VCB verwacht geen nieuwe Poolse stormloop

In de Vlaamse bouw zijn nu reeds tienduizenden Poolse arbeidskrachten aanwezig: niet als werknemers die rechtstreeks op de payroll van de Belgische bedrijven staan, maar wel via detachering vanuit buitenlandse bedrijven en als zelfstandigen. De bouw is kampioen op dat vlak. Voor geen enkele andere sector zijn er meer meldingen vanuit het buitenland via Limosa. De volledige openstelling van de Vlaamse arbeidsmarkt zal het aantal Poolse bouwarbeiders vanaf volgende maandag niet doen toenemen. Wel wordt het administratief gemakkelijker ze rechtstreeks als werknemer in te schakelen. Dit is vooral het geval voor schilders, asbestverwijderaars en handlangers. Voor die beroepen gold nog altijd een lange toelatingsprocedure met een arbeidsmarktonderzoek dat meerdere maanden in beslag kon nemen.

De laatste jaren leverde de overheid in Vlaanderen voor de bouw ongeveer 4.000 arbeidskaarten per jaar af. Het aantal gedetacheerden en zelfstandigen in de bouw van vreemde nationaliteit liep daarentegen op tot ettelijke tienduizenden. Gedetacheerden en buitenlandse zelfstandigen moeten vanaf april 2007 gemeld worden via Limosa. Het is opvallend dat tijdens de eerste 15 maanden na de invoering van de Limosa-meldingen zowat 36% (94.000 van de 262.000 meldingen) de bouwsector betroffen. Dit betekent dat buitenlandse arbeidskrachten al massaal in de Belgische bouw aanwezig zijn, weliswaar niet als werknemer.

De volledige openstelling van de arbeidsmarkt zal het voor Vlaamse bouwfirma’s gemakkelijker maken om Polen, Esten, Tsjechen enz. als werknemer in te schakelen, en dit om verschillende redenen. Voor de beroepen die de Vlaamse overheid als ‘knelpuntberoep’ beschouwde, moest tot nu toe nog altijd een arbeidskaart worden aangevraagd. Deze formaliteit valt voortaan weg. Voor beroepen die de overheid tot nu toe weigerde als ‘knelpuntberoep’ te beschouwen – schilders, asbestverwijderaars, handlangers enz. – valt niet alleen de formaliteit van de arbeidskaart maar ook de noodzaak van een voorafgaandelijk arbeidsmarktonderzoek weg. Tenslotte kunnen voortaan ook werkzoekende Polen zich op de Vlaamse arbeidsmarkt aanbieden. Tot nu toe moesten zij hier eerst een job hebben alvorens een arbeidskaart te kunnen krijgen.

Vanaf volgende week maandag wordt het gemakkelijker dan voorheen om vreemde arbeidskrachten uit de eerste reeks van nieuwe Europese lidstaten als volwaardige werknemers op de loonlijst in te schrijven. Dat is goed voor de buitenlandse arbeidskrachten, voor de Vlaamse bedrijven én voor de sociale inkomsten van de Belgische staat. Voor de Polen die 70% van de arbeidskaarten vertegenwoordigden, is er dus een oplossing. Maar spijtig genoeg blijft de deur op een kier voor arbeidskrachten uit Bulgarije en Roemenië die later tot de Europese Unie zijn toegetreden. Zij maakten toch nog altijd ruim 20% van het aantal toegekende arbeidskaarten uit.

Vooral voor de schilders – een beroep dat niet op de lijst van de Vlaamse knelpuntberoepen was opgenomen – zal de volledige openstelling een groot verschil maken. Tot op heden konden Poolse schilders bijna niet worden ingezet als volwaardige werknemers van een Vlaams schildersbedrijf omdat de Vlaamse overheid het beroep niet erkende als knelpuntberoep alhoewel het dit wel degelijk was. Zo telt de VDAB momenteel nog altijd een 500-tal vacatures voor schilders. Eigenaardig genoeg werd het beroep van schilder wel als knelpunt erkend door de Waalse en Brusselse overheden. Deze anomalie is vanaf nu verleden tijd.

De Vlaamse Confederatie Bouw (VCB) is van oordeel dat Vlaamse bouwbedrijven blijvend een beroep zullen doen op buitenlandse arbeidskrachten. De Vlaamse bouwactiviteit blijft vooralsnog op een hoger peil dan aanvankelijk werd verwacht. Het aantal vergunningen voor nieuwe huizen hield in 2008 goed stand. Het vergund volume voor niet-woongebouwen (kantoren, bedrijfs- en handelsgebouwen) bleef in 2008 boven 40 miljoen m³. Dat garandeert nog een belangrijke bouwactiviteit voor 2009. De onzekerheid in de sector is aan het wegebben. In de woningbouw verwacht volgens een recente enquête van de VCB nog amper 24% van de aannemers een daling van de tewerkstelling. De meerderheid van de woningbouwers (56%) gaat uit van een status-quo en 20% zelfs van een tewerkstellingstoename. Het behoorlijk hoog vergunde volume niet-woongebouwen in 2008 garandeert omwille van de langere uitvoeringstermijnen nog voor gans 2009 een intensieve bouwactiviteit.