Het recht van voorkoop geldt in een aantal door de Vlaamse Wooncode afgelijnde situaties, bijvoorbeeld wanneer een woning effectief ongeschikt en/of onbewoonbaar is verklaard door de burgemeester en de woning dus voorkomt op een inventarislijst. “Het recht van voorkoop werd de voorbije jaren het vaakst toegepast in Oost-Vlaanderen (58 keer) en het minst in Limburg (7 keer). Voor een grondige evaluatie van het systeem was en blijft het probleem dat de uitoefening van het recht van voorkoop door bijvoorbeeld gemeenten en provincies niet centraal geregistreerd wordt”, aldus Himpe die de cijfergegevens vergeleek.
Het recht van voorkoop werd in het Vlaamse woonbeleid geïntroduceerd in 1997 bij de totstandkoming van de Vlaamse Wooncode. Sindsdien werd de regeling een aantal keer inhoudelijk gewijzigd en werden ook een aantal procedurele wijzigingen doorgevoerd.
Een evaluatie van het recht van voorkoop is niet gepland. Bij het Steunpunt Ruimte en Wonen is wel een onderzoek besteld waarin de instrumenten voor kwaliteits- en activeringsbeleid (waaronder ook het recht van voorkoop) worden geëvalueerd.

Tabel 1: toepassing recht van voorkoop door sociale huisvestingsmaatschappijen

Tabel 2: toepassing recht van voorkoop per provincie