Meer groene stroom voor minder geld?

De Vlaamse regering kondigde gisteren een grondige hervorming van het steunmechanisme voor groene stroom aan. De kosten van het systeem zouden fors verlaagd worden. Terzelfdertijd worden de ambities verhoogd. Meer groene stroom voor minder geld, dus. Het klinkt te mooi om waar te zijn.
En dat is het ook…

Abracadabra 1: Meer groene stroom zonder PV
Vlaanderen verhoogt de groene stroom doelstelling van 13 % in 2020 naar 20,5 %. Maar wil dat blijkbaar bereiken zonder zonne-energie. De Vlaamse regering wil de steun preciezer afstemmen op de nood en roept daarvoor een prijzenobservatorium in het leven. Alleen, voor zonne-energie geldt dat blijkbaar niet. Zonder de precieze berekening af te wachten daalt de ondersteuning voor PV (photo-voltaïsche zonnepanelen) reeds in augustus van 230 € naar 90 €/MWh. Bovendien zal iedere eigenaar van zonnepanelen een bijkomende vergoeding moeten betalen aan de distributienetbeheerder. Toch beweert minister Van den Bossche dat de terugverdientijd daardoor slechts van 7 naar 10 jaar opschuift. Iedereen die kan rekenen zal daarbij de wenkbrauwen fronsen. Volgens de sectorfederatie PV-Vlaanderen komt die terugverdientijd voor een particulier bij nieuwbouw daardoor op 14 jaar. De PV-sector, die het al zo moeilijk had de laatste maanden, krijgt hiermee het nekschot…

De vraag is maar hoe CD&V, SPa en NVA menen die ambitie van 20,5 % waar te maken. Momenteel wordt er in Vlaanderen 8,8 % van de stroom op basis van hernieuwbare energie geproduceerd. Een kwart daarvan komt van zonne-energie. Als de PV-sector stilvalt - zoals zich laat aanzien - dan betekent dit dat er meer dan drie maal zoveel biomassa-installaties en windmolens op het land zullen moeten worden gebouwd. En dit terwijl de regels voor het bouwen van windmolenparken onlangs nog werden verstrengd. Als we zonne-energie buiten beschouwing laten, werd in 2011 40 % minder vermogen aan bijkomende groene stroom installaties geïnstalleerd ten opzichte van 2010. Dit jaar werd er voorlopig 0 kW windenergie geïnstalleerd en slechts 8 kW aan biomassa. Niettegenstaande de sector reeds in crisis verkeerde, werd er toch nog 56.314 kW aan zonnepanelen geïnstalleerd…

Kortom, in een dichtbevolkte regio als Vlaanderen zijn zonnepanelen op daken van gebouwen de meest haalbare technologie. Het is bovendien de enige technologie die voor de modale Vlaming haalbaar is (een installatie voor residentieel gebruik kost vandaag tussen de 5 en 10.000 €). Vlaanderen heeft dus PV absoluut nodig om de doelstellingen te bereiken.

Abracadabra 2: Meer investeringszekerheid, maar retro-actieve kosten voor PV
De Vlaamse regering belooft meer investeringszekerheid voor zij die centen veil hebben voor groene stroom productie. Maar wie gelooft die mensen nog ? De ondersteuning voor zonne-energie werd in twee jaar tijd, vier keer herzien. Door het instellen van een netvergoeding die geldt voor alle PV-installaties wordt er ook retro-actief ingegrepen op een investering. Hoeveel die vergoeding zal bedragen, is nog niet duidelijk, maar volgens De Standaard gaat het over 50 tot 60 €/kWp vermogen. Als dat klopt, is dat catastrofaal: geen enkele PV-installatie heeft dergelijke marge. Dat betekent ook dat alle gefinancierde installaties niet meer kunnen worden afbetaald. Dexia Lease, die veel investeerde in PV, beeft nu nog ietsje meer…

Dat er een netvergoeding wordt gevraagd is op zich niet onbillijk: Een particulier met een PV-installatie neemt soms stroom van het net (’s nachts en op grijze dagen), maar door de terugdraaiende teller kan zijn stroomverbruik bij de afrekening netto 0 kWh bedragen. In dat geval draagt hij niet bij in de kosten van het net. Een slimme meter zou kunnen vastleggen hoeveel stroom er precies naar het net is gegaan. PV-installaties die op zonnige momenten bvb de batterijen van elektrische wagens laden, zouden dan ook gestimuleerd worden. Maar de regering kiest voor de gemakkelijkheidsoplossing: een lineaire kost gebaseerd op het aantal panelen, niet op hoeveel er op het net wordt geïnjecteerd.

In ieder geval, met deze beslissing is het hek van de dam. Wat belet de Vlaamse regering om in de toekomst ook een netvergoeding in te stellen voor windturbines, biomassa-installaties of WKK’s ? Die gebruiken het net toch ook ? Welke investeerder kan er nog op vertrouwen dat er in de toekomst geen maatregelen komen die het rendement op zijn investering naar beneden halen of zelfs ongedaan maken ? Temeer de Vlaamse regering van oordeel is dat er op groene stroom geen winst mag worden gemaakt. Men mag in Vlaanderen winst maken met kerncentrales, met wapenhandel, met sigarettenverkoop, …, maar winst op groene stroom, ho maar !

Abracadabra 3: Meer groene stroom en minder kosten voor gezinnen en KMO’s
Freya Van den Bossche en haar regeringspartners stellen terecht dat de kosten voor groene stroom vandaag onbillijk zijn verdeeld. Een deel van die kost wordt namelijk via het distributietarief doorgerekend. De facturatie van die distributiekosten is zo opgevat dat laagspanningsklanten (gezinnen en KMO’s) relatief veel meer betalen dan grote industriële bedrijven (nl. 75 % van het totaal, terwijl zij maar 50 % van het totaal verbruiken). De meerderheidspartijen willen dit nu beter spreiden. En dit op twee manieren.

De overheid zal voortaan zelf een deel van de certificaten opkopen, om te verhinderen dat de distributienetbeheerder dit moet doen en die kosten aan de kleine verbruikers doorrekent. Uiteraard legt dit een bijkomende last op de Vlaamse begroting. Hoe die financiering zal gebeuren is niet duidelijk, maar mogelijks wordt het gelag onrechtstreeks toch weer betaald door de gezinnen.

Het gros van de kost zal worden betaald door de leveranciers die deze kost uiteraard weer doorfactureren aan de verbruikers. Maar wat belet die leveranciers om – zoals ze vandaag doen – de laagspanningsklanten een hogere kost aan te rekenen dan de grote verbruikers ? Vandaag rekenen sommige leveranciers aan hun particuliere klanten méér aan dan de boeteprijs, terwijl de reële kost (de marktprijs) véél lager ligt. Met andere woorden, winst maken met groene stroom mag niet meer, tenzij je leverancier bent…

Bovendien krijgen 2.200 bedrijven die veel stroom verbruiken, een megakorting op de groene stroom kost (40 % op de verbruiksschijf van 1 tot 20 GWh, 75 % op de verbruiksschijf daarboven). Die korting betekent dus dat alle kleinere verbruikers meer moeten betalen…

Gelet op het bovenstaande getuigt het van hogere wiskunde of van toverkracht om dan te stellen dat de kosten voor KMO’s en gezinnen zouden dalen, terwijl de groene stroom verplichting stijgt met 58 % (van 13 naar 20,5 %).

Na filering van de beslissing van de Vlaamse regering zijn er slechts drie conclusies mogelijk: ofwel vergist de Vlaamse regering zich schromelijk, ofwel is ze ter kwader trouw, ofwel kan ze toveren…