Hoogdagen voor flats maar te beperkte woningrenovaties
Wat de bouw van nieuwe woningen aangaat, is het aantal vergunde nieuwe flats sedert 2011 fors toegenomen: van circa 16.000 in 2011 tot meer dan 30.000 in 2018. Het aantal vergunde huizen is daarentegen relatief stabiel gebleven en bleef schommelen rond 15.000 per jaar met een stijging tot circa 18.000 in 2018. De cijfers voor 2018 zijn een prognose op basis van de eerste 10 maanden. Sedert 2016 bedraagt het aandeel van de flats binnen het totaal aantal vergunningen voor nieuwe woningen steeds meer dan 60% tegenover minder dan 40% voor nieuwe huizen.Het relatief hogere peil van de toegekende nieuwbouwvergunningen in 2014, 2016 en 2018 had te maken met de graduele verstrenging van het E-peil waardoor in het jaar daarvoor telkens een hoger aantal vergunningen werd aangevraagd om aan het strengere peil van het jaar daarop te ontsnappen. In het begin van 2018 was een gelijkaardige forse stijging van het aantal toegekende vergunningen merkbaar omwille van de invoering van een (te) streng S-peil.
Het aantal vergunde woningrenovaties daalde van gemiddeld 18.000 per jaar in 2002-2010 tot gemiddeld 16.000 per jaar na 2010. In 2017 heeft zich een verdere dip voorgedaan tot 13.000 vergunningen. Recentelijk gaven cijfers van de Beroepsvereniging voor het Krediet (BVK) aan dat het aantal hypothecaire kredieten voor verbouwingen in 2018 opnieuw was gedaald (tot 52.000) en dat tegelijk het totaal toegekende kredietbedrag voor woningrenovaties in 2018 onder 2,75 miljard euro bleef. De stijging van het aantal renovatievergunningen in 2018 tot circa 17.000 is duidelijk een zwaluw die nog geen lente maakt.
Mogelijke bedreigingen
De rentevoeten (op meer dan 10 jaar) liggen momenteel historisch laag (onder 2%). Deskundigen verwachten dit jaar een stijging. Maar de grootste bedreiging op korte termijn gaat uit van een mogelijke verstrenging van de voorwaarden die de Nationale Bank aan de hypothecaire kredieten van de private banken zou gaan opleggen. Het aantal jongeren (tot 24 jaar) dat een hypothecaire lening aangaat, is sedert 2010 met een kwart gedaald. Een verstrenging van de voorwaarden riskeert de toegang tot het eigenaarschap verder te bemoeilijken. De VCB pleit er daarom voor dat de banken bij hun kredietverlening meer rekening houden met de waardevastheid (lees: energiezuinigheid) van de woningen en dat dit kredietbeleid meer zou aanzetten tot een snelle energiezuinige renovatie.Een andere bedreiging is de mogelijke stijging van de bouwkosten. Die volgden de laatste jaren de consumptie-index. Maar door de recente stijging van de staalprijzen dreigen die in de nabije toekomst hoger uit te vallen. Een bijkomend probleem is de toenemende schaarste aan bouwgronden. De gronden die voor wonen zijn bestemd, geraken steeds verder uitgeput. Bovendien leggen overheden aan de nog onbebouwde bouwgronden steeds meer gebruiksbeperkingen op. In elk geval doen kandidaat-bouwers en -verbouwers er goed aan hun (ver)bouwbeslissing te versnellen om de kredietverstrenging en de kostprijsverhogingen voor te zijn.
Positieve evolutie van de tewerkstelling
Het aantal bouwarbeiders bleef de laatste kwartalen rond 97.000 schommelen. Het aantal openstaande vacatures voor bouwarbeiders lag in december 2018 meer dan dubbel zo hoog als in december 2015: hun aantal steeg van 967 tot 2.450. Het aantal werkzoekenden voor de bouw lag in december 2018 ongeveer een derde lager dan in december 2015: ze waren in december 2018 nog met 14.025 tegenover 22.548 in december 2015.Terwijl het aantal bouwarbeiders momenteel relatief constant blijft, is het aantal bouwbedienden kwartaal na kwartaal blijven stijgen. In 2010 werkten er 22.336 bedienden in de bouwsector. In het tweede kwartaal van 2018 waren zij al met 29.313. Tegelijk blijft ook het aantal zelfstandigen in de bouw constant toenemen: van 39.424 in 2010 tot 44.319 in 2017.
