Een driehoekig terrein, een ambitieuze projectontwikkelaar en een visionair architect. Door een gelukkige samenloop van omstandigheden bleek dit de ideale mix te zijn voor een baanbrekende realisatie: het eerste kantoorgebouw in België dat ecologie, economie en emotie in evenwicht brengt. Bouwgroep Eijssen, Holistic Architecture 50 | 5 en eigenaar Mepy scoorden een ‘HAtric’. HAtric is de omzetting van een holistische benadering in de praktijk. Het geheel is meer dan de som van de samenstellende onderdelen, ‘HAtric’ verbindt de plek, de mensen en de natuur.
Emotie : mysterieuze architectuur
Emotie is het leidmotief van het architecturale ontwerp. De strategische en zichtbare locatie van het terrein langs de Hasseltse grote ring vraagt immers om een landmark die de passant niet onbewogen laat, een gebouw met een meerwaarde voor zijn omgeving.
De versluierde voorgevel geeft zich laag na laag prijs en roept hierdoor mysterie op. Een gaas van bronskleurige draden, geweven tot drie driehoeken, onttrekt de technische installaties aan het zicht en leidt bezoekers naar de ingang op een natuurlijke manier. Het contrast tussen deze lichte, beglaasde vliesgevel en de massieve, bakstenen achtergevel met zijn rijke kleurschakeringen versterkt het mysterieuze karakter van het gebouw. De strakke basisstructuur is geen dwangbuis. Verspringende ramen in de achtergevel, schuine vlakken van de sluier die net niet loodrecht staan en lichtarmaturen die een tegendraadse richting volgen, vermijden dat de basisstructuur tot een banaal en voorspelbaar gebouw leidt. HAtric is een verrijking voor het architecturaal patrimonium van Hasselt.
Ook in de keuze van vormen, materialen, kleuren en texturen binnenin werkt het leidmotief van de emotie door. Ronde muren omsluiten de vaste sanitaire kernen. Opgespannen textielweefsel zorgt voor een verrassende binnenafwerking van de buitenwanden. Lemen bepleistering en houten binnenstijlen contrasteren met het aluminium van de buitenzijde. Warme kleuren overheersen en brengen rust bij wie het gebouw betreedt.
Economie : duurzame en compacte ontwerpstructuur
De lange levensduur van HAtric wordt gegarandeerd door het ‘drager/inbouw’-concept dat aan de basis ligt van de ontwerpstructuur. De dragende structuur is ontworpen voor een levensduur die meer dan 100 jaar bedraagt terwijl de inbouw een beheersbare flexibiliteit toelaat. De behoeften van de gebruikers van het gebouw evolueren immers doorheen de tijd.
De verschillende verdiepingen kunnen ingedeeld worden tot individuele lokalen of intact blijven als open landschapskantoren. Er is een nagenoeg willekeurige indeling mogelijk door de vele vrije ruimtes en het ontbreken van doorhangende balken.
Het concept van een duurzame draagstructuur die flexibel aankleedbaar is, wordt ondersteund door de toepassing van betonkernactivering. Hierbij worden de watervoerende leidingen voor verwarming en koeling in de plafondconstructie verwerkt. Dit verankert de basisbehoefte aan verwarming en verkoeling in de structuren met de langste levensduur.
Economische motieven liggen eveneens aan de basis van het streven naar compactheid. Ondanks de ligging op een driehoekige kavel heeft HAtric geen voordehandliggend spievormig volume terwijl het aantal vierkante meters zowel bovengronds als ondergronds gemaximaliseerd werd. Het groeperen van de sanitaire en technische kernen heeft ook binnenin bijgedragen tot een compacte structuur.
Ecologie : zeer energiezuinig
Energiezuinigheid levert economische en ecologische voordelen op. Hoe lager het energieverbruik, hoe lager de kosten en hoe lager de uitstoot. HAtric verbruikt bijna vier keer minder energie dan standaardkantoorgebouwen zonder in te boeten aan comfort.
Goed geïsoleerd, luchtdicht en zonwerend
Doorgedreven isolatie is de eerste stap naar energiezuinigheid. Met een isolatiepakket van 16cm in de spouwmuren, 18cm dakisolatie en 12cm vloerisolatie zijn de energieverliezen minimaal. Het beglaasde oppervlakte van de zuid- en westgevels is beperkt tot het strikt noodzakelijke terwijl de vliesgevel aan de noordzijde bestaat uit drievoudige beglazing. HAtric heeft ondanks zijn grillige vorm een zeer gunstig isolatiepeil van K37, wat veel lager is dan het gemiddelde van K55 voor Belgische kantoorgebouwen.
Zeer zorgvuldig uitgewerkte bouwdetails creëren een zo goed als luchtdichte bouwschil. Uit een blowerdoortest is gebleken dat de luchtwisseling/uur van HAtric amper een tiende bedraagt van die van bestaande gebouwen. Hoe hoger de luchtdichtheid, hoe lager de verstoring van het binnenklimaat en de behoefte aan energieverslindende opwarming of afkoeling.
Subtiele maar bijzonder efficiënte zonwerende maatregelen vermijden oververhitting in de zomer. De tot een minimum beperkte raampartijen in de zuid- en westgevels zijn maximaal naar de binnenzijde van de muren geplaatst. Hierdoor valt er slechts een kleine hoeveelheid zonnestraling rechtstreeks op de beglazing. Daarbovenop zorgt een performante zonwerende folie voor extra filtering van stralingswarmte, een eigenschap die gedeeld wordt door de beglaasde voorgevel. Passieve zonwerende maatregelen herleiden de koelvraag van HAtric tot een minimum en compenseren de interne warmtelasten afkomstig van personen en elektrische apparaten.
Technische innovaties : BEO & BKA
Voor de productie van warmte en koude maakt HAtric gebruik van geothermie of natuurlijke bodemwarmte door middel van boorgat-energieopslag (BEO). Hierbij worden warmtewisselaars in putten van 75 meter diepte in de bodem geboord. De leidingen van het BEO-systeeem worden gevuld met glycolvloeistof. In de winter warmt deze op door de ondergrond. Een warmtepomp maakt gebruik van die warmte om het kringwater voor het warmte-afgiftesysteem op de juiste temperatuur te brengen. In de zomer zal de glycolvloeistof afkoelen door de bodem. Die koude zorgt voor verkoeling van het kringwater dat het ganse gebouw wordt rondgepompt.
De warmte en koude die worden opgewekt door het BEO-systeem, worden afgegeven door betonkernactivering (BKA). Watervoerende leidingen in de plafondelementen doen het beton opwarmen of afkoelen wat een aangenaam comfort oplevert. Door de energiezuinigheid van het gebouw en door het plafond volledig open te laten, volstaat het beperkte vermogen van BKA ruimschoots om de gebruikers van HAtric in alle omstandigheden van een ideaal binnenklimaat te laten genieten.
Om het comfort voor de gebruikers van het gebouw te garanderen, wordt HAtric gedurende twee jaar gemonitord door het Duitse studiebureau VIKA. VIKA zorgt voor een ‘fine-tuning’ van het gebouw op basis van een analyse van de in- en uitgaande temperatuurfluctuaties die maandelijks online worden doorgegeven. Deze intelligente monitoring maakt de meest efficiënte afstelling van het systeem mogelijk en draagt bij tot de energiezuinigheid.
DE ARCHITECT
“Holistische architectuur is geen holle slogan maar een radicale droom waar de synthese tussen mens en natuur, wetenschap en cultuur als een samenhangend systeem wordt beschouwd”, staat in het Mission Statement van Holistic Architecture 505, de bezieler van HAtric.
Architect | founder Juul Vanleysen (°1965) studeerde i 1988 af te Gent. Hij ging aan de slag voor het door zijn vader opgerichte Hasseltse bureau Groep Delta dat op 22 september 2006 van naam veranderde en Holistic Architecture 505 werd. De ‘505’ staat voor de gps-coördinaten van de regio Hasselt-Limburg. Juul Vanleysen en zijn team van 28 mensen zijn zich bewust van uniciteit van elke plek op aarde. Vandaar de vermelding van de exacte ligging van elk project in gpscoördinaten. De verwezenlijkingen moeten de groepsfilosofie uitstralen: duurzaamheid en terugverdientijd zijn daarbij de sleutelwoorden. Duurzaamheid in de harten ook. Architectuur moet gelukkigmakend zijn of zij zal niet zijn…
In de holistische filosofie van Juul Vanleysen draait alles om het bewaren van evenwicht tussen ecologie, economie en emotie. Van opdrachtgevers wordt verwacht dat zij dit engagement onderschrijven. HAtric is daar een perfect voorbeeld van.
Andere opvallende realisaties van Holistic Architecture 505 zijn: Mensura Brussel/Antwerpen, Aminolabs Hasselt, Cegeka/Provincie (AGSH), Lambrechts Hasselt, Julianusproject Tongeren, De Velinx Tongeren en het SAS-Radisson hotel in Hasselt.
