Het gebrek aan geld, veroorzaakt door de huidige financiële malaise, zorgt in de bouwwereld voor heel wat kopzorgen. “Het aantal bouwgeschillen stijgt gevoelig”, weet advocaat Jan Stijns. “Niet omdat er grote technische fouten gemaakt worden, maar veeleer omdat bouwheren het water financieel gezien aan de lippen staat.”
Dat je wat moet bijlenen om de laatste 10 % van je bouwavontuur te kunnen financieren, is geen abnormale zaak. Maar in deze financieel stormachtige periode zijn banken steeds meer geneigd om de geldkraan dicht te laten. En dan lopen de spanningen hoog op. “Voor bouwheren wordt het moeilijker om voldoende geld te lenen van de bank”, stelt advocaat Jan Stijns, partner bij Nelissen Grade Advocaten.
“Ze krijgen amper 80 % van het nodige budget geleend, terwijl hun project toch 90 of 100 % blijft kosten. Daarom zijn ze vlugger geneigd om de laatste schijf van 10 % in te houden. Dikwijls omdat dat geld er simpelweg niet is. Maar ook omdat media en consumentenorganisaties maar al te vaak het advies geven om die laatste 10 % in te houden als het project niet helemaal naar wens afgewerkt is. Die praktijk zorgt voor gigantische problemen. Want die laatste betalingsschijf van 10 % is de aannemer zijn winst. En vergis je niet: veel aannemers beschikken momenteel niet over een financiële buffer, als vier klanten niet betalen, kunnen zij de boeken sluiten.”
Gevoelige stijging
Nelissen Grade behartigt ongeveer 2.500 zaken per jaar. “Dit jaar stellen we een gevoelige stijging vast van 17 à 18 %, terwijl een normale groei voor ons rond de 9 % schommelt”, weet Jan Stijns. “Dat is nooit een goed teken. Bij 20 % van de nieuwe dossiers liggen financiële problemen aan de basis van het conflict. Geldtekort werkt als katalysator voor verschillende rechtstakken waarin wij actief zijn, maar vooral in dossiers die te maken hebben met bouw en vastgoed is het een prangend probleem."
"Vijf jaar geleden zagen wij bijvoorbeeld geen geschillen tussen aannemers en leveranciers of tussen hoofdaannemers en onderaannemers. Maar omdat de situatie nu zo nijpend is, komt de hele bouwketen in de problemen. Steeds meer bouwheren krijgen hun project niet meer gefinancierd, waardoor aannemers in de problemen komen en op hun beurt leveranciers en onderaannemers niet langer uitbetalen.”
Geen enkele bouw is perfect
“Geldtekort zorgt ervoor dat bouwheren in geval van eventuele problemen vlug overreageren”, weet Jan Stijns. “Ik krijg hier mensen over de vloer die oprecht verontwaardigd zijn, maar in gezonde financiële omstandigheden de zaken helemaal niet zo ver zouden laten komen, want iedereen weet dat geen enkele bouw perfect is. Wat ik vroeger bijvoorbeeld kon doen, was het verschuldigde bedrag op een rekening laten zetten en deblokkeren als het bouwprobleem van de baan was. Maar zoiets kan ik nu in veel gevallen al niet meer doen, omdat het geld er niet is.”
Beter budgetteren
Jan Stijns heeft voor de particuliere bouwheer twee adviezen om financiële problemen te vermijden. “Ten eerste: probeer beter te budgetteren. Een goede inschatting van de kostprijs zorgt dat je voldoende kan lenen en ook op het einde van je bouwproject financiële ademruimte behoudt. Want het is typisch dat bouwheren naar het einde van hun project toe meer in de problemen komen. Een tweede tip: laat altijd je contract met de aannemer screenen door een advocaat. Dat duurt amper 30 minuten en kost bijna niks. Maar zo weet je tenminste wat er gebeurt als er problemen opduiken.”
Risico op failliete aannemer stijgt
Jan Stijns voorspelt ook dat bouwheren hoe langer hoe meer in de problemen zullen komen omdat hun aannemer failliet gaat. “Wat dit betreft, komt het erop aan om slim te handelen en jezelf in de mate van het mogelijke in te dekken”, tipt de advocaat. “Geef bijvoorbeeld geen 50 % van het aannemingsbedrag als voorschot. Dat is vandaag de dag niet leefbaar. Aan de andere kant is pas betalen na de oplevering ook niet meer leefbaar voor de aannemer. Het komt er dus op aan om een middenweg te vinden. Wat je bijvoorbeeld nog kunt doen, is de aankoop van materialen uit de aannemingsovereenkomst halen en ze rechtstreeks zelf aankopen. Op die manier valt 40 % van de kostprijs weg. Oké, er komt wat meer administratie aan te pas, maar het risico op problemen is stukken kleiner.”
Meer over Nieuwbouw
- Bouw & Wonen Partners:
