Het aantal mensen dat naast zijn reguliere baan bijklust in de bouw is de laatste jaren snel gestegen. Ondertussen werkt al een kwart van de zelfstandigen in de bouwsector in bijberoep.
Het statuut van bijberoepers wordt door de KMO-bouwondernemingen ervaren als een dekmantel voor het uitvoeren van zwartwerk. Het staat met stip bovenaan bij de opsomming van vormen van oneerlijke concurrentie die bouwondernemingen die regelmatig werken uitvoeren voor de particulieren ervaren. Bv. schilders, schrijnwerkers, leggers van opritten en terrassen ervaren dit als een prangend probleem.
Midden 2002 heeft de toenmalige minister van Werkgelegenheid Laurette Onkelinx trouwens het volgende bevestigd:
“De Inspectie van de sociale wetten is van mening dat het misbruik van statuut van bijberoepers voornamelijk gepaard gaat met de intentie om fiscaal te frauderen en om de sociale zekerheidsbijdragen voor zelfstandigen te ontduiken. Zelfstandigen die controle krijgen, zwaaien met hun statuut; mogelijk zullen ze nadien een factuur opmaken. Krijgen ze geen enkele controle dan staat niets hen in de weg om de fiscale declaratie van hun inkomsten zo laag mogelijk te maken zodat ze kunnen genieten van de verminderde sociale bijdragen als zelfstandig bijberoeper of in het ideaal geval van de vrijstelling ervan.”
Bron: Vragen van de leden van de Kamer van volksvertegenwoordigers en antwoorden van de ministers, Kamer, 4de zitting van de 50e zittingsperiode, 2001-2002
Ondertussen – 10 jaar later – is de situatie absoluut niet verbeterd.
Bouwunie stelt voor om misbruik statuut bijberoep als volgt aan te pakken.
De particuliere klant moet aangespoord worden om facturen te vragen en zo vermijden dat zij beroep doen op zwartwerkende bijberoepers. Dit kan door:
- Een veralgemeende toepassing van 6% btw voor nieuwbouw
- 6% btw toe te passen voor de afbraak en heropbouw van woningen in heel België
- De particuliere klanten laten genieten van een korf aftrekbare bestedingen “werken aan de woning” in de personen belasting
- De herinvoering van de belastingverminderingen voor energiebesparende uitgaven
- De herinvoering van de dienstencheques voor arbeidsintensieve diensten in de bouw
- De verplichting tot het afleveren van facturen bij aankoop van bouwmaterialen (dus ook voor verkopen in Brico en Gamma)
Particuliere klanten moeten ook verantwoordelijkheidszin krijgen, wanneer ze met een aannemer in zee gaan. Zij dienen na te gaan of de bijberoeper in regel is met zijn fiscale verplichtingen. De fiscale overheid heeft hiertoe reeds een databank ter beschikking gesteld die iedereen via het internet kan consulteren.
Tot slot dient de particulier mee op te draaien voor eventuele sancties en regularisaties, wanneer hij in zee is gegaan met een bijberoeper die voor hem in het zwart heeft gewerkt.
Daarnaast vraag Bouwunie dat het statuut van bijberoep in de bouw als volgt aangepast wordt:
- Men kan slechts maximum 3 jaar genieten van de lagere bijdragen die verschuldigd zijn als zelfstandige in bijberoep
- Na deze 3 jaar moeten de volledige bijdragen betaald worden, zoals die ook verschuldigd zijn als zelfstandige in hoofdberoep
- In ruil voor deze hogere bijdragen stelt Bouwunie voor dat er bv. bijkomende pensioenrechten worden geopend.
- Invaliden, loopbaanonderbrekers en gepensioneerden zouden in de bouwsector nooit als bijberoeper aan de slag mogen gaan
