De uitbreiding van het Mauritshuis, met de nieuwe publieksvoorzieningen in het voormalige sociëteitsgebouw Plein 26, nu de Royal Dutch Shell vleugel, en de nieuwe semi-openbare ondergrondse foyer is uitvoeringstechnisch een complex en spectaculair bouwkundig project geweest. In feite betreft het drie bouwdelen boven en tegen elkaar. Vier verschillende funderingsconstructies onder een foyer waren nodig om alle bouwdelen met elkaar te verbinden.
Twee gebouwen aaneengesmeed
Van Heeswijk heeft voor een ondergrondse oplossing gekozen, om nieuwe ruimte te creëren voor de talrijke bezoekers van het museum, op een vergelijkbare wijze als de beroemde entree van het Louvre in Parijs door I.M. Pei en de flagship store van Apple in New York. Het bestaande Mauritshuis is nu verbonden met de nieuwe vleugel door een royale foyer van 15 meter breed en 50 meter lang met stijgpunten naar het Mauritshuis en de nieuwe vleugel. Twee totaal verschillende gebouwen in leeftijd, structuur en prestige zijn aaneengesmeed door de foyer die 6 meter onder het maaiveld ligt. De substantiële uitbreiding geeft ruimte aan museale en facilitaire functies zoals entree, winkel, restaurant en garderobe. Bovendien maken educatieve ruimten, een bibliotheek, een tentoonstellingszaal voor wisselende tentoonstellingen, een lezingenzaal en kantoren deel uit van de uitbreiding.In bouwstijl en materiaalgebruik zijn de drie bouwdelen verschillend, in afwerking en detaillering zijn ze gelijk en in routing en organisatie horen ze duidelijk bij elkaar. De uitbreiding van Hans van Heeswijk architecten wordt gekenmerkt door een introverte helderheid. Met de ingreep komen drie stijlen samen, het Hollands Classicisme uit de 17e eeuw van Jacob van Campen’s Mauritshuis (1644); de Art Deco uit de jaren ’30 van de 20ste eeuw van Jo Limburg, ontwerper van de sociëteit aan het Plein (1932) en de eigentijdse architectuur van de nieuwe uitbreiding door Hans van Heeswijk architecten. Met zijn hoogte van 5 meter vormt de foyer een rustige overgang tussen Classicisme en Art Deco.
Bekijk ook de fotospecial van het Mauritshuis in Den Haag
Spel van licht
Daglichttoetreding tot het ondergrondse plein was het centrale thema van het ontwerp. De ruimtelijke verassing is de royale hoeveelheid daglicht die van alle kanten binnenstroomt. Op het voorplein zijn aan de straatzijde beloopbare glazen panelen gelegd, die veel daglicht brengen in de entreehal. Aan de andere zijde, aan een uitloper van de Hofvijver, is een ruime vide gemaakt waar de bezoeker via een glazen ronde lift of een trap naar beneden kan afdalen. Ook via deze vide stroomt daglicht rijkelijk de entreehal binnen. Als je de hal betreedt, zie je meteen de ovale receptiebalie, links de trappen en de lift naar het Mauritshuis en aan het einde de museumwinkel en de opgang naar Plein 26. Voor een goede oriëntatie en om een keldergevoel te vermijden zijn ook ramen gemaakt ter weerszijden van de Korte Vijverberg. Zo zijn de gebouwen en het verkeer rondom vanuit de hal zichtbaar en wordt de passant een blik in de hal gegund.
Bekijk ook de fotospecial van het Mauritshuis in Den Haag
Onopvallend spectaculaire glazen liften
De transparante ronde glazen lift van het voorplein naar de ondergrondse foyer is uniek in zijn soort doordat hij in zijn geheel is opgebouwd uit glas, ook daar waar liftschacht en cabine langs glazen stabilisatievinnen schuiven. Om maximale transparantie te bereiken is een lift bedacht die niet gesteund wordt door een stalen hulpconstructie. Niet eerder is een volledig glazen liftschacht gemaakt die de krachten van de elementen moet verduren.De monumentale voordeur van het Mauritshuis is alleen in gebruik tijdens bijzondere ontvangsten of om grote schilderijen naar buiten te krijgen omdat de rest van het voormalig stadspaleis geklimatiseerde ruimte is. Het Mauritshuis is een beschermd monument waardoor plaatsing van een lift in de centrale hal onmogelijk was. Door een volledig transparante glazen en verzonken lift in het tochtportaal van de hoofdentree te plaatsen, is het toch mogelijk geworden een lift in het monument te realiseren. Op deze wijze komen de bezoekers het Mauritshuis binnen op de centrale as van het Hollands Classicistische stadspaleis, in aansluiting op de symmetrie van het ontwerp van Van Campen.
