Architecten waarschuwen voor hogere bouwkosten door wetsvoorstel bijzondere contracten

In de Kamercommissie Justitie werd op 1 oktober een hoorzitting gehouden over de hervorming van Boek 7 van het Burgerlijk Wetboek, dat betrekking heeft op de bijzondere contracten. De Orde van Architecten waarschuwt dat de huidige versie van het wetsvoorstel negatieve gevolgen kan hebben. Zo dreigt meer juridische onduidelijkheid, een zwaardere aansprakelijkheid voor architecten en een verdere stijging van de bouwkost.

Het voorstel rond bijzondere contracten moderniseert de regels over koop, huur en aanneming en moet de wetgeving afstemmen op hedendaagse uitdagingen. Toch stelt de Orde van Architecten dat de plannen hun doel missen en de druk op de sector vergroten. Volgens de organisatie verdwijnen rechtszekerheid en evenwicht, wat tot hogere kosten leidt voor zowel architecten als consumenten.

Catherine De Bie, secretaris van de Vlaamse Raad van de Orde van Architecten en Eline De Bast, juridisch adviseur bij Netwerk Architecten Vlaanderen namen tijdens de hoorzitting het woord namens de Nationale Raad van de Orde van Architecten.

Negatieve gevolgen voor de architect

• Een verlenging van de aansprakelijkheidstermijnen: tot 13 jaar na voorlopige oplevering kan men de architect aanspreken voor conformiteitsgebreken zoals gebarsten tegelvloeren of afschilferende dakpannen. Voor stabiliteitsbedreigende gebreken kan de termijn oplopen naar 20, 30 of zelfs 40 jaar.
• Extra verplichtingen, zoals informatieplichten, veiligheidsplichten en samenwerkingsverplichtingen.
• Juridische onduidelijkheid door een ruim conformiteitsbegrip, onduidelijke regels rond oplevering en risico-overgang, met hogere juridische kosten als gevolg.
• Blijvende in solidum-aansprakelijkheid: ook bij een kleine fout kan de architect voor de volledige schade worden aangesproken.

Stijgende bouwkost voor de consument

Het voorstel heeft niet alleen gevolgen voor architecten, maar ook voor particulieren. Door meer onzekerheid en bijkomende procedures nemen de juridische kosten toe. Bovendien zullen verzekeringspremies stijgen en worden die doorgerekend, waardoor de bouwkost verder oploopt.

Catherine De Bie:
"Architecten gaan nu al gebukt onder zware verantwoordelijkheden. Velen moeten vechten voor een billijk ereloon. De voorgestelde hervorming zou de verhouding tussen baten en lasten nog meer scheeftrekken, wat de doodsteek zou kunnen betekenen voor vele architecten. Ook de consument zal af te rekenen krijgen met hogere bouwkosten."

Reacties Kamercommissie Justitie en expertencommissie

Na de uiteenzetting van de Orde van Architecten reageerden verschillende leden van de Kamercommissie en expertencommissie.

Christophe D'haese (N-VA):
"De aansprakelijkheid mag niet verzwaard worden, daar ben ik het mee eens. Maar de termijn van 10 jaar is een minimum, geen maximum. Bij specifieke goederen kan een langere termijn nodig zijn, denk aan kerncentrales."

Bernard Tilleman (expertencommissie):
"Het probleem rond in solidum-aansprakelijkheid is geregeld in Boek 5. Open normen kunnen juist bescherming bieden. Bovendien verwacht de FOD Economie geen grote impact op verzekeringscontracten."

Pieter Brulez (expertencommissie):
"Architecten kunnen niet zomaar aansprakelijk worden gesteld voor fouten van anderen. Ook de verlenging tot 13 jaar blijft uitzonderlijk en enkel onder specifieke omstandigheden."

Maarten Dambre (expertencommissie):
"Het concept van de redelijke herkenningstermijn is de beste manier om problemen aan te pakken. Er komen zeker nog amendementen op het voorstel."

Samen komen tot een goed wetsvoorstel

Catherine De Bie besluit: "We hebben gemerkt dat er luisterbereidheid is bij de commissieleden en de expertencommissie. Toch blijven er pijnpunten die we willen wegwerken. We kijken uit naar een constructieve samenwerking om tot een wetsvoorstel te komen waar alle partijen zich in kunnen vinden."