Herbestemmen draait al lang niet meer alleen om het behoud van erfgoed. Het is een krachtig antwoord op de klimaatuitdaging en maakt efficiënt gebruik van bestaande materialen en ruimte. Deze tweede editie van Herbestemmingsdag wil dan ook niet enkel het architecturale aspect tonen, maar circulair ondernemen in de brede zin in de kijker zetten – van creatieve co-working tot hergebruik van bouwmaterialen en innovatieve samenwerkingen.
"Als je met herbestemming bezig bent, zal je zien dat ook circulair en creatief ondernemen al vlug in beeld komt. Alleen: het grote publiek is zich daarvan nog niet altijd bewust, en dat willen we veranderen", zeggen initiatiefnemers Pieter Verfaillie en Ruben Willaert.
Beiden zijn ze doorwinterde herbestemmers, met een achtergrond als architect en erfgoed-expert trapten ze vorig jaar de eerste editie van Herbestemmingsdag op gang. Die mocht meteen "geslaagd" genoemd worden, maar de organisatie hoopt deze keer op een nog massalere opkomst.
De eerste editie van Herbestemmingsdag was een schot in de roos met 25 projecten en bijna 5.000 geïnteresseerden. Dat momentum willen ze nu doortrekken met nog veel meer - grote én kleine - inspirerende voorbeelden die aanstaande zondag de deuren openen. Herbestemmen moet volgens de organisatoren meer dan ooit getoond worden als duurzaam principe. "Door al die verborgen parels nog meer en beter te leren kennen, zullen mensen vanzelf zien hoe gigantisch de meerwaarde is", zo luidt het.
Initiatiefnemer en architect Pieter Verfaillie: "Herbestemmen is belangrijker dan ooit, voor onze planeet én voor iedereen die erop leeft. Bij de herbestemming van gebouwen stoten we 50 tot 70% minder CO₂ uit in vergelijking met nieuwbouw. En hoewel 90% van het bouwafval recycleerbaar is, krijgt slechts een fractie daarvan effectief een tweede leven. Maar, herbestemmen gaat verder dan alleen gebouwen: zo kunnen voedseloverschotten verwerkt worden tot duurzame cosmetica, of worden oude deuren en ramen getransformeerd tot unieke designobjecten. Dat is wat je zondag massaal zal kunnen ontdekken."
Ook mede-initiatiefnemer Ruben Willaert, restaurateur en ondernemer, benadrukt de meerwaarde: "Met Herbestemmingsdag willen we niet enkel tonen wat al bestaat, maar ook mensen aanmoedigen om zelf initiatief te nemen. Circulariteit wordt pas krachtig als het gedragen wordt door brede lagen van de bevolking – van architect tot buurtbewoner, van ondernemer tot beleidsmaker."
Circulaire meubels, eetbare tuinen en open expertenhuis
Eén van de grote trekkers op 18 mei wordt Be Factory, een bedrijf dat biocirculair renoveert, unieke meubelen maakt van ontgonnen materialen en eetbare tuinen ontwerpt en aanlegt. Tijdens het weekend van Herbestemmingsdag zetten ze hun deuren van het Wagenhuys in Ronse - nota bene op een erfgoedsite - open voor het publiek.Andere absolute eyecatcher van Herbestemmingsdag is de voormalige industriële en vervuilde Stockmanssite in het Vlaams-Brabantse Tienen, waar een regeneratief herbestemmingsproject wordt opgebouwd. De bestaande gebouwen en buitenruimte worden heringericht als een open 'expertenhuis' voor samenwerking tussen mobiliteitsexperts, ambachtslieden, kunstenaars, milieudeskundigen en andere makers. De site zal vorm krijgen als een levend ecosysteem waar erfgoed, innovatie en gemeenschap elkaar versterken. Zondag zullen er rondleidingen gegeven worden en zal elke bezoeker met eigen ogen kunnen zien hoe oude plekken nieuw leven krijgen.
De beweging die met Herbestemmingsdag gepaard gaat, moet zondag alvast het architecturale aspect overstijgen: het wordt een pleidooi voor slimmer ruimtegebruik, minder afval, meer samenwerking én verbondenheid.
"Iedereen kan herbestemmen, elk op zijn manier. Door te delen, te herstellen, of door gewoon bewuster om te gaan met wat er al is. Dat is de boodschap die we met Herbestemmingsdag willen uitdragen," besluit Pieter Verfaillie.
