Flexibele woningen voorzien van gebruiksaanwijzing

Een trappenhuis midden in het gebouw zoals in de gestapelde woningen van eind negentiende eeuw, maar dan in één woning met vier bouwlagen. Dat maakt de huizen in de Schiedamse wijk Groenoord ruim, ondanks de beukmaat van slechts 3,9 meter.

Ondanks de geringe beukmaat worden de woningen in de wijk Groenoord in Schiedam ruim. Bovendien is er de mogelijkheid met de ruimtes voor en achter het centraal geplaatste trappenhuis te spelen.

Het aanvankelijke verzoek van de Wijk Ontwikkelingsmaatschappij Groenoord (WOG) in de gemeente Schiedam kende een enkele tegenstrijdigheid. Een blokje van veertien grondgebonden woningen met een beukmaat van 6,9 zou een groter kavel beslaan dan voorhanden was. Architectenbureau K2 uit Amsterdam bedacht een oplossing door de minimale breedte van 3,6 meter van een woning te nemen zoals in het Bouwbesluit is opgenomen, en de mogelijkheid open te houden van de woningen die vier bouwlagen kennen, per laag uit te breiden.
Ir. J.R. Kikkert, een van de twee directeuren van K2: “Hiervoor zijn wapeningvrije zones in de bouwmuren opgenomen waardoor een doorbraak eenvoudig is te realiseren én weer ongedaan te maken als daar behoefte aan is.” Voorwaarde is uiteraard dat de buren een deel van hun woning willen afstaan. Maar volgens Kikkert is het zeer goed denkbaar dat alleenstaanden of tweepersoonshuishoudens daartoe in de loop der jaren bereid zijn. Ook ‘eigendomstechnisch’ is het plan haalbaar. “Omdat het koopwoningen betreft, is juridische overdracht van gedeelten van woningen mogelijk door de woningen op voorhand al te splitsen in appartementsrechten. Dit maakt de verkoop van delen van een kadastraal gesplitste woning mogelijk.”

Beukmaat
De minimale beukmaat lijkt klein, maar door de indeling van de woningen met een centraal trappenhuis, is er nauwelijks verlies van ruimte waardoor volgens Kikkert de breedte volstaat. Het idee van een trap in het midden lijkt direct af te stammen van de industriële bouw uit het einde van de negentiende eeuw waarbij gestapelde woningen ook duidelijke voor- en achterkamers hadden. “Dit concept staat kwalitatief nog steeds overeind, zeker als je dat vergelijkt met de nieuwbouw uit de naoorlogse periode.”
De woningen van K2 zijn ten opzichte van de negentiende eeuwse woningen extra plooibaar. De verdiepingsvloeren aan de zuidkant zijn in beton uitgevoerd. De verdiepingsvloeren aan de noordkant hebben echter een houten constructie en zijn daardoor eenvoudiger aan de wensen van nieuwe bewoners aan te passen. Kikkert: “Als een bewoner graag een hoge werkruimte ter hoogte van de begane grond wil dan is eenvoudig de vloer van de eerste verdieping een halve verdieping te verhogen of later weer terug te plaatsen.” Op deze manier kunnen bewoners de woning aan hun wensen of behoefte aanpassen. Met het verhogen van een plafond vervalt weliswaar een verdieping, maar daar krijgt de bewoner een dakterras voor terug en blijft het gebruiksoppervlak feitelijk gelijk.
Een volgende optie waarmee bewoners kunnen spelen, is op welke hoogte ze in de woning een badkamer willen. Kikkert: “Alle leidingen zijn in een schacht bij het trappenhuis opgenomen. Naar wens kan op elke verdieping voor aansluiting worden gezorgd.”
Met de mogelijkheid de verdiepingshoogtes zelf te bepalen is het definitieve aanzicht van de achtergevel pas bekend als alle nieuwe eigenaren hun keus hebben gemaakt. Speciaal voor deze huizen heeft K2 houten gevelelementen ontworpen van 1,45 bij 1,8 meter. De maten komen overeen met een halve verdiepingshoogte en een halve beukmaat. Hierdoor zijn de elementen uitwisselbaar. “Ook wanneer een nieuwe eigenaar besluit naar behoefte een houten vloer terug te brengen of anderszins, is het mogelijk de gevel daarop aan te passen.”

Gebruiksaanwijzing
Omdat het een huis met veel mogelijkheden betreft die ook op termijn uitvoerbaar zijn, denkt Kikkert er over zijn woningen te voorzien van een vaste ‘gebruiksaanwijzing’, niet in een boekje want dat raakt kwijt, maar bijvoorbeeld aan de binnenzijde van de meterkast.
De bouwaanvraag voor de woningen is ingediend. Volgens Kikkert is het de bedoeling dat na verkoop van zeven woningen de WOG het plan verkoopt aan een aannemer die het vervolgens verder ontwikkeld. “Gezien het ontwerp, moet dat wel een aannemer zijn die bereid is zich planinhoudelijk volledig in te zetten zodat de nieuwe eigenaren alle mogelijkheden van het ontwerp kunnen benutten.” Kikkert verwacht de woningen in 2004 te bouwen.