Huiselijk en open
Vzw Stijn is een organisatie die initiatieven ontwikkelt voor personen met een handicap, die binnen de reguliere zorg moeilijk een plek vinden. Zo biedt ze thuishulp aan en beheert daarnaast een tiental zorgcentra. Enkele jaren geleden startte vzw Stijn – Limburgse Stichting Autisme het project voor Residentie Vijverplein in Zutendaal. In dit gloednieuwe centrum zullen zeventien volwassenen met een autisme spectrum syndroom, die niet zelfstandig kunnen wonen, een zorgzame thuis vinden.
Voor dit doel kreeg de organisatie bijkomend de kapelanijsite in erfpacht van de gemeente. Het kloostergebouw en de kapel werden gesloopt en vervangen door een hedendaagse nieuwbouw, waar we naast de studio's voor de bewoners ook een polyvalente zaal en dagbestedingsruimtes terugvinden. Omdat sommige bewoners mogelijk bijkomende beperkingen hebben, zijn de studio's op het gelijkvloers en de gemeenschappelijke ruimtes aangepast aan rolstoelgebruikers.
Bij het ontwerp was het huiselijke aspect zeer belangrijk: Vijverplein biedt zijn bewoners de nodige omkadering en begeleiding, maar wil in geen geval een kliniek of inrichting zijn. Om die geslotenheid te vermijden, werd ook de aanpalende kapelanij in het project betrokken. Deze wordt volledig gerenoveerd en heringericht tot fietscafé, zodat Vijverplein een aantrekkingspool wordt voor mensen uit het dorp en de ruimere regio. Op die manier opent het centrum zich naar de buitenwereld en haalt zijn bewoners uit hun isolement. Om tegelijk ook de nodige veiligheid te bieden, is het volledige gebouw voorzien van een toegangscontrolesysteem met gepersonaliseerde badges. Zo kan voor elke bewoner en regelmatige bezoeker of externe hulpverlener precies bepaald worden welke lokalen hij of zij kan betreden. De studio's zijn bovendien uitgerust met een oproepsysteem, waarmee de bewoners indien nodig hulp kunnen inroepen.
Oud versus nieuw
De kloostersite bevindt zich tussen de oude schoolgebouwen, de kapelanij en, aan de overkant van de straat, de beschermde pastorie met slotgracht. Bovendien overbrugt het perceel een hoogteverschil van zo'n twee meter. Het was dan ook een uitdaging om de juiste schaal en vormentaal te vinden die in die historische omgeving past en om het hoogteverschil elegant op te vangen zonder ten prooi te vallen aan versnippering.
De woonstudio's bevinden zich in twee bakstenen woonvolumes, die via de glazen polyvalente zaal en circulatieruimte verbonden zijn met de kapelanij. De gemeenschappelijke ruimtes zijn aangehecht aan het woonvolume het dichtst bij de school en hebben via een twee verdiepingen hoog raam een prachtig uitzicht op de oude dorpskern. Niet alleen het esthetische aspect is echter belangrijk, ook aan energiezuinigheid en comfort moet gedacht worden. Daarom is bij ontwerp en uitvoering zeer veel aandacht besteed aan de detaillering van de bouwknopen en de correcte plaatsing van isolatie en luchtdichting.
“De toepassing van Iso-Façade liet ons toe om eerst de constructie op te bouwen en daarna het hele gebouw in te pakken in een ononderbroken laag isolatie,” vertelt Greet Goossens, bouwcoördinator van vzw Stijn. “Daarbij krijgt het gebouw het esthetische aspect van baksteen, zodat het in harmonie is met de omgeving – met dat verschil, dat bepaalde details, zoals de baksteenafwerking aan de onderzijde van de uitkraging, veel eenvoudiger uit te voeren waren dan volgens de traditionele werkwijze.”
Isolatie en gevelsteen in één
Iso-Façade werd ontwikkeld door Nelissen Steenfabrieken in samenwerking met isolatiespecialist Casatherm. Het is een geïsoleerd gevelsysteem dat bestaat uit XPS isolatieplaten en een afwerkingslaag van steenstrips, en op de werf gemonteerd wordt. Eerst worden de isolatieplaten tegen de gevel geplaatst met behulp van lijm- en schroefpluggen met een thermische afdekdop. Dankzij het tand- en groefsysteem passen ze perfect in elkaar. Vervolgens worden de steenstrips er met de hand tegen gelijmd. Standaard zijn de voeglijnen reeds in de isolatieplaten voorgefreesd, zodat een stelkoord overbodig is en deze klus snel vooruit gaat. Wanneer het “metselwerk” tenslotte opgevoegd is, oogt het als een traditioneel gemetselde gevel. De keuzemogelijkheden zijn dus legio: de isolatiediktes kunnen variëren en de voegen kunnen voorgefreesd worden. Bovendien kan men voor de steenstrips kiezen uit het volledige Nelissen-gamma. Iso-Façade is ook eenvoudig te verwerken, zo vertelt architect Hubert Bijnens: “Tijdens de uitvoering bleek dat iedere aannemer die met zorg werkt, mits een beperkte opleiding door de fabrikant, de werken kan uitvoeren. Het systeem is immers gelijkaardig aan de reeds jaren gekende geïsoleerde gevelsystemen met bepleistering. Iso-Façade laat echter toe om in het ontwerp met metselwerkverbanden te spelen. Omdat spouwlood, open stootvoegen en parementfundering niet nodig zijn, kan bovendien elk horizontaal, verticaal of schuin vlak probleemloos bekleed worden.”
Momenteel is de werf van Residentie Vijverplein winddicht en wordt er naarstig verder gewerkt aan de binnenafwerking. Als alles volgens planning verloopt, nemen de eerste bewoners in het najaar van 2013 hun intrek in hun nieuwe comfortabele, gezellige thuis.
