Circulaire economie en Urban Mining - de toekomst van de bouw is duurzaam

De orderboeken zijn vol, maar toch heerst er in de bouw bepaald geen feeststemming. Na twee moeilijke covid-jaren leek er een herstel in aantocht, maar de huidige geopolitieke situatie heeft een flinke domper opgeleverd. Door logistieke problemen en vooral een tekort aan grondstoffen kan de sector moeilijk aan de toegenomen vraag naar bouwprojecten voldoen.

Maar de huidige situatie biedt ook mogelijkheden voor verdere ontwikkelingen waarvan de hele bouwsector langdurig kan profiteren.

Grijze emissie als milieuvervuiler

Want de bouwsector heeft een groot probleem met duurzaamheid. Veel mensen proberen in hun dagelijkse leven iets voor het milieu te doen, bijvoorbeeld door minder vlees te eten of minder te vliegen. En dat terwijl individuele consumptie maar een klein deel van de problematiek uitmaakt bij het tegengaan van de klimaatverandering. Want het grootste deel van de wereldwijde CO2-uitstoot wordt veroorzaakt door de industrie. En binnen die groep speelt ook de bouwsector een substantiële rol.

“Grijze emissie” is de emissie die tijdens de bouw en bij de productie van bouwmaterialen ontstaat. En die veroorzaakt, volgens de organisatie „World Green Building Council”, 39% van de wereldwijde CO2-uitstoot en bijvoorbeeld meer dan de helft van de jaarlijkse hoeveelheid afval die in Duitsland ontstaat (gegevens van het ”Umwelt Bundesamt”, ministerie van Milieu).

Er worden bomen gekapt en grondoppervlak bebouwd, waardoor de natuurlijke processen van CO2-opslag en bescherming tegen overstroming niet meer werken. De bouwsector moet zichzelf opnieuw uitvinden, om deze problemen tegen te gaan en te helpen het milieu te beschermen.

De bouw veroorzaakt 38% van de wereldwijde CO2-uitstoot - meer dan alle andere sectoren. (Surplex).

De grondstof maakt het verschil

Een belangrijk onderwerp voor een duurzamere bouwsector is het gebruik van grondstoffen en het bepalen hoe dat in de toekomst moet veranderen. Er vindt bijvoorbeeld in Zwitserland onderzoek plaats naar cement dat niet uit kalksteen, maar uit magnesiumcarbonaten bestaat. Dit wordt met water en CO2 tot cement gevormd en bindt daardoor meer koolstofdioxide dan dat er wordt uitgestoten bij de productie. Ook alternatieve materialen zoals leem zijn weer populairder om de milieubalans van bouwprojecten te verbeteren. Leem kan vocht aan de lucht onttrekken en opslaan en warmte langzamer absorberen en daardoor gebouwen 's zomers koel en 's winters warm houden. En ook hout is steeds belangrijker. Daarnaast wordt er bijna niet meer gebouwd zonder ook zonnepanelen of groenvlakken in te plannen.

Goudmijn, geen vuilnisbelt

Maar er is voor de bouw meer nodig om de klimaatdoelen te bereiken dan alleen een cultuurverandering bij het materiaalgebruik. Een andere megatrend in de sector is „Urban Mining”. Daarbij wordt een stadsgebied als grondstofvoorraad beschouwd, waaruit materialen voor nieuwe projecten gewonnen kunnen worden. Zo kunnen bijvoorbeeld gebouwen die moeten worden gesloopt, systematisch worden afgebroken, waarna materialen als steen, hout en ijzer voor nieuwe projecten kunnen worden gebruikt. Als de gebouwen goed zijn onderhouden, dan zijn ook deze grondstoffen vaak in een goede toestand - en kunnen dus opnieuw worden gebruikt. Door deze benadering wordt enerzijds minder afval veroorzaakt bij de sloop van een gebouw, anderzijds is er minder nieuw materiaal nodig voor komende projecten.

Om Urban Mining nog gemakkelijker en werkzamer te kunnen maken, is het verstandig om er bij nieuwbouw al op te letten dat het later gemakkelijk mogelijk is de materialen weer terug te winnen. Er wordt bijvoorbeeld momenteel gewerkt aan nieuwe bevestigingsmethoden voor beton. Daardoor kunnen grote stukken gemakkelijker weer van elkaar worden losgemaakt. Door Urban Mining worden dus grondstoffen bespaard, het milieu minder belast en de uitstoot van emissie door de productie van nieuwe materialen verminderd.

Een tweede leven voor bouwmachines

Echter, niet alleen bij de grondstoffen zelf kan een duurzamer bouwproces beginnen, maar ook bij de manier waarop wordt gebouwd. De circulaire economie, waarvan Urban Mining een goed voorbeeld is, kan ook worden toegepast op bouwmachines. Door gebruikte machines in te zetten kan nog meer op CO2 en grondstoffen worden bespaard. Industriële veilinghuizen zoals Surplex zijn gespecialiseerd in de verkoop van gebruikte machines. Zij ondersteunen verkopers en kopers bij elke stap van het (ver-)kooptraject. Als bijvoorbeeld een graafmachine overbodig is geworden voor de eigen productie, dan kan Surplex deze in de portefeuille opnemen en doorverkopen. Zo hoeft de machine niet te worden gesloopt, maar vindt die een nieuwe eigenaar. Verkopers kunnen zich zo niet alleen kapitaal verschaffen, maar ook het eigen bedrijf duurzamer inrichten en een extra belasting van het milieu door de productie van nieuwe machines tegengaan.

De bouwsector van morgen vandaag al vormgeven

De bouw behoort tot de grootste zondaars voor wat betreft de klimaatverandering. De toenemende bebouwing van vrije ruimte, ontbossing en het gebruik van schadelijke materialen veroorzaken een voor het klimaat bedreigend hoge grijze emissie. Met moderne grondstoffen, urban mining en een circulaire economie van materialen en machines kan de bouw echter nu al moderniseren en het grote aandeel van de sector in de wereldwijde CO2-emissies aanzienlijk verminderen.

Lees ook:

• Circulariteit staat centraal bij Schüco op Polyclose
• Circulair bouwen in de praktijk: Eerste circulaire leerbox voor scholen
• Wienerberger trekt resoluut de duurzaamheidskaart
• Bouw scoort goed in materialen- en bodembeheer