De Brusselse regering heeft gisteren beslist de verliezen te compenseren die de Brusselse gemeenten hebben geleden als gevolg van de problemen bij Dexia, en hen toe te laten extra te lenen. Beide maatregelen hebben tot doel het investeringspeil van de Brusselse gemeenten op peil te houden. De Vlaamse Confederatie Bouw (VCB) vreest eveneens een forse achteruitgang van de gemeentelijke investeringen in Vlaanderen. Nu reeds blijkt dat de pre-electorale investeringspiek achterwege blijft. Vanaf 2012 dreigt een forse terugval. De Vlaamse regering moet het voorbeeld van de Brusselse regering volgen en de gemeenten bij hun investeringen extra ondersteunen.
Telkens na een gemeenteraadsverkiezing vallen de gemeentelijke investeringen terug: na de verkiezingen van 1994 met 24%, na de verkiezingen van 2000 met 30% en na de verkiezingen van 2006 met 15%. De terugval na de verkiezingen van 2006 was wel minder fors dan voorheen. Maar het is wel zorgwekkend dat de pre-electorale piek aan investeringen op dit ogenblik uitblijft.
Normaal gaat het investeringsvolume fors stijgen tijdens de jaren voor de gemeenteraadsverkiezingen en tijdens het verkiezingsjaar zelf. Dat is nu niet het geval. In 2010 stegen de investeringen van de lokale besturen in vergelijking met 2009 amper met 1%. In 2011 zouden ze in vergelijking met 2010 ook slechts met nog net geen 4% toenemen.
De VCB verwacht dat de gemeenten voor de verkiezingen nog wel de investeringen zullen uitvoeren die eerder werden beslist. De komende maanden zal het aantal werken in uitvoering dus relatief op peil blijven. Maar vanaf midden volgend jaar zullen nog zeer weinig nieuwe opdrachten worden uitgeschreven.
De terugval zal veel groter zijn dan na vorige verkiezingen. Dat is zeer slecht nieuws voor de bouw. Ongeveer de helft van de overheidsinvesteringen in bouwwerken komen immers van lokale besturen. Dat is ook slecht nieuws voor bewoners en gebruikers want dit zal leiden tot slecht onderhouden wegen, kantoor-, school-, sport- en cultuurgebouwen die van de gemeenten afhangen.
Twee factoren spelen daarbij een belangrijke rol: enerzijds de lagere inkomsten van de gemeenten doordat dividenden vanuit Dexia zullen uitblijven, en anderzijds de toenemende problemen voor lokale besturen om voor hun investeringen op lange termijn leningen te kunnen uitschrijven als gevolg van de financiële crisis. Ook in Vlaanderen financieren de gemeenten een groot deel van hun investeringen (38% in 2008 en 28% in 2009) met leningen.
De Brusselse regering heeft beslist op deze twee knelpunten in te spelen om aldus het investeringspeil van de gemeenten op peil te kunnen houden. De VCB verwacht nu een gelijkaardig initiatief van de Vlaamse regering.
Tot 2005 bestond op Vlaams niveau een gemeentelijk investeringsfonds. De gemeenten konden op basis van bepaalde verdeelsleutels elk jaar uit dit fonds putten maar dan enkel om er investeringen mee uit te voeren. De jaarlijkse dotatie aan dit fonds liep uiteindelijk op tot 125 miljoen euro per jaar. Bovendien betaalde het fonds slechts een deel van de werken. De gemeenten moesten een stuk bijleggen. Op die manier werkte het fonds als een hefboom en garandeerde het jaarlijks tot ongeveer 200 miljoen euro aan gemeentelijke investeringen. Geïndexeerd zou het gemeentelijk investeringsfonds nu ongeveer 150 miljoen euro bedragen.
Maar in 2005 werd het gemeentelijk investeringsfonds geïntegreerd in het Gemeentefonds. Het gemeentelijk investeringsfonds bood voor de bouw als voordeel dat het een minimaal gemeentelijk investeringsvolume garandeerde. De VCB stelt dan ook voor dat de Vlaamse regering het gemeentelijk investeringsfonds opnieuw zou invoeren.
- Bouw & Wonen Partners:
