Belang oriëntatie woning voor beter E-peil onderschat

Het belang van de oriëntatie van de woning wordt in ons land sterk onderschat. Een goede oriëntatie heeft echter een grote impact op het comfort en de energiekost van de woning. Dit blijkt uit een onderzoek van Woningen Blavier.
Woningen Blavier analyseerde ism met een onafhankelijk studiebureau de impact van de oriëntatie van een woning op de warmtewinst en dus de energiezuinigheid, maar ook op het wooncomfort. De oriëntatie speelt vooral een rol bij het optimaliseren van warmtewinst door de zon. Voor een passiefwoning maakt de oriëntatie al snel een verschil uit van 60 tot 70% aan warmtewinst. Voor een gewone woning schommelt dit tussen 5 en 20%.

Woningen Blavier liet door het gespecialiseerde simulatiebureau Matriciel de impact berekenen van 4 oriëntaties (zuid, oost, noord en west) volgens gemiddelde weersomstandigheden gemeten in Ukkel gedurende één jaar. De klassieke driegevel woning, met inkom vooraan en living en keuken achteraan, werd verdeeld in zes zones waarbij de benodigde energie en oververhitting per zone berekend werd volgens elke oriëntatie. Dit levert een gedetailleerd beeld op van het comfort en energieprestatie van de woning.

Wat het energieverbruik betreft, is vergeleken met een optimale zuidelijke oriëntatie, een oriëntatie naar het westen de minst gunstige met een meerkost aan energieverbruik van 9,2%, gevolgd door 6,5% voor het noorden en 5,1% voor het oosten.
Bij een simulatie op een woning met grote raampartijen liep de meerkost op tot 20%.

Wat de oververhitting betreft, is deze over het algemeen het sterkst in de keuken en quasi onbestaande aan de voorkant van de woning. Ventilatie C+ scoort beter dan het type D. De grootste positieve impact op oververhitting wordt bereikt door een combinatie met zonnewering, een technologie die in tegenstelling tot ventilatie, airconditioning en andere geen negatieve impact heeft op het energieverbruik.

Oriëntatie bouwgrond

Belangrijker dan een zuidgerichte bouwgrond is de mogelijkheid om een woning te bouwen die open is naar het zuiden en eerder gesloten naar het noorden. Andere factoren die een rol spelen zijn hoge bebouwingen, heuvels en anders obstakels zoals naaldbomen die het zonlicht in de winter blokkeren.
Ook de plaats van de bouwgrond is bepalend. Een grond op het platteland is veelal minder energiezuinig dan deze in de stad of een woonwijk.

Architecturaal concept

Een goede samenhang van oriëntatie, raamindeling en kamerindeling bevordert de energieprestatie van de woning. Dit zonder extra investering.
Ramen, dak en aantal gevels bepalen in het ontwerp de impact op het optimaliseren van warmtewinst. Belangrijk is om de hoeveelheid raam in elke gevel te optimaliseren. Zij zijn immers de zwakste schakel in de woning met het grootste energieverlies. Grote glaspartijen in een zuid gerichte woonkamer spreken voor zich, maar men mag niet overdrijven om oververhitting tegen te gaan. Grote schuiframen zonder zonnewering op het zuiden resulteerden in de simulatie in een oververhitting van de woonkamer van midden april tot eind september.
Een halfopen of gesloten bebouwing scoort beter dan een open bebouwing, ongeacht de oriëntatie. Een gesloten bebouwing levert gemiddeld een voordeel van 6 punten op voor de K-waarde vergeleken met eenzelfde woning in vier-gevel versie.

Binnenindeling van de woning

Het basisprincipe van een goede binnenindeling is mee te leven met de zon. Dit wil zeggen dat de woning wordt ingedeeld in functie van het tijdstip waarop de verschillende ruimtes gebruikt worden. Ruimtes waar vooral ’s morgens geleefd wordt, kunnen best naar het oosten gericht worden en deze waar men ’s avonds vertoeft best naar het westen en de avondzon. In de praktijk betekent dit dat de keuken naar het oosten, de eethoek naar het zuiden en de zithoek naar het westen georiënteerd worden. Voor de slaapkamers geldt dat de minst gebruikte kamers, zoals de gastenkamer, naar het noorden gericht worden en de eigen slaapkamer naar het oosten of zuiden.
Functionele ruimtes zoals badkamer, garage, toilet, berging en technische ruimte worden best noordelijk gericht.

“Vandaag wordt de oriëntatie van woning schromelijk onderschat in de bouwsector en door de overheid ontmoedigd omdat de regelgeving inzake energieprestatie er quasi geen rekening mee houdt. Een goede oriëntatie is echter de meest goedkope maatregel voor energiezuinigheid in vergelijking met dure materialen voor isolatie en ventilatie,” besluit Louis Amory, afgevaardigde bestuurder, Woningen Blavier.