Volgens het Antigifcentrum zijn dit jaar al 60 mensen gestorven door een CO-vergiftiging in ons land. Dat is dubbel zoveel dan in 2019. Het Antigifcentrum vreest dat het hogere aantal slachtoffers mee het gevolg is van de huidige energiecrisis, die mensen doet grijpen naar goedkope alternatieven om te verwarmen. Dat terwijl de echte winterkou nog moet komen. Die alternatieven kunnen ook een effect hebben op het aantal woningbranden. Jaarlijks zorgen in België ongeveer 10.000 branden in gebouwen voor talrijke doden, brandwonden en materiële schadegevallen. Bijna 80% van de sterfgevallen door brand zijn het gevolg van woningbranden (bron). De Civiele Veiligheid stelde zo in 2020 1.071 gewonden en 80 overledenen vast.
Koolmonoxidevergiftiging
De schadelijke gevolgen van koolmonoxide zijn nog minder bekend dan de gevaren van brand. Zo blijkt uit een onderzoek van eind vorig jaar in opdracht van Netatmo dat onder meer het verschil tussen koolstofmonoxide (CO) en koolstofdioxide (CO2) voor het merendeel van de Belgen niet helemaal duidelijk is. Specifieker weet slechts 40% dat zowel CO als CO2 geur- en kleurloze gassen zijn en dat enkel CO geproduceerd wordt wanneer brandstoffen niet volledig verbranden. Een opvallende bevinding is ook dat minder dan de helft van de Belgen (44%) beseft dat enkel CO dodelijk is bij een te hoge concentratie van 0,4 promille.Onderhoud van verwarmingstoestellen
De meeste woningbranden worden veroorzaakt door elektrische apparaten of verwarmings- of kooktoestellen. Om brand en het risico van koolmonoxidevergiftiging te voorkomen, is het essentieel die apparaten te onderhouden. Volgens de Associatie voor de Thermische Technieken in België is in Vlaanderen en Wallonië respectievelijk een 2- en 3-jaarlijkse onderhoudsbeurt verplicht voor centrale stooktoestellen op gas (aardgas, butaan, propaan). In beide regio’s is ook een jaarlijkse onderhoudsbeurt voor centrale stooktoestellen op stookolie (mazout) of vaste brandstof (hout, pellets, steenkool, ...) verplicht. Dat om het energieverbruik te optimaliseren, de levensduur van de ketel te verlengen, alsook storingen en ongelukken te voorkomen.Ook alle op brandstof werkende toestellen moeten regelmatig worden onderhouden. Zo zorgt het schoonmaken van de branders van een gasfornuis voor een betere gasverbranding en wordt het risico van CO-uitstoot beperkt. Overbelasting van een stekkerdoos vermijden, een ruimteverwarming niet langer dan twee uur laten branden, het gebruik van vuurkorven voor buiten strikt naleven, nooit de ventilatieopeningen blokkeren en elke kamer dagelijks luchten zijn daarnaast stuk voor stuk eenvoudige handelingen die ongevallen eveneens helpen voorkomen.
Rook- en koolmonoxidemelders
Een rook- of koolmonoxidemelder kan mensen helpen beschermen tegen huiselijke risico's, op voorwaarde dat ze goed geïnstalleerd zijn en optimaal werken. Hoewel blijkt dat het belang van een betrouwbare CO-meter duidelijk is, geven slechts drie op de tien Belgen aan dat ze er thuis één hebben. Uit een ander onderzoek van de Franse leverancier van 2020 blijkt dat de meeste Belgen wel beschikken over een rookmelder, maar dat de rookmelders in bepaalde gevallen niet correct werden onderhouden, noch juist werden geïnstalleerd. 13% van de respondenten weet bovendien niet of hun rookmelder correct werkt.
Correcte installatie en werking
Het is dus belangrijk te weten op welke plaatsen rook- en koolmonoxidemelders moeten worden geïnstalleerd. Zo mag dit bijvoorbeeld niet op dezelfde plaats gebeuren. Voor een optimale bescherming moet de rookmelder namelijk in het midden van de kamer aan het plafond worden gemonteerd. Ruimten waar gebruikers waarschijnlijk rook of stoom produceren, zoals de keuken of de badkamer, moeten worden vermeden om vals alarm te voorkomen. Het wordt ook aanbevolen om één rookmelder per verdieping te installeren, bij voorkeur in een circulatie- of ontruimingsruimte zoals de gang of overloop, en meerdere melders in grote woningen. Koolmonoxidemelders daarentegen moeten op gezichtshoogte worden geïnstalleerd, in de buurt van verbrandingstoestellen of verwarmingskanalen. Voor een optimale bescherming kunnen ze ook worden geïnstalleerd in de drukste woonruimtes en in elke slaapkamer.Om de goede werking van de melders te verzekeren, is het raadzaam om de onderhoudsaanbevelingen op te volgen: afstoffen, een geluidstest uitvoeren, controleren of de batterijen goed werken en de melders om de tien jaar vervangen. Daarnaast kunnen slimme melders, zoals de slimme rookmelder en slimme koolmonoxidemelde van Netatmo, ook handige functionaliteiten bieden. Zo worden hierbij gebruikers gewaarschuwd, of ze nu thuis zijn of niet, en kunnen ze onmiddellijk in actie komen.
