Elke woonenquête van de laatste jaren – zowel van de Vlaamse overheid als van bedrijven actief in vastgoed en bouw - heeft als resultaat gehad dat gezinnen overwegend op zoek zijn naar grondgebonden woningen met een tuin. En dat zij nood hebben aan rust, veiligheid, privacy en een groene omgeving. En dat is ook mogelijk en bovendien verenigbaar met de principes van ruimtelijk rendement, die al geruime tijd worden toegepast in Vlaanderen. De VCB betreurt daarom de eenzijdige duiding van veelgevraagde experts in kranten, op televisie en radio.
“Niet alleen blijven deze experts hangen in het verleden wars van trends die al geruime tijd aan de gang zijn, ook is het nodig om de noden van de mensen en de gezinnen veel meer centraal te stellen in de ruimtelijke plannen van de overheid. Want hun noodzakelijke wooncomfort is wel degelijk verenigbaar met een hoog ruimtelijk rendement”, zegt Marc Dillen, directeur-generaal van de VCB.
Eigentijdse grondgebonden woningen, geen verkavelingen zoals 30 jaar geleden
In Nederland woont meer dan 60 % van de gezinnen in halfopen bebouwingen. En dat en land wordt door dezelfde experts graag aangehaald als gidsland op het vlak van ruimtelijk rendement. Bovendien zijn er in Vlaanderen heel wat gunstige trends in de bouw aan de gang. 68 % van de nieuwe woonprojecten wordt op bestaande sites gebouwd. En valt bijgevolg onder hergebruik van harde bestemmingen. Daarvoor werd dus geen open ruimte ingenomen. Daarnaast is sloop en heropbouw al een hele tijd in zwang. Niet minder dan 25 % van de nieuwbouwvergunningen is vervangende nieuwbouw. En bovendien met hogere dichtheden als gevolg. Elke gesloopte woning wordt immers vervangen door 2,2 wooneenheden. De reconversie van oude gebouwen zit in de lift en de sanering en herwaardering van vervuilde gronden in verdichte gebieden geven een boost aan omliggende buurten. Die trends stroken eenvoudigweg niet met het voortzetten van lintbebouwing of het aanleggen van verkavelingen zoals in de jaren 90 van de vorige eeuw.Maar grondgebonden woningen blijven mogelijk. Uiteraard niet zoals dertig jaar geleden. Vandaag gaat het om veel kleinere percelen en compactere twee- of driegevelwoningen met een efficiënte, moderne indeling. Waardoor de beschikbare binnenruimte optimaal wordt benut. De meeste gezinnen zoeken trouwens binnen het marktsegment van twee- en driegevelwoningen. Dat heeft in 2019 binnen dat segment geleid tot prijsstijgingen van meer dan 6 %. Terwijl de viergevelwoningen die op markt kwamen, de helft minder in prijs zijn gestegen.
De VCB Bouw vraagt al langer om de duidelijke noden van gezinnen op te nemen in het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen (BRV). Zeker in onze stedelijke centra dienen we ruimtelijk rendement veel meer te verzoenen met menselijke draagkracht. Want net op die plaatsen vragen de bewoners vandaag meer open ruimte, parken en groen in plaats van meer verharding en meer verwevenheid van functies waardoor de drukte enkel toeneemt. Groen in de bouw is trouwens al lang geen niche meer. Elk stadsvernieuwingsproject gaat gepaard met heel wat groenvoorziening en natuurtechnische ingrepen om centra te wapenen tegen klimaatveranderingen. Denk maar aan hitte-eilandeffecten en watergevoelige kernen. De bouw is dan ook een partner in het voorzien van meer groen en natuur in stedelijke centra.
Nutsvoorzieningen
Keer op keer worden ook nutsvoorzieningen en mobiliteit aangehaald in artikels over ruimtelijke plannen voor Vlaanderen. Steeds opnieuw met verwijzingen naar de bestaande lintbebouwing. Ook daar heeft de VCB al herhaaldelijk gevraagd om de laatste trends en innovaties mee in rekening te nemen. De Vlaamse overheid lanceert immers lokale vervoersregio’s met de nadruk op groene mobiliteit en optimale overstapmogelijkheden. Licht elektrisch vervoer is in opgang en ook trends zoals lokale hubs van bedrijven en veel meer telewerk, zullen steeds meer een shift gaan teweeg brengen.Ook rond nutsvoorzieningen zoals rioleringen en energieproductie zijn er belangrijke verschuivingen aan de gang. Onze regio haakt in op de Europese demarche van lokale energiegemeenschappen waar zowel de productie als de verdeling van elektriciteit en warmte decentraal en lokaal gebeuren. Denk bijv. aan de gemeente Eeklo die er vandaag al aanzienlijk op inzet. Ook voor waterzuivering en de verwerking van afvalwater is die aanpak reeds een feit, aangezien nieuwe woningen die niet kunnen worden aangesloten op de riolering vaak individueel het afvalwater dienen te zuiveren via de installatie van een IBA (individuele behandeling afvalwater).
