Verschillende factoren hebben hiertoe bijgedragen, waaronder de forse afname van de gemeentelijke en gewestelijke investeringen. De problematische situatie van de bedrijven van burgerlijke bouwkunde en wegenbouw is dit jaar nog dramatisch verergerd door de sterk gestegen staalprijzen die zij onvoldoende in hun eindprijzen hebben kunnen doorrekenen. De recentste cijfers geven aan dat deze stijging voor heel wat staalproducten onverminderd doorgaat.
Al sedert 2000 zijn de gemeentelijke investeringen in wegen met circa 100 miljoen euro gedaald. Tot nu toe konden de investeringen van het Vlaams Gewest nog enigszins de forse achteruitgang van de gemeentelijke investeringen compenseren. Maar vanaf dit jaar heeft ook het Vlaams Gewest sterk moeten besparen. Daardoor zijn de investeringen van het Vlaams Gewest in wegen met 126 miljoen euro gedaald.
Voor de weinige wegenwerken die nog worden aanbesteed, zijn er dan ook talrijke gegadigden. Meer dan ooit worden de prijzen uiterst scherp berekend. Een onverwachte stijging van een van de componenten van de kostprijs kan dus fatale gevolgen hebben. Zo worden de aannemers van wegen- en infrastructuurwerken tijdens het laatste half jaar met een forse stijging van de staalproducten geconfronteerd.
Gemiddeld zijn de staalprijzen sedert januari van dit jaar met circa 60% toegenomen. Maar dit gemiddelde verbergt grote verschillen bij de verschillende soorten van staal. Voor betonstaal deed zich op drie maanden tijd een toename met 90% of nagenoeg een prijsverdubbeling voor. Op dit ogenblik lijken de prijzen voor betonstaal zich op een hoog niveau te stabiliseren. Maar tegelijk zijn de prijzen voor de andere staalproducten almaar verder aan het toenemen. Zij liggen nu 50 à 60% hoger dan in het begin van dit jaar en de curven in de hiernavolgende grafiek duiden geenszins op enige afname voor de komende maanden.
Bij de forse toename van de prijzen voor het betonstaal in het eerste kwartaal van 2004 heeft de VCB onmiddellijk alarm geslagen. Minister Bossuyt heeft daarop een omzendbrief uitgevaardigd waardoor de aannemers voor bepaalde staalproducten de prijsstijgingen zonder omslachtige formaliteiten en individuele onderhandelingen konden verrekenen.
De omzendbrief kende echter ook haar beperkingen. Vooreerst was zij enkel van toepassing voor werken in opdracht van het departement LIN (Leefmilieu en Infrastructuur). De omzendbrief gold bijvoorbeeld niet voor belangrijke andere opdrachtgevers van infrastructuurwerken, zoals de NV Aquafin en de NMBS. Gemeenten en provincies behoorden evenmin tot het toepassingsgebied van de brief. Vandaar dat de VCB er bij minister-president Leterme heeft op aangedrongen de omzendbrief te veralgemenen naar andere Vlaamse opdrachtgevers van overheidswerken en naar provincies en gemeenten. Tegelijk heeft de VCB gepleit voor een uitbreiding naar werken in opdracht van federale overheden en instellingen. Deze uitbreiding zou tenslotte een belangrijke signaalfunctie moeten vervullen naar private opdrachtgevers van bouwwerken.
Bovendien dekt de omzendbrief niet de prijsstijgingen voor staalproducten zoals profielijzer, handelskwaliteitsstaal en dikke kwaliteitsstaalplaten. In dit verband gaat de VCB vragen dat de omzendbrief een groter aantal staalproducten zou omvatten. Tevens zal de overheid moeten nagaan of voor de stijgingen van de prijzen van koper niet een gelijkaardige formule moet worden toegepast. Deze prijzen zijn vooral van belang voor de elektriciens.
Door: Marc Dillen, Directeur-generaal Vlaamse Confederatie Bouw
