Opening Archiefhuis Provincie Antwerpen

De voorbije maanden verhuisden het Architectuurarchief van de Provincie Antwerpen (APA) en het historische luik van het Provinciearchief naar het Archiefhuis. Op 3 juni as. wordt dit nieuwe archief officieel geopend. Vanaf 8 juni kan ook het publiek kennismaken met de nieuwe locatie van APA en is de collectie, na een lange sluitingsperiode, opnieuw raadpleegbaar.

Een archief in de Antwerpse binnenstad

Voor het Architectuurarchief van de Provincie Antwerpen was de verhuis naar een nieuwe locatie meer dan welkom. De voortdurend groeiende collectie en de uitbreiding van het takenpakket maakte het de laatste jaren steeds moeilijker om binnen de bestaande infrastructuur in de Boomgaardstraat in Berchem een professionele werking te waarborgen. Het nieuwe Archiefhuis komt dan ook als geroepen. Het betekent niet alleen de lang verhoopte oplossing voor het nijpende plaatstekort, de nieuwe ruimtes bieden tegelijkertijd de mogelijkheid een meer omvattende en veilige werking te ontwikkelen. De provincie Antwerpen krijgt hiermee ook een eigen plek waar haar architectuurgeschiedenis op een deskundige en verantwoorde manier bewaard, beheerd en bestudeerd wordt.

Het Archiefhuis bevindt zich in de Antwerpse binnenstad, op wandelafstand van het Centraal Station en vlot bereikbaar met het openbare vervoer. Het is ondergebracht in de voormalige Centrale Openbare Bibliotheek van Antwerpen, waar de vroegere boekentoren en enkele aanpalende zones naar een ontwerp van het Antwerpse architectenbureau Stramien werden omgebouwd tot een volwaardige archiefhuisvesting. Voor de bezoeker zal de meest opvallende verbetering ongetwijfeld de comfortabele leeszaal zijn. Ook achter de schermen wordt het Architectuurarchief beter van deze arbeidsintensieve verhuis. Zo komen er drie geklimatiseerde depots met voldoende opslagcapaciteit, aparte ruimtes voor de archiefverwerking en voor de bibliotheek en een quarantaineruimte met eigen klimaatregeling. Aan de straatzijde zijn de kantoorruimten ondergebracht. De verwachte aangroei van de collectie kan opgevangen worden door de drie nog niet gerenoveerde verdiepingen van de vroegere boekentoren.

In het Archiefhuis krijgt het APA het gezelschap van het Provinciearchief, dat zijn historische collectie overbrengt. Ook in deze collectie bevinden zich talrijke documenten met informatie over gebouwen uit de provincie Antwerpen.

De collectie van APA: bouwen in beeld

Het Architectuurarchief van de Provincie Antwerpen (APA), een provinciale instelling, werkt rond architectuur, stedenbouw, landschapsarchitectuur en aanverwante domeinen in stad en provincie Antwerpen in de 19de en 20ste eeuw. Hiertoe verwerft het archieven van architecten, stedenbouwkundigen, aannemers, verenigingen, bouw- en immobiliënmaatschappijen en andere partijen die op dat vlak actief geweest zijn. Bezoekers vinden er niet alleen plannen en tekeningen, maar ook een rijke bibliotheek en tijdschriftencollectie, historische foto’s, affiches, catalogi en maquettes. Enkele van de hoogtepunten van de collectie zijn de archieven van Antwerpse moderrnisten zoals Léon Stynen, Jul De Roover, Alfons Francken, Eduard Van Steenbergen en Walter Van Den Broeck en Jozef Smolderen.

Wat begon met de verwerving van enkele belangrijke archieven, is momenteel uitgegroeid tot een collectie van zowat 80 archieven, afkomstig van de meest uiteenlopende schenkers, uit verschillende perioden en uit alle regio’s van de provincie. Deze collectie is het resultaat van jaren gericht prospecteren, verwerven en selecteren. Van bij de start hanteerden provinciebestuur, begeleidingscommissie en verantwoordelijke ambtenaren een duidelijk, herkenbaar acquisitieprofiel voor APA. Ten eerste was er uiteraard de provinciale territoriale afbakening, ten tweede een chronologische begrenzing (vanaf 1800 tot heden) en ten derde een inhoudelijke definiëring (architectuurarchief als archief dat met architecturale bedrijvigheid te maken heeft). Tal van parameters vulden dit acquisitieprofiel aan: het cultuurhistorisch, esthetisch, documentair belang, uitstraling, maatschappelijke respons, theoretische of filosofische onderbouw.

Het Architectuurarchief van de Provincie Antwerpen wil in de toekomst meer doen dan alleen het prospecteren en verwerven van archieven. Het wil een integrale archiefwerking uitwerken rond architectuur, stedenbouw, ruimtelijke planning en aanverwante domeinen in de provincie Antwerpen vanaf 1800. Het wil een beleid ontwikkelen waarin alle facetten van beheer, behoud en ontsluiting van archieven op een evenwichtige manier aan bod komen.