Lokale overheden moeten voor ruimtelijke projecten vaker een maatschappelijke kosten-batenanalyse (MKBA) maken. Daarvoor pleit ir. Rutger Veldhuijzen van Zanten van het ingenieursbureau van de gemeente Amsterdam (IBA). Met een MKBA kan beter worden besloten hoe tijd, geld en energie het best kunnen worden besteed. Ook bevorderen de analyses de kwaliteit van de dialoog met burgers en ondernemers, en vergroten ze zo de betrouwbaarheid van het openbaar bestuur.
Een gemiddelde gemeente geeft jaarlijks tientallen miljoenen uit aan ruimtelijke projecten. Die hebben allemaal hun eigen doelstellingen, dynamiek en belangen. Vaak is heel moeilijk aan te geven waarom juist díé projecten op dát moment belangrijk zijn. Bij investeringsbesluiten ontbreekt het namelijk in de meeste gevallen aan een goede kosten-batenanalyse. Een MKBA biedt dan uitkomst, zegt Veldhuijzen van Zanten, medeoprichter van het MKBA-kernteam van de gemeente Amsterdam.
“MKBA is een systematische methode om vooraf het nut van een beleidsvoornemen of project te toetsen. De spelregels zijn in hoge mate gestandaardiseerd. De analyse geeft een integraal overzicht van alle voor- en nadelen. Dus niet alleen de effecten op de welvaart maar ook op het welzijn. Verkeer, milieu, leefbaarheid, werkgelegenheid en nog veel meer aspecten worden zo veel mogelijk onder één noemer gebracht. Verschillende alternatieven kunnen op die manier goed met elkaar worden vergeleken.”
De ruimte die wethouders en raadsleden nu terecht claimen bij het maken van keuzes, wordt door een MKBA niet beperkt. De analyse geeft het besluitvormingsproces vooral een beter gestructureerde onderbouwing. Nog altijd hebben bestuurders de ruimte om in lijn met hun belofte aan de kiezer eigen afwegingen te maken, zegt Veldhuijzen van Zanten. De landelijke politiek beaamt dit en heeft de MKBA sinds eind vorige eeuw dan ook verplicht gesteld voor projecten boven een bepaald investeringsbedrag.
“Een MKBA maakt in zekere zin in een vroeg stadium slapende honden wakker. Maar dat worden ze toch. Alle informatie komt uiteindelijk boven tafel. Veel beter is het om dat direct zelf te doen. Benoem dus ook de eventuele nadelen van projecten. Geef inzicht in de afwegingen die worden gemaakt en waarom een bepaalde beslissing wordt genomen. De overheid moet haar eigen weerstand durven organiseren. De openheid en transparantie die daarbij horen, vergroten het vertrouwen in het openbaar bestuur.”
Meer over Nieuwbouw
- Bouw & Wonen Partners:
