De bouwbarometer duikt in december fors naar beneden en behaalt met 95,8 indexpunten een absoluut laagterecord, ver onder de gezonde grens van 100,0.
27% van de Vlaamse bouwkmo heeft nu minder werk dan in september. 22% heeft meer om handen. In het vorige kwartaal had 19% minder en 32% meer werk.
Gevraagd naar een evaluatie van het werkvolume ten opzichte van de normale niet-crisis situatie, zegt een belangrijk aandeel van de bouwkmo’s dat het aantal opdrachten niet volstaat.
Evaluatie huidig werkvolume
(indien van toepassing op het eigen bedrijf)
En de verwachtingen zijn nog slechter. Bijna de helft (47%) verwacht een daling van het werkvolume. 15% verwacht meer opdrachten. In september was dit nog respectievelijk 21% en 24%. Het orderboekje van de bouwbedrijven raakt duidelijk minder gemakkelijk gevuld.
In de afwerkingssectoren loopt het orderboekje logischerwijze minder ver dan in de ruwbouw. De helft van de afwerkingsbedrijven heeft nu gemiddeld tot 3 maanden werk. 8% heeft nog voor meer dan een half jaar werk. Voor de ruwbouw bedragen deze percentages nu 38% en 19% terwijl dat in het vorige kwartaal nog 26% en 28% was.
Wat 2012 betreft, daarover zijn de bouwbedrijven erg categoriek. Het wordt een erg moeilijk jaar voor de bouwsector.
Verwachtingen van de bouwbedrijven voor hun werkvolume in 2012, per marktsegment
(indien van toepassing op het eigen bedrijf)
Ook de evolutie van het aantal afgeleverde bouwvergunningen maakt duidelijk dat de verwachtingen voor de woningbouw in 2012 erg mager zijn. De meest recente cijfers van de Afdeling Statistiek van de FOD Economie lopen tot en met juli 2011 en tonen dat er in de eerste 7 maanden van dit jaar maar liefst 32% minder vergunningen zijn afgeleverd dan in dezelfde periode van vorig jaar, toen we weliswaar een kunstmatige piek in het aantal afgeleverde vergunningen hadden dankzij de relancemaatregelen van de federale regering, maar ook 11% minder dan in het crisisjaar 2009. De dip na het aflopen van de ondersteuningsmaatregelen was verwacht, maar wordt nu versterkt door de crisis, de duurder wordende hypothecaire kredieten en de vermindering van de belastingaftrekken.
In principe zou de blijvende aandacht en noodzaak tot het energiezuiniger maken van onze woningen en gebouwen voor een push moeten zorgen in de renovatie. De plotse afbouw van de belastingverminderingen en het ontbreken van een volwaardig gewestelijk alternatief maakt de terugverdientijd van dergelijke investeringen langer waardoor heel wat mensen beginnen te twijfelen of minder ver willen gaan in hun investeringsplannen dan ze eerst wilden en konden gaan. Nochtans zijn er nog altijd premies, die wel bijsturing nodig hebben om de 2020-doelstellingen te behalen en de CO2-uitstoot te beperken. Investeringen in energiebesparing brengen op termijn zonder twijfel op. In de maanden en jaren die volgen levert de investering een fiks lagere energiefactuur op. De bedrijfsinvesteringen zullen in 2012 op een laag pitje branden vanwege de crisis en ook de overheid moet de buikriem aanhalen. We zitten nog in de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen waarin traditioneel meer lokale investeringen gebeuren maar we zitten op het einde van die periode, de pre-electorale investeringspiek is minder groot dan anders én het Dexia-debacle beperkt de mogelijkheden. De gemeentelijke investeringen zullen in 2012 een forse terugval kennen. Bouwunie hoopt dat de investeringen vanuit de Vlaamse overheid op peil blijven, zoals door de regering beloofd.
De prijzen die de aannemers voor hun werk kunnen aanrekenen, zijn volgens 32% van de bouwbedrijven gedaald. 41% verwacht bovendien een verslechtering van de prijzen in de komende maanden. In het vorige kwartaal was dat nog 26% en 23%. Slechts 53% van de bedrijven geeft aan dat de huidige prijzen winstgevend zijn. 5% werkt verlieslatend.
Ondertussen kampt de bouw nog altijd met een hoog aantal slechte betalers (34% spreekt van een toename, wat ongeveer hetzelfde is als vorige keer) en 42% ervaart meer oneerlijke concurrentie (wat wel een toename is tegenover de 35% van het derde kwartaal).
De werkgelegenheid in de bouwsector houdt voorlopig goed stand. Toch hebben minder bedrijven personeel aangeworven en zijn er meer werknemers moeten vertrekken. 10% van de Vlaamse bouwbedrijven heeft in de voorbije maanden aangeworven (in het vorige kwartaal was dat 17%) en 15% heeft werknemers ontslagen. 22% plant aanwervingen (25% in het derde kwartaal). 18% zegt in de volgende maanden met minder personeelsleden te werken (in het vorige kwartaal zei maar 8% dat). De bouwsector kampt eerder met een tekort aan arbeidskrachten waardoor ontslagen enkel vallen wanneer het werkelijk niet anders kan. Het systeem van de tijdelijke werkloosheid dient vaak als buffer. Tijdens de vorige crisisperiode namen de bouwbedrijven massaal hun toevlucht tot dit systeem omdat ze hun werkkrachten niet kwijt willen.
Ondertussen daalt de tevredenheid van de bouwbedrijven met de economie in het algemeen tot diep onder het vriespunt. Tot voor midden 2011 hielden ontevreden en tevreden bouwondernemers elkaar in evenwicht maar nu zijn de pessimisten steeds talrijker. Het vertrouwen in het eigen bedrijf ligt gelukkig nog hoger. Daarover is 85% van de bouwondernemers (nog) tevreden.
