Urban Farming – “Een gebouw moet een actieve plaats zijn, zoals de natuur”
“Sustainable design is dead”, dixit architect Steven Beckers, die zijn uiteenzetting opende met een lans te breken voor een circulaire economie, oftewel een cradle-to-cradle-aanpak. Binnen die aanpak staat het sluiten van materiaalkringlopen centraal: het ontwikkelen van producten, gezond voor mens en milieu, die na gebruik te ontmantelen zijn tot wederom waardevolle grondstoffen. We moeten met andere woorden altijd bouwen met de natuur in het achterhoofd. En net zoals de natuur een actieve plaats is, moet ook een gebouw een actieve plaats zijn, een plek waar energie, zuiver water, zuivere lucht, eten én jobs gecreëerd worden.Urban Farming – anders gezegd: landbouw in de (groot)stad – vormt daarbij één van de meest relevante ontwikkelingen van circulaire economie. BIGH (Building Integrated GreenHouses) ontwikkelt serres op daken van gebouwen, die de CO2 die door het gebouw wordt afgestoten hergebruiken. Het aquaponic-systeem maakt dan weer gebruik van het regenwater voor zelfgekweekte vissen, wier uitwerpselen op hun beurt via een biofilter dienstdoen als voedingsstoffen voor planten. De eerste actieve toepassing in heel Europa kan je waarnemen in Anderlecht, meerbepaald de Foodmet-site, de nieuwe voedinsghal bij Abattoir. Volgens Beckers is het de weg naar de toekomst en zullen dit soort systemen alsmaar meer hun weg naar de (binnen)stad vinden.
Rotterdamse Dakendagen – “Een architectuurfeestje bouwen op het dak”
Toen architect Joep Klabbers enkele jaren geleden het ‘Ecole nationale supérieure d’architecture’ in Nantes bezocht en zag hoe functioneel het platte dak daar benut werd, ging hij aan het denken. Zo kwam hij tot de vaststelling dat er in Rotterdam 1 vierkante kilometer plat dak was, waar nauwelijks aandacht aan gespendeerd werd. Enter de Rotterdamse Dakendagen – een architectuurfestival in schaapskleren, noemt Klabbers het zelf. Want het gaat dan wel over architectuur en kijken naar de schoonheid van je stad, het is tegelijk een hip en trendy feestje met cocktailbars, foodmarkets en dancings op verschillende Rotterdamse Daken. In 2015 werd het door IFEA bekroond tot beste nieuwe festival en op de recentste editie werden 10.000 bezoekers geteld.Bezieler Klabbers zet binnenkort evenwel een stap opzij als festivaldirecteur om zijn schouders mee onder de concrete realisatie van de nieuwe Rotterdamse bovenlaag te zetten. Verwacht wordt dat er tegen 2030 60.000 nieuwe mensen in Rotterdam zullen komen wonen, dus moet er over nieuwe woongemeenschappen worden nagedacht.
Waarom niet op een dak? Er werd al getest met het Tiny House-project, wat leidde tot plannen voor een Duurzaam Dakdorp. De bedoeling van Rotterdam is om tegen 2030 een volledig nieuwe stadslaag te ontwikkelen.
Kernversterking – “Vlaanderen zal niet volgebouwd zijn, maar Vlaanderen zal wel verdichten”
Keynote speaker op de workshop was directeur-generaal van de Vlaamse Confederatie Bouw Marc Dillen, die meteen de cliché-uitspraak dat Vlaanderen binnenkort helemaal volgebouwd is van tafel veegde. “Vlaanderen zal niet volgebouwd zijn, maar Vlaanderen zal wel verdichten”, stelde Dillen. Hij sprak onder meer over het belang van het gbruik van de vijfde gevel en in het bijzonder als groendak – zeker wanneer het groen op de stedelijke grond in oppervlakte afneemt. Volgens hem is het vooral belangrijk dat alle actoren hun rol ten volle kunnen vertolken, wat maakt dat aannemer en architect reeds bij de ontwerpfase de koppen bij elkaar moeten kunnen steken. Ook is er bij groene daken sprake van een onderhoudsplicht.Verder liet hij zijn licht schijnen over hoe we zullen moeten omgaan met platte daken in het kader van het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen (BRV) en de toekomstige nood aan verdichting. Woon-, werk- en recreatieplekken zullen vaker gecombineerd worden op één plaats en woningen moeten voldoende compact zijn. Maar het zal in de eerste plaats aan de steden zelf zijn om maatregelen te treffen voor de aankomende bevolkingsgroei. De top-10 van sterkst groeiende gemeentes in aantal inwoners zullen immers verantwoordelijk zijn voor 26% van de totale groei. Een oplossing is onder andere meer flats, een trend die nu al ingezet blijkt.
Marc Dillen
