De proeven die kosmonaut André Kuipers in het internationale ruimtestation uitvoerde, hebben veel geleerd over het gedrag van HID-lampen. Dat concludeert de TU Eindhoven na een eerste vluchtige inspectie van de verzamelde meetresultaten.
Andre Kuipers keerde vorige week vrijdag op aarde terug met de Soyuz-capsule. In zijn bagage had hij onder andere zes videocassettes en twee USB-pendrives met de resultaten van de metingen aan de HID-lampen van Philips en de TU Eindhoven.
Dergelijke lampen geven veel licht bij een laag stroomverbruik. Ze worden al een tijdje gebruikt bij het aanlichten van onder andere wegen of gebouwen, maar kennen nog een aantal onvolkomenheden. Zo treedt er ontmenging op van de gassen in de lamp, waardoor die ongelijkmatig oplicht. Ook kan de lamp flikkeren als gevolg van zogenaamde helische instabiliteit. Philips en de TU Eindhoven wilden vooral weten welke rol de zwaartekracht bij deze verschijnselen speelt.
Op zaterdag 24 en zondag 25 april beproefde Andre Kuipers de twintig lampen die hij meekreeg. Zowel de meetopstelling als de testlampen bleken de lancering goed te hebben doorstaan. Het onderzoek naar de ontmenging verliep grotendeels autonoom. De opstelling heeft op zaterdag 24 april gedurende dertien uur zelfstandig een meetprogramma doorgelopen. Het daarop volgende onderzoek naar de instabiliteit vergde actiever ingrijpen van de kosmonaut. Wat hij zag week af van de verwachtingen zodat hij vanaf de grond werd bijgestuurd om het experiment aan te passen. De Helische instabiliteit bleek slechts deels op te treden. De plasmabundel rond de ontladingsstroom bleek in de ruimte wel krom te gaan staan, maar niet rond te draaien, zoals op aarde gebeurt. Zwaartekracht speelt dus een grote rol. Philips verwacht deze bevindingen al snel te kunnen verwerken in een nieuwe generatie efficiëntere HID-lampen.
- Bouw & Wonen Partners:
