Vooral de financiering vormt een struikelblok: bijna 15% van de Vlaamse bedrijven heeft onvoldoende middelen om hun bedrijfsvastgoed effectief te verduurzamen. De recente VOKA-bevraging bevestigt die terughoudendheid, waarbij één op vier ondernemers geplande investeringen – waaronder energiemaatregelen – uitstelt.
"Verduurzamen vergt nu eenmaal kapitaal", zegt Louis De Clercq van REAL. "Uit analyse blijkt dat 16% van alle Belgische bedrijven de duurzame omwenteling niet op eigen kracht kan financieren. In Vlaanderen gaat het om 14,5% van de bedrijven, in Brussel om 19,5% en in Wallonië om 18,2%."
Die terughoudendheid bleek trouwens ook nog uit een recente bevraging van VOKA: één op vier ondernemers zou geplande investeringen, onder meer in duurzaamheid, de komende twee jaar terugschroeven.
Glenn Van Ooteghem: "Maar hoewel kleinere bedrijven in mindere mate moeten voldoen aan de Europese richtlijnen, kunnen zij er toch vaak niet onderuit als zij hun klantenbestand willen behouden. Want hun grote klanten moeten wél hun totale impact berekenen en dus ook die van hun partners en leveranciers. Ook kredietverstrekkers en investeerders eisen duurzaamheidsingrepen en -rapportage."
Pragmatische hefboom
Daartegenover staat dat grote investeerders in commercieel vastgoed wél graag kapitaal pompen in verduurzaming. Een meerderheid van de investeerders (54%) in België wil de kwaliteit en duurzaamheid van hun bestaande portefeuille optrekken via renovatie en herontwikkeling.Dat mechanisme zorgt voor een toenemende populariteit van sale-and-leasebacks, een tendens die zich de voorbije tijd toonde door meerdere van dit soort transacties. De sites van Kris De Leenheer in Lokeren, Eutraco in Roeselare, Signify in Turnhout, Plasman in Gent en Balta Industries in Waregem zijn slechts een kleine greep uit de talrijke voorbeelden.
"Bij veel bedrijven is er onzekerheid over hun financiële draagkracht in de nabije toekomst", aldus Louis De Clercq. "Bedrijven stellen zich ook de vraag of die Europese verplichtingen wel zo strikt zullen blijven gelden. En in zo'n onzeker klimaat wordt terecht voor meer en meer flexibiliteit en financiële ademruimte gekozen, om zich te kunnen focussen op de core business. Sale-en-leaseback is voor velen een pragmatische hefboom geworden."
Afstappen van klassieke 'huurder-verhuurderdenken'
Het principe is simpel: een bedrijf verkoopt zijn bedrijfspand, huurt het meteen terug en laat de energetische optimalisatie over aan de investeerder. Door de verkoop van het vastgoed komen er financiële middelen vrij die ze kunnen investeren in hun kernactiviteiten. Men dient de panden natuurlijk opnieuw te huren, maar zien dat op termijn gecompenseerd doordat ze de verplichte investeringen kunnen doorschuiven én de verbruikskosten structureel dalen door verduurzaming.REAL sloot in het voorjaar nog zo'n overeenkomst met CleanLease, een industriële wasserijgroep met 1.200 medewerkers verdeeld over 5 vestigingen in Beernem, Kortrijk, Lokeren, Aarschot en Geraardsbergen. Heylen Energy en REAL berekenden dat de huidige energiefactuur van CleanLease met 200.000 euro per jaar kan dalen na verduurzaming van de panden.
Het ondernemersduo achter REAL heeft nog meer van dergelijke samenwerkingen in het verschiet.
"Om een voor beide partijen zo optimaal mogelijke situatie te creëren, moet er worden afgestapt van het klassieke 'huurder-verhuurderdenken'", pikt Glenn Van Ooteghem in. "Wij beschouwen een sale-en-leaseback als een krachtenbundeling waarbij we een win-win realiseren met like-minded bedrijven. We merken een groeiend vertrouwen in die aanpak."
Van warmtepompen over elektrificatie tot batterijopslag
De verduurzaming die REAL als ontwikkelaar en investeerder samen met Heylen Energy op gang trekken, is verregaand: van warmtepompen en zonnepanelen over elektrificatie van bedrijfsprocessen tot batterijopslag, slimme sturing en monitoring, LED-verlichting, zonnewering, enzovoort. Bij elk project wordt onderzocht hoe restwarmte en bij momenten overtollig opgewekte energie kan worden gedeeld met particuliere verbruikers en bedrijven in de buurt, bijvoorbeeld via aansluiting op bestaande warmtenetten."Hoeveel de verbruikskosten per onderneming precies kunnen worden beperkt en wat dat betekent voor de energiefactuur, hangt sterk af van het type verbruiker", voegt Dries Van Dyck, general manager bij Heylen Energy, toe. "Duurzaamheid is zelden een doel op zich, merken wij. Bedrijven investeren pas wanneer de economische logica klopt. Maar voor veel bedrijven is die investering niet vanzelfsprekend. Slimme financiële oplossingen zoals een sale-and-leaseback kunnen de weg vrijmaken om aan de duurzame transitie te beginnen én een versnelling hoger te schakelen."
