Het aantal gemeentelijke aanbestedingen is in Vlaanderen de laatste twee jaar fors achteruit gegaan: met 18% van 2011 naar 2012 en nog eens met 25% van 2012 naar 2013. De daling trof toen al de Vlaamse provincies. Op basis van het aantal aanbestedingsberichten dat tijdens de eerste helft van dit jaar werd gepubliceerd, blijken de gemeentelijke aanbestedingen in Limburg, Oost-Vlaanderen en Vlaams-Brabant nog verder te dalen naar een historisch laag niveau. In de provincies Antwerpen en West-Vlaanderen is er wel sprake van een stijging. Maar in deze twee provincies was de daling van 2011 tot 2013 het ergst (telkens met meer dan 40%) waardoor ook daar het aantal aanbestedingen nog steeds een onvoldoende hoog niveau haalt.
De aanhoudende terugval van de gemeentelijke investeringen bedreigt met name de bedrijven van infrastructuur- en wegenwerken. Die zijn immers sterk afhankelijk van deze investeringen. De toestand van de ondernemingen in deze sector ziet er somber uit. Cijfers van de Nationale Bank bevestigen dat de sector momenteel op een conjunctureel dieptepunt zit. De orderboeken raken steeds moeilijker gevuld. Uit cijfers van het Agentschap Binnenlands Bestuur dat de meerjarenplanning van de gemeenten voor de periode 2014-2019 analyseerde, blijkt bovendien dat de gemeentelijke investeringen tijdens deze periode continu verder zullen dalen.
Tweeduizend arbeiders minder
Van december 2011 tot maart 2014 zijn bij de wegenbouwbedrijven al ongeveer 2.000 arbeidersjobs verdwenen. Om de werkgelegenheid bij de wegenbouw- en infrastructuurbedrijven te vrijwaren moeten de nieuwe Vlaamse en federale regeringen dringend maatregelen nemen die gemeenten in staat stellen om hun investeringen opnieuw op te krikken. Recentelijk luidde de directeur van de VVSG (Vereniging van de Vlaamse Steden en Gemeenten) nog de alarmbel. Vooral de stijgende pensioenuitgaven van de gemeenten dreigen tot uitstel en zelfs tot schrapping van investeringen te leiden.Het Vlaams regeerakkoord stelt alvast het volgende: “We bundelen de middelen van het federale grootstedenbeleid, de stadsvernieuwingsprojecten en het plattelandsfonds in een investeringsfonds ter ondersteuning van de lokale investeringen, met respect voor de huidige focus en verhoudingen. Ook hier vergroten we de beleidsautonomie van de gemeenten en beperken we de administratieve lasten voor de gemeenten tot het minimum (ex post controle). De grootste steden kunnen desgewenst een trekkingsrecht krijgen op Vlaamse investeringssubsidies, waarbij ze hun aandeel autonoom kunnen besteden en beheren (onderwijs, rioleringen…).” De VCB is van oordeel dat het toewijzen aan gemeenten van fondsen voor investeringen een positieve invloed kan hebben op de wegenbouw- en infrastructuurwerken. De gemeenten kunnen deze fondsen immers enkel voor investeringen benutten. Het investeringsfonds moet dan wel voldoende ruim zijn.
Tevens stelt de VCB vast dat de budgettaire problemen van de gemeenten ook het Vlaams investeringsniveau dreigen aan te tasten, met name voor weg- en rioleringswerken die gedeeltelijk door de Vlaamse overheid en gedeeltelijk door de gemeente worden uitgevoerd. Als de gemeente haar deel niet uitvoert, geraakt het deel van de Vlaamse overheid eveneens geblokkeerd.
