Als expert en docent boomverzorging weet Wim Peeters als geen ander hoe bomen groeien en leven. En die kennis heb je nodig om bomen vakkundig te beheren. Want snoeien is een complex verhaal, met geen eenduidig antwoord voor alle bomen. Samen met tuinaannemer.be geeft hij duiding bij 3x snoeien.
Waarom snoeien?
Wim Peeters: “Hier starten we al vaak met een misverstand: ‘het is winter, mijn bomen moeten worden gesnoeid’. Maar waarom? In de natuur worden bomen ook niet gesnoeid. Het is geen must om elke winter je bomen te snoeien, integendeel zelfs. Dat neemt niet weg dat je om heel wat redenen wel een boom kan snoeien, bijvoorbeeld omdat hij te dicht bij de gevel staat of niet genoeg zonlicht doorlaat.”Belangrijk is om zo vroeg mogelijk, bij jonge bomen, een tuinaannemer of boomverzorger in te schakelen. “Met meer spinthout dan kernhout zijn jonge bomen perfect in staat om snoeiwonden te overgroeien. Op latere leeftijd maak je het bomen veel moeilijker om te herstellen. Hoe groter de snoeiwonden, hoe slechter. Eigenlijk zou je maximaal takken van 10 cm dikte mogen afzagen, 5 cm dikte voor bomen die snoeiwonden inwendig minder goed afgrendelen. Want ook al schieten er na de snoei weer takken uit, dat betekent niet dat (te) grote snoeiwonden kunnen inrotten.
Precies daarom is het belangrijk om goed na te denken bij het aanplanten van bomen. “Laat je deskundig adviseren, zowel over het type boom als de ideale groeiplaats. Heel wat mensen schatten de grootte van een boom verkeerd in. Ook in de literatuur wordt de uiteindelijke hoogte van bomen al eens te laag ingeschat. Investeer daarom in een degelijke boom die in je tuin past. Een vaak gehoorde fout over bomen is dat je ze simpelweg kan toppen of inkorten als ze te groot worden. Niet dus. Idem wat de nood aan snoeien betreft als de takken heen en weer zwiepen bij stormweer. Die zwiepende takken zorgen er net voor dat er minder kracht op de stam en wortels terechtkomt, en beschermen je boom.”
Wanneer snoeien?
Wanneer snoei je dan best welke boom? “Moeilijk, ook hier is het belangrijker om een boom te observeren dan om blind de snoeiregels te volgen. De herfst is alleszins geen goed moment, omdat bomen dan hun bladeren afstoten, chlorofyl afbreken en vervolgens stikstof opslaan als reserve in het hout. Dat proces kost energie, waarbij je niet mag vergeten dat bomen voor hun energie volledig afhankelijk zijn van wat ze zelf opslaan. Snoeien is een compromis vinden tussen verlies en winst van energie, waarbij opgeslagen reserve in het hout verloren gaat als je snoeit.”Bomen opkronen doe je best in de zomer. “Dat geldt zeker voor de zogenaamde ABC-bomen die gevoelig zijn voor bloeden, waarbij sappen uit de boom stromen na snoei. Denk aan esdoorn, berk, haagbeuk maar ook druif, kiwi en notenboom. Wil je anderzijds zoveel mogelijk nieuw schot – bijvoorbeeld bij leibomen of knotwilgen –, dan snoei je best in de winter. In het tweede deel van de winter best, vanaf januari, dan kunnen de bomen zo sterk mogelijk hergroeien. Bovendien vermijd je zo dat het cambium kan indrogen als het te koud is.”
Hoe snoeien?
Als het op snoeien aankomt, kan er veel misgaan: een boom snoeien in het verkeerde seizoen, te dikke takken afzagen, de kruin intoppen… Wim Peeters: “Bomen snoeien is nu eenmaal een complex verhaal, waarbij je met tal van factoren rekening moet houden. Daarom leer ik mijn studenten altijd om eerst goed naar een boom te kijken, zonder iets te doen. Observeren en je gezond verstand gebruiken is de eerste stap.”Daarnaast moet je weten hoe een boom groeit en leeft. “Vroeger werden bomen als een soort mensen beschouwd – een snoeiwond smeer je in, rot snij je weg… – maar bomen groeien op een totaal andere manier. Daarom spreek ik ook niet graag van ziekte maar van aantasting, ben je geen boomdokter of -chirurg maar een boomverzorger. Alex Shigo geldt als vader van de moderne boomverzorging. In de jaren tachtig bekeek hij als eerste vanuit de biologie hoe een boom zelf omgaat met snoeiwonden of schade. Blijkt dat een wond in de boom blijft bestaan en dat de boom er langs de buitenkant rond groeit. Veel van zijn inzichten zijn nog altijd richtinggevend.”
Vandaag kiezen jaarlijks zo’n 150-tal studenten voor de richting boomverzorging. “Ook al gaan ze niet allemaal in die specialisatie verder, de verworven kennis is wel meegenomen om bomen gezond te houden en goed te beheren. Precies daar kan een vakkundige tuinaannemer of boomverzorger het verschil maken voor een particulier: advies geven over het type boom, letten op een degelijke kwaliteit bij aankoop – een goed wortelgestel! –, correct aanplanten op een interessante groeiplaats. Want vooral in de bodem kan je het verschil maken voor een boom.”
