Architectuur

Grootste architectonische nano-machine in gebruik

Prins Willem-Alexander opent vandaag in Enschede het nieuwe MESA+ NanoLab. Ector Hoogstad Architecten ontwierp een ‘nano-machine’ die zonder schroom laat zien welke enorme hoeveelheid techniek er nodig is voor het werken op nanoschaal. Het lab is een van de drie gebouwen die het bureau voor de Universiteit Twente ontwerpt. De universiteit heeft 40 miljoen euro in het NanoLab geïnvesteerd.
Het nieuwe laboratorium is een van de grootste in zijn soort ter wereld. Meer dan 500 onderzoekers vinden er hun plek; ondernemers zullen de faciliteiten gebruiken voor onderzoek, ontwikkeling en productie. Het gebouw is 5550 m2 groot, waarvan 1000 m2 voor cleanrooms en 800 m2 voor laboratoria.

Werken op nanoschaal – een miljoenste van een millimeter – stelt extreme eisen aan de gebouwcondities. Dat geldt voor temperatuur, stofclassificatie en luchtvochtigheid, maar ook voor trillingen. Die worden vrijwel tot nul gereduceerd dankzij een speciale trillingsdempende vloer die volledig los is gehouden van de rest van het gebouw.

Meer dan de helft van het gebouw wordt in beslag genomen door technische installaties. In plaats van deze te verbergen, zoals meestal gebeurt, toont het NanoLab ze vol trots aan de buitenwacht. Als een opengewerkte machine laat het gebouw zijn hart en bloedvaten zien in de vorm van leidingen, roosters, ‘schoorstenen’ en installaties.

De opvallende rode kleur van het gebouw is een subtiele verwijzing naar wat er binnen gebeurt. Van een afstand lijkt het gewoon rood, wie dichterbij komt ziet dat er zes verschillende kleurschakeringen zijn gebruikt. Net als de onderzoekers ontdekken bezoekers meer detail naarmate ze dichter op het gebouw ‘inzoomen’. De kleurschakeringen zijn speciaal voor het laboratorium ontwikkeld.



De drie transparante bruggen die het lab verbinden met de omliggende gebouwen van het Onderwijs- en Onderzoekscentrum verbeelden het interactieve netwerkkarakter van de universiteit. Ook versterken ze de band met de omgeving.

Ector Hoogstad Architecten ontwierp in de jaren negentig het masterplan voor de campus van de universiteit. Het bureau kreeg zelf drie opdrachten voor de invulling daarvan: het nieuwe ICT-centrum, het Carré en het NanoLab. Het bureau ontwerpt momenteel ook gebouwen en onderzoeksfaciliteiten voor de universiteiten van Eindhoven, Delft en Wageningen.