De EPB-cijfers op de Energiekaart van het VEKA tonen de resultaten van de ingediende EPB-aangiften volgens de datum van de aanvraag van de omgevingsvergunning (= ‘aanvraagjaar’). Voor aanvraagjaar 2020 zijn een groot deel van de EPB-aangiften ingediend. Voor aanvraagjaar 2021 zijn de cijfers nog voorzichtig te interpreteren, omdat nog heel wat aangiften voor dat aanvraagjaar moeten ingediend worden, vooral van appartementen.
Uit de cijfers van het VEKA blijkt dat op zowat alle nieuwbouwwoningen (eengezinswoningen én appartementen) waar het kan, zonnepanelen liggen: in totaal plaatste voor aanvraagjaar 2020 98% zonnepanelen. Voor aanvraagjaar 2021 stijgt het aandeel voorlopig zelfs naar 100%. Voor aanvraagjaar 2020 paste 63% enkel zonnepanelen (PV) toe, en 32% kiest voor zonnepanelen en een warmtepomp (PV+WP). Minder dan 2% kiest enkel voor een warmtepomp zonder zonnepanelen. 2% kiest niet voor hernieuwbare energie, maar gaat voor een 10% strenger E-peil. Voor aanvraagjaar 2021 zien we een daling naar 51% die enkel voor zonnepanelen kiest en een opvallende stijging naar 47% van de bouwheren die kiest voor zonnepanelen en een warmtepomp. De andere combinaties van technieken op hernieuwbare energie komen minder vaak voor.
Warmtepompen in de lift
In totaal liet 1 op 2 (voorlopig 48%) van de bouwheren een warmtepomp plaatsen voor aanvraagjaar 2021 (op basis van 6.700 ingediende EPB-aangiften). Voor vergunningsaanvragen van 2020 was dat nog 1 op 3 (34%), op basis van 15.500 aangiften. Voor nieuwbouw is sinds aanvraagjaar 2021 de warmtepomp zonder twijfel doorgebroken.Verkoopscijfers wijzen in dezelfde richting. Volgens cijfers van ATTB zijn in 2023 in België zo’n 50.500 warmtepompen verkocht (nieuwbouw en bestaande woningen). Dat is een stijging met 68% ten opzichte van 2022 (30.000 stuks), ten nadele van de verkoop van gascondensatieketels. Die is met 32% teruggevallen in 2023: 152.000 ten opzichte van 223.000 in 2022.
Wie een warmtepomp plaatst bij nieuwbouw, kiest daarbij in twee derde van de gevallen voor een lucht-water-warmtepomp (herkenbaar aan de airco-unit die buiten staat) en bijna een derde plaatst een geothermische warmtepomp (met een grondboring).
Het VEKA verwacht de komende jaren een nog meer uitgesproken groei van de warmtepomp bij nieuwbouw. Voor vergunningsaanvragen sinds 2021 mag een aardgasaansluiting immers niet meer voorzien worden bij verkavelings- en vergunningsaanvragen vanaf 25 (woon)eenheden, en sinds 2023 vanaf 5 (woon)eenheden. Voor vergunningsaanvragen vanaf 1 januari 2025 zal een aardgasaansluiting niet langer toegestaan zijn voor álle nieuwe woningen en appartementen. Dat zal de komende jaren ongetwijfeld zichtbaar worden in de EPB-aangiften van aanvraagjaren 2022, 2023,….
Het gemiddelde E-peil stopt niet bij BEN, maar daalt verder, onder 0
Technieken op hernieuwbare energie, zoals zonnepanelen en een warmtepomp zorgen samen met een goed geïsoleerde en lichtdichte schil, mee voor een laag E-peil.Vanaf aanvraagjaar 2021 moet iedereen BEN bouwen, dus maximaal E30. Dat doel is bereikt: voor aanvraagjaar 2021 is 99,8 % BEN. Uit de ingediende EPB-aangiften blijkt dat het gemiddelde E-peil voor nieuwe eengezinswoningen en appartementen samen zelfs blijft dalen, beter dan BEN. Voor aanvraagjaar 2020 betekent dat een gemiddelde van E14 en de al ingediende aangiften van aanvraagjaar 2021 komen gemiddeld op E9 uit. Dat is 21 E-peilpunten beter dan vereist is (E30).
Opmerkelijk is dat vanaf aanvraagjaar 2016 een nieuwe groep opmars maakt: woningen met een E-peil lager dan 0. Voor aanvraagjaar 2020 heeft 11% van de ingediende aangiften een E-peil lager dan 0 en voor aanvraagjaar 2021 lijkt dat in dezelfde richting te gaan, voorbij 20% (op basis van de EPB-aangiften die al zijn ingediend).
Ook bij ingrijpende energetische renovaties kiest Vlaanderen voor hernieuwbare energie
Ook bij ingrijpende energetische renovaties (IER) doen Vlamingen het beter dan wat de regelgeving oplegt: 1 op 3 van de renovaties is een IER en ze behalen voor aanvraagjaar 2021 gemiddeld E42 (en dus label A), terwijl de eis E70 is. In totaal zijn sinds de start van IER in 2015 al 14.000 IER’s uitgevoerd. Bij een IER wordt minstens 75% van de schildelen gerenoveerd en worden de opwekkers voor verwarming en koeling vervangen.Sinds 2017 is bij IER een minimumaandeel aan hernieuwbare energie verplicht, of moet men voldoen aan een 10% strengere E-peileis. 80% van de bouwheren koos in aanvraagjaar 2021 voor hernieuwbare energie en niet voor het alternatief met de strengere E-peileis, terwijl de strengere E-peileis gemakkelijk haalbaar is. In 2017 koos amper 43% voor technieken op hernieuwbare energie.
Warmtepompklaar?
Nieuwbouwwoningen, nieuwbouwappartementen en ingrijpende energetische renovaties zijn sowieso klaar voor een warmtepomp.Heel wat mensen met een bestaande woning weten echter niet of hun woning geschikt is voor een warmtepomp. Het VEKA ontwikkelde daarom de gebruiksvriendelijke tool ‘Warmtepompklaar’.
Eigenaars kunnen op www.warmtepompklaar.be in enkele stappen achterhalen of hun huis of appartement al duurzaam verwarmd kan worden met een warmtepomp, of zij eerst nog extra moeten isoleren.
