB (de Belgische sectorassociatie voor thermische technieken) en FRIXIS (de Belgische unie voor koude en luchtbehandeling), vind je alle actuele info, advies en prijzen.
