Van passiefhuis naar passiefstad

Een passiefhuis is een gebouw dat door een uitgekiend ontwerp verwarmd en gekoeld kan worden zonder het gebruik van fossiele brandstoffen. In plaats daarvan worden de warmte van de zon en de verkoeling van de wind optimaal aangewend. Architecten hebben wereldwijd het nut aangetoond van passiefhuizen, maar de vraag die tot nu toe nauwelijks werd gesteld, is hoe we die methode kunnen veralgemenen naar een stedelijke omgeving. In Lowtech Magazine lezen we dat dit nochtans essentiëel is als we willen dat het passiefhuis meer wordt dan een curiositeit.

Een dichtbevolkte stad ontwerpen waar elk gebouw wordt verwarmd en gekoeld door middel van natuurlijke energiebronnen is een veel grotere uitdaging dan het ontwerpen van een individueel, vaak vrijstaand passiefhuis. Maar hedendaags onderzoek, dat eeuwenoude kennis combineert met krachtige computertechnieken, laat zien dat passiefsteden met een hoge bevolkingsdichtheid wel degelijk mogelijk zijn.

Gedurende het grootste deel van de menselijke geschiedenis werden gebouwen steeds aangepast aan de lokale omstandigheden, het klimaat voorop. Dat gebeurde door het kiezen van een geschikte bouwlocatie, door de oriëntatie en vorm van het gebouw, en door het gebruik van gepaste bouwmaterialen. Deze aanpak resulteerde in heel veel verschillende, traditionele bouwstijlen. Daarentegen zijn moderne gebouwen vrijwel identiek, waar ter wereld ze zich ook bevinden. Ze worden gemaakt van dezelfde materialen, hun vorm wordt eerder door de mode dan door het lokale klimaat bepaald, en ze zijn meestal willekeurig georiënteerd, onverschillig tegenover de baan van de zon of de heersende windomstandigheden.

Moderne gebouwen zijn afhankelijk van goedkope fossiele brandstoffen voor verwarming, koeling en verlichting tijdens de dag. Neem die toevoer van goedkope fossiele brandstoffen weg, en de meeste steden worden compleet onbewoonbaar tijdens het grootste deel van het jaar: te warm, te koud, te donker.

De reden voor deze radicale ommezwaai in de architectuur was niet alleen de komst van goedkope energiebronnen, maar ook de verstedelijking die daarvan het gevolg was. De Industriële Revolutie bracht miljoenen mensen van het platteland naar de steden, op zoek naar een job in een fabriek.

Lees verder op Architectura.be